Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Nispen over de financiële tarieven in de forensische zorgsector

Antwoord van Minister Dekker (Rechtsbescherming) (ontvangen 4 februari 2020). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1280.

Vraag 1

Klopt het dat de aanbieders die een kort geding tegen u hebben aangespannen over de
tarieven inmiddels 30 procent van de behandelcapaciteit vertegenwoordigen? Zo nee,
hoeveel dan wel?

Antwoord 1

Het klopt dat de omzet van deze acht aanbieders ongeveer 30 procent uitmaakt van de
totale jaarlijkse omzet van de forensische zorg.

Vraag 2 en 3

Wat zegt het dat u in antwoord op Kamervragen schrijft het beeld van onderfinanciering
en het risico voor de veiligheid niet te herkennen, terwijl zoveel aanbieders hier
kennelijk heel anders tegenaan kijken?1

Als volgens u de veiligheid met de huidige vastgestelde tarieven gewaarborgd is, waarom
is er dan nu een kort geding aangespannen door aanbieders voor hogere tarieven? Als
ze dit niet uit veiligheidsoogpunt doen, wat zit er volgens u dan achter?

Antwoord 2 en 3

Het op peil brengen van de veiligheid en de kwaliteit van de forensische zorg is een
speerpunt van mijn beleid. Samen met de sector werk ik daar aan op basis van de afspraken
in de meerjarenovereenkomst forensische zorg. Vanuit die afspraken is sinds 2018 door
mijn ministerie 28,5 miljoen euro extra beschikbaar gesteld voor de periode tot en
met 2020. Wel kan een zorgaanbieder zich geconfronteerd zien met minder inkomsten,
omdat juist de tarieven voor zijn zorgproducten zijn verlaagd. In de door de NZa vastgestelde
tarieven zijn sommige namelijk hoger, maar anderen lager geworden.

De rechter heeft nu geoordeeld dat DJI, bij het toepassen van kortingen, onvoldoende
gemotiveerd heeft dat dan sprake is van een reëel tarief voor die producten waar een
korting op is toegepast. Met die opdracht ga ik nu aan de slag.

Vraag 4 en 5

Kunt u reageren op de quote van Fivoor-bestuurder Masthoff dat wanneer er niet meer
geld bijkomt: «Dat betekent dat we met minder mensen méér moeten gaan doen. Je brengt
de ondergrens als het gaat om kwaliteit en zorg in gevaar.... De veiligheid van de
samenleving staat onder druk»? Bent u het met de heer Masthoff eens? Zo nee, waarom
niet?2

Vindt u het verstandig om steeds te verwijzen naar de vastgestelde tarieven van de
Nederlandse Zorgautoriteit (NZA), waardoor u de suggestie wekt hier niet over te gaan
terwijl u verantwoordelijk bent voor de verantwoorde tenuitvoerlegging van straffen,
de bescherming van de samenleving tegen mensen die een gevaar voor de samenleving
zijn en een justitiële titel hebben en dat hiervoor voldoende plaatsen zijn? Heeft
u niets aan te merken op dit systeem dat hiervoor is bedacht?

Antwoord 4 en 5

Ik vat de uitspraak van de heer Masthoff op als de vraag of sprake is van reële tarieven.
Dat wil zeggen, tarieven die voor een redelijk efficiënt functionerende zorgaanbieder
kostendekkend zijn. Om reële tarieven vast te stellen maak ik gebruik van de maximumtarieven
die de NZa vaststelt. De NZa stelt deze vast op basis van een kostprijsonderzoek.
Voor het kostprijsonderzoek zijn gegevens gebruikt van de zorgaanbieders. In deze
systematiek heeft de NZa inzicht in de kosten die zorgaanbieders maken bij het verlenen
van forensische zorg en kan zij op basis daarvan maximumtarieven vaststellen. De maximumtarieven
kunnen dus gezien worden als kostendekkend voor een redelijk efficiënt functionerende
zorgaanbieder. De uitspraak van de rechter laat wel zien dat deze systematiek op onderdelen
anders moet. De opdracht om beter te motiveren dat sprake is van reële tarieven na
de toepassing van beleidsinstrumenten door DJI, zoals het toepassen van afslagen,
pak ik op. Zo heb ik uw Kamer geïnformeerd over mijn voornemen een kwaliteitskader
te laten opstellen.3 Daarmee werken we toe naar een normatieve onderbouwing van de tarieven door samen
met zorgaanbieders vast te leggen wat we verstaan onder kwalitatief goede en veilige
forensische zorg.

