Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over beleidskader internationaal cultuurbeleid 2021-2024 (Kamerstuk 31482-108)

Binnen de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken hebben de onderstaande fracties
de behoefte vragen en opmerkingen voor te leggen aan het kabinet over de Kamerbrief
Beleidskader internationaal cultuurbeleid 2021–2024 d.d. 6 december 2019 (Kamerstuk
31 482, nr. 108) en de Kamerbrief Voortgang internationaal cultuurbeleid d.d. 19 november 2019 (Kamerstuk
31 482, nr. 107).

De voorzitter van de commissie, Pia Dijkstra

De adjunct-griffier van de commissie, Meijers

Inhoudsopgave

Blz.

I

Algemeen

2

II

Voortgang internationaal cultuurbeleid

2

III

Beleidskader internationaal cultuurbeleid 2021–2024

3

IV

Volledige agenda

4

I. Algemeen

De leden van de VVD-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de voortgang
van het internationaal cultuurbeleid. Zij hebben een aantal vragen.

De leden van de D66-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de rapportage voortgang
internationaal cultuurbeleid en Beleidskader internationaal cultuurbeleid 2021–2024.
Zij hebben naar aanleiding van deze documenten nog enkele vragen.

De leden van de GroenLinksfractie hebben met interesse kennisgenomen van het beleidskader
en de voortgang van het Internationaal Cultuurbeleid. Deze leden hebben hierover nog
enkele vragen.

II. Voortgang internationaal cultuurbeleid

De leden van de D66-fractie zijn verheugd met het positieve beeld dat het voortgangsrapport
schetst. De illustratieve voorbeelden die in dit rapport worden aangehaald tonen wat
de leden betreft het belang van de cultuursector en de noodzaak om daarin te investeren.
De leden van de D66-fractie onderschrijven van harte de mening dat voor makers internationale
uitwisseling een springplank kan zijn om zich verder te ontwikkelen en een nieuw en
ander publiek te vinden. Volgens deze leden geldt dat niet alleen voor Nederlandse
kunstenaars die een tijd in het buitenland willen wonen en werken, maar moet dit ook
gelden voor kunstenaars die naar Nederland willen komen. Deze uitwisseling is immers
net zo waardevol, en kan ook een verrijking vormen voor de Nederlandse cultuursector.
Al in 2016 onderstreepte de Kunstraad in Amsterdam het belang van een kunstenaarsvisum
om deze reden.1 Deelt het kabinet de mening van de leden van de D66-fractie dat het voor culturele
uitwisseling van belang is dat buitenlandse kunstenaars goede toegang hebben tot de
Nederlandse cultuur sector? Kan worden aangeven hoeveel aanvragen voor werkvisums
er door kunstenaars in Nederland gedaan werden in 2018 en 2019, en welk deel hiervan
daadwerkelijk wordt toegekend? Wat is de meest voorkomende reden van weigering?

Verder menen de leden van de D66-fractie dat naast de zeer belangrijke intrinsieke
en maatschappelijke waarde van cultuur, de Nederlandse kunst en cultuur sector ook
van groot belang is voor de Nederlandse economie. Het beeld dat de Nederlandse kunst
en cultuursector van Nederland in de wereld neerzet, is uiterst belangrijk voor het
bevorderen van een goed imago van ons land en het bevorderen van de handelsrelaties.2 Hetzelfde geldt voor het versterken van de bilaterale relaties door cultuur. Daarmee
zijn voornoemde leden er van overtuigd dat de export van Nederlandse kunst en cultuur
een bijdrage levert aan de Nederlandse economie. In het nieuwe beleidskader wordt
melding gemaakt van de bijdrage die de cultuursector in Nederland levert aan de werkgelegenheid.
In de rapportage 2018 wordt echter geen melding gemaakt van de positieve bijdrage
van het internationale cultuurbeleid aan de Nederlandse economie en werkgelegenheid.
Kan worden aangeven op welke wijze en in welke mate (bij benadering) Nederland in
2018 en 2019 economisch heeft geprofiteerd aan de inzet van het internationale cultuurbeleid?

III. Beleidskader internationaal cultuurbeleid 2021-2024

De leden van de VVD-fractie vragen zich af of er een bewuste keuze is gemaakt om in
Italië en het Verenigd Koninkrijk het meeste geld te investeren. Zit hier een beleidsmatige
keuze achter? Valt de keuze samen met diplomatieke prioriteiten, of wordt het geld
gealloceerd via andere beleidsnormen?

De leden van de VVD-fractie vragen zich af of er, daar waar dit relevant kan zijn,
enige vorm van wederkerigheid is te vinden in het cultuurbeleid. Is het bijvoorbeeld
zo dat Italië ook veel cultuurprojecten ondersteunt in Nederland? Speelt wederkerigheid
een rol ten aanzien van een of meer andere landen of soorten projecten?

