Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ellemeet over het bericht ’Zorginstelling Woerden dreigt gehandicapt stel uit elkaar te halen: ‘Het is mensonterend’’

Antwoord van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 10 maart
2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1829.

Vraag 1

Bent bekend met het bericht «Zorginstelling Woerden dreigt gehandicapt stel uit elkaar
te halen: «Het is mensonterend»»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Welke maatregelen kunt u nemen om te voorkomen dat het gehandicapte stel uit elkaar
wordt geplaatst? Bent u ook bereid deze maatregelen te nemen?

Antwoord 2

Ik heb bij Reinaerde navraag gedaan. De bewoner met partner heeft twee mogelijkheden
voorgelegd gekregen. Op één plek is direct gelegenheid tot samenwonen, deze plek is
verder weg. Er is een andere plek, dichterbij, waar op termijn ruimte is om samen
te gaan wonen.

Vraag 3

Wat gebeurt er met de bewoners als zij voor 9 februari 2020 nog geen passende alternatieve
woonruimte hebben gekregen?

Antwoord 3

Voor de bewoners die langer tijd nodig hebben om een keuze te maken c.q. die na 9 februari
nog niet zijn verhuisd, wordt door Reinaerde in afstemming met het zorgkantoor overbruggingszorg
geregeld via de inzet van tijdelijke, externe gespecialiseerde zorg. Met extra inspanning
is deze inzet te realiseren omdat het om tijdelijke zorg gaat ter overbrugging naar
een andere woning en er al bewoners zijn verhuisd.

Vraag 4

Door wie worden de kwaliteitseisen, waardoor er altijd een HBO-verpleegkundige bij
de ondersteunende beademing aanwezig moet zijn, bepaald?

Antwoord 4

De zorgvragen van mensen die zorg in een instelling voor gehandicaptenzorg krijgen,
variëren van licht tot complex. De deskundigheid van het personeel moet afgestemd
zijn op de zorgvragen van de cliënten en dat deskundig personeel moet ook beschikbaar
zijn. Daarvoor geldt niet één algemeen opleidingsniveau. Je hebt een mix van zorgverleners
nodig om goede en deskundige zorg te kunnen leveren. Het is een verantwoordelijkheid
van de zorgaanbieder hoe dat in te richten, met inachtneming van de wettelijke en
professionele eisen.

De zorgaanbieder moet er dus voor zorgen dat de zorgverleners bevoegd en bekwaam zijn.
Dat betekent dat zorgverleners getraind moeten zijn om de nodige handelingen goed
uit te voeren en dat ook met regelmaat in de praktijk doen. Daar hoort bij dat niet
alle zorgverleners zomaar voorbehouden of risicovolle handelingen mogen uitvoeren.

Zie verder antwoord vraag 5.

Vraag 5

Wat mist een MBO-verpleegkundige precies aan opleiding, waardoor hij/zij niet voldoende
is als een bewoner ondersteuning krijgt bij de beademing? En kunnen MBO-verpleegkundigen
dat niet bijleren?

Antwoord 5

Veel medische handelingen brengen risico’s met zich mee. Een aantal van deze risicovolle
handelingen mag alleen door bevoegd zorgpersoneel worden uitgevoerd. Dit zijn de zogenoemde
voorbehouden handelingen. In de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg
(Wet BIG) staan de voorbehouden handelingen genoemd. Hier staat ook wie deze zelfstandig
of in opdracht mag uitvoeren.

Wie voorbehouden handelingen uitvoert, moet dat deskundig en zorgvuldig doen. Ook
moet hij of zij bekwaam zijn. Dat wil zeggen dat die persoon voldoende kennis en vaardigheid
heeft om de handeling uit te voeren. Anders ontstaan onverantwoorde risico's voor
de gezondheid van de cliënt.

Het af- en aansluiten van een beademingsapparaat kan een risicovolle handeling zijn.
Echter, dit is géén voorbehouden handeling in de zin van de Wet BIG. De Wet BIG schrijft
dus niet voor wie hiertoe bevoegd is.

Reinaerde werkt voor het overgrote deel met MBO-opgeleid personeel. Extra expertise
wordt door HBO-verpleegkundigen geboden in het hele werkgebied van Reinaerde, De benodigde
inzet wordt bepaald vanuit reële gezondheidsrisico’s.

Vraag 6

Waarom mogen de bewoners niet blijven, als ze dat zelf wel willen en het gevolg bij
het falen van het ondersteunende beademingsapparaat niet meer is dan een beetje hoofdpijn?