Vraag 6 en 7

Wat bedoelde u nou precies met uw opmerking dat hogere tarieven wel eens zouden kunnen
leiden tot «het wegvallen van de prikkel tot innovatie van kwaliteit en kostenbeheersing»?
Kunt u dit uitgebreid en gemotiveerd toelichten?

Welke aanwijzingen heeft u er voor dat hogere tarieven leiden tot minder kwaliteit
en geldverspilling en niet tot meer inzet van personeel en meer veiligheid?

Antwoord 6 en 7

De NZa heeft vastgesteld welke tarieven maximaal betaald mogen worden voor forensische
zorg. Dit zijn de zogeheten maximumtarieven. Daarbovenop kan een zorginkoper tot aan
het max-maxtarief (10 procent) extra betalen, bijvoorbeeld om innovaties op het gebied
van kwaliteit te belonen of vanwege de zorgzwaarte van de cliënten van een instelling.
Het niet generiek hanteren van de zogenaamde max-maxtarieven geeft de Dienst Justitiële
Inrichtingen (DJI) de mogelijkheid om relevante innovaties op het gebied van kwaliteit
te belonen. Ik heb geen aanwijzingen dat hogere tarieven leiden tot minder kwaliteit,
geldverspilling en minder inzet van personeel.

Waar DJI een deel van de max-maxtarieven gebruikte om innovaties op het gebied van
kwaliteit te belonen, heeft de rechter nu bepaald dat DJI de ruimte moet bieden om
ook op grond van zorgzwaarte hier een beroep op te kunnen doen. Ik ben nu met zorgaanbieders
in gesprek hoe dit vorm te geven. Mijn voornemen is om ook de mogelijkheid tot het
belonen van innovaties op het gebied van kwaliteit in stand te houden.

Vraag 8, 9 en 10

Hoe kan het dat de NZA bij het vaststellen van de prijzen niet kijkt naar de normen
voor de minimale inzet van personeel? Zou dit niet altijd deel uit moeten maken van
de prijsberekeningen?4

Waarom zijn de prijzen voor komend jaar gebaseerd op de kosten uit 2017, terwijl we
weten dat die prijzen al te laag waren, omdat bijvoorbeeld geen rekening werd gehouden
met de vacatures die er toen waren?

Waarom wordt onvoldoende rekening gehouden met de investeringen in veiligheidsvoorzieningen
van de afgelopen jaren en klopt het dat aanbieders 2,5 procent prijscompensatie krijgen
volgens de nieuwe prijsafspraken, terwijl de cao-lonen in de instellingen met 3,8
procent zijn gestegen?

Antwoord 8, 9 en 10

De branches hebben een bezwaarprocedure bij de NZa gestart tegen de hoogte van de
tarieven. De onderwerpen van uw vragen zijn onderdeel van deze bezwaarprocedure. Het
is niet aan mij om daarover te oordelen.

Vraag 11

Wat gaat u zelf op korte termijn doen, om u ervan te vergewissen dat er op dit moment
sprake zou zijn van toereikende tarieven zoals u beweert?

Antwoord 11

Zoals vermeld in mijn reactie op het vonnis ben ik met zorgaanbieders in gesprek om
invulling te geven aan de uitspraak van de rechter.

Vraag 12

Indien uit uw gesprekken met forensische zorgaanbieders blijkt dat de tarieven niet
toereikend zijn om de noodzakelijke zorg en beveiliging te bieden die nodig is in
het belang van de veiligheid van de samenleving, bent u dan alsnog bereid te zorgen
voor toereikende tarieven?

Antwoord 12

Ik ben daartoe bereid en geef daaraan uitvoering in het kader van de uitvoering van
het vonnis van de rechter.

Vraag 13

Kunt u deze vragen afzonderlijk beantwoorden?

Antwoord 13

Omwille van de overzichtelijkheid heb ik besloten de antwoorden op een aantal vragen
samen te voegen.