Antwoord 6

De zorgorganisatie is verantwoordelijk voor het bieden van goede en dus veilige zorg.
Ik kan niet ingaan op de specifieke medische en verpleegkundige zorg en handelingen
die de zeven cliënten op individueel niveau nodig hebben. Reinaerde is van mening
dat het deze medische en verpleegkundige zorg niet langer op een verantwoord niveau
kan bieden en is er wettelijk aan gehouden goede zorg te bieden. Hierbij dient bedacht
te worden dat de gevolgen na uitval van ondersteunende ademhalingsapparatuur groter
kunnen zijn dan beetje hoofdpijn.

Vraag 7

Hoe worden de wensen van de bewoners meegenomen bij de bepaling van wat goede zorg
is? Waarom mogen mensen met een handicap niet «samen beslissen»?

Antwoord 7

«Samen beslissen» is een concept waarbij cliënten, familie en medewerkers met elkaar
werken aan goede zorg en een goed leven voor cliënten. Dit betekent dat cliënten niet
alleen mee mogen denken en meepraten, maar dat zij ook mee beslissen over de dingen
die zij belangrijk vinden in hun leven. In de sector gehandicaptenzorg staat «samen
beslissen» steeds meer centraal. Daarbij zal soms in overleg tussen zorgaanbieder
en cliënt of diens wettelijk vertegenwoordiger, een afweging gemaakt moeten worden
tussen de wens van de cliënt

en de risico ‘s die aan die wens verbonden zijn. Dit alles met inachtneming van de
wettelijke eis tot het geven van goede en dus veilige zorg. Van geval tot geval zal
bekeken moeten worden welke risico’s aanvaardbaar zijn en welke niet.

Vraag 8

Wat kunt u doen om gehandicaptenzorg voor HBO-verpleegkundigen aantrekkelijker te
maken?

Antwoord 8

Via de zorgbrede IkZorg-campagne en www.ontdekdezorg.nl laten we de diversiteit aan beroepen in de zorg zien en hoe mooi en betekenisvol
dat werk is. Specifiek voor de gehandicaptenzorg heeft de Vereniging Gehandicaptenzorg
Nederland (VGN) de website www.wateenvak.nl opgezet. Hier kunnen belangstellenden informatie vinden over beroepen én over actuele
vacatures in de gehandicaptenzorg. Belangrijk is ook dat werkgevers studenten HBO-V
via stages op een laagdrempelige manier de mogelijkheid bieden te ontdekken of zij
affiniteit hebben met (het werken met) de cliënten in de gehandicaptenzorg.

VWS werkt in het kader van het programma Volwaardig leven met VGN en beroepsorganisaties
aan de arbeidsmarkttafel gehandicaptenzorg aan concrete maatregelen om knelpunten
op de arbeidsmarkt voor de gehandicaptenzorg aan te pakken. In dat kader vindt nu
een arbeidsmarktverkenning plaats die handelingsperspectieven zal bieden om de tekorten
terug te dringen. Daarnaast werkt VWS samen met de beroepsverenigingen BPSW (begeleiders)
en VenVN (verpleegkundigen en verzorgenden) aan het opleiden van een enthousiaste
groep ambassadeurs voor werken in de gehandicaptenzorg. Deze ambassadeurs gaan de
beroepsgroep vertegenwoordigen, binnen hun organisatie en daarbuiten.

Vraag 9

Wat kunt u doen om de lonen van HBO-verpleegkundigen in het ziekenhuis en de gehandicaptenzorg
gelijk te trekken?

Antwoord 9

HBO-verpleegkundigen doen belangrijk werk en daar mag een mooi salaris tegenover staan.
Afspraken over arbeidsvoorwaarden leggen werkgevers- en werknemers vast in cao’s.

De verschillende branches gaan daarbij elk over hun eigen cao. VWS heeft geen bemoeienis
met de totstandkoming van de cao’s. Wel stelt VWS jaarlijks de overheidsbijdrage in
de arbeidskostenontwikkeling (ova) ter beschikking. Deze ter beschikking gestelde
ova is procentueel gezien gelijk voor de ziekenhuiszorg en de gehandicaptenzorg en
maakt daarmee een gelijke arbeidskostenontwikkeling mogelijk. Met deze ruimte kunnen
werkgeversvertegenwoordigers met werknemersvertegenwoordigers cao-afspraken maken
over verbetering van arbeidsvoorwaarden. De hoogte van het loon hangt daarnaast af
van de salarisonderhandelingen tussen individuele werknemers en werkgevers en factoren
als ervaring, inschaling en contractduur.