De leden van de D66-fractie zijn verheugd dat ook in dit nieuwe beleidskader wordt
ingezet op internationalisering van de culturele sector, op het versterken van de
bilaterale relaties, en ook om te lezen dat het internationaal cultuurbeleid ingezet
zal worden ter bevordering van het behalen van de Duurzame Ontwikkelingssdoelen (SDG’s).
Deze leden zijn ervan overtuigd dat de culturele sector en creatieve industrie een
belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het behalen van de SDG’s. Zal het beleid zich
met name richten op genoemde SDG’s 11 en 16, of zal het beleid zich ook richten op
andere doelstellingen? Richt het beleid zich via deze doelstelling bijvoorbeeld ook
op het bijdragen aan de vrijheid van meningsuiting, tolerantie en diversiteit? Op
welke wijze wordt vanuit dit beleid ingezet op het uitgangspunt dat het recht op ruimte
voor culturele expressie internationale erkenning en verdediging verdient, zo vragen
deze leden.

De leden van de D66-fractie bezien het voornemen om na afloop van dit beleidskader
een externe evaluatie van het internationaal cultuurbeleid te laten plaatsvinden als
een goed idee. Deze leden vragen of deze evaluatie op zo’n moment gestart en afgerond
kan worden, dat de resultaten en aanbevelingen mee kunnen worden genomen bij de vormgeving
van het daaropvolgende beleidskader?

De leden van de D66-fractie vragen hoe de bedragen uit het financieel kader ICB 2021–2024
verdeeld zullen worden over de drie doelstellingen van het beleid? Is dit van te voren
bepaald via maxima, of wordt dit geld flexibel ingezet over de drie doelstelling naar
gelang de aanvragen?

De leden van de D66-fractie zijn van mening dat in een wereld waar vrijheden in sommige
werelddelen steeds verder onder druk komen te staan, het uitdragen van de Nederlandse
waarden niet onderschat kan worden. Juist in landen waar de vrijheden van minderheden
onderdrukt worden, kan culturele diplomatie een verschil maken. Een voorbeeld hiervan
is het promoten van LHBTI-rechten, in landen waar deze minder vanzelfsprekend zijn.
De leden vragen zich af of het extra geld dat is vrijgemaakt voor het Nederlandse
postennetwerk ook in de culturele diplomatie is terug te zien, om bij te dragen aan
deze doelstellingen?

De leden van de GroenLinks-fractie constateren dat uit de kabinetsbrief blijkt dat
het kabinet hecht aan een Europese agenda voor cultuur. Onlangs heeft de Europese
Raad bezuinigingen van € 17.9 miljoen3 voorgesteld op de Europese cultuurbegroting. Culture Action Europe heeft in reactie
een open brief4 geschreven aan Europese leiders waarin de bezuinigingen afgeraden worden en het belang
van Creative Europe aangestipt wordt, op zowel economisch als cultureel vlak. De leden
van de GroenLinks-fractie sluiten zich aan bij deze oproep. Kan het kabinet toelichten
wat zijn reactie op deze open brief is? Is het kabinet bereid zich in te zetten om
de bezuinigingen op het cultuurbudget van de EU tegen te gaan, vragen de leden?

De leden van de GroenLinks-fractie zijn positief dat het kabinet in de brieven meermaals
benadrukt dat cultuur van groot belang is, zowel voor het individu als voor de samenleving.
Het doel lijkt echter in het Nederlandse internationale cultuurbeleid nog steeds grotendeels
te zijn: het exporteren van Nederlandse excellentie, in tegenstelling tot: cultuuruitwisseling.
Voor de leden van de GroenLinks-fractie is het van belang dat ook de kleinere toneelmaker,
schrijver, hip-hop artiest, de kans heeft bij te dragen aan de uitwisseling van verschillende
culturen. De focus moet wat hen betreft liggen op het uitwisselen van culturen en
het starten van een dialoog tussen Nederland en partnerlanden. De leden constateren
dat het huidige systeem dat momenteel nog moeilijk maakt, onder andere door de eisen
die gesteld worden aan bijvoorbeeld omvang van de productie of publieksaantallen.
Kan het kabinet zijn visie hierop delen?

Daarnaast vragen de leden hoe het systeem van financiering werkt wanneer een Nederlandse
artiest in samenwerking met buitenlandse artiesten iets wil maken? Wordt dat geheel
of gedeeltelijk door Nederland gefinancierd, vragen zij? Indien het gedeeltelijk door
Nederland wordt gefinancierd, wordt het andere deel dan door de aanvrager zelf of
door het partnerland geacht te worden voorgeschoten? Is het kabinet van mening dat
in het eerste geval dit een vooroordeel creëert voor kleinere artiesten, en in het
tweede geval voor minder welvarende landen met een kleiner cultuurbudget? De leden
van de GroenLinks-fractie vragen het kabinet hierop te reflecteren.

Volgens de leden van de GroenLinks-fractie maken strenge visumregels in Europa het
moeilijk voor bepaalde artiesten om af te reizen naar Nederland en hun kunst te delen.
Dat bleek uit informatie van afgelopen jaar.5 Ziet het kabinet het strenge visumbeleid als obstakel voor de vrije uitwisseling
van kunst en cultuur, vragen deze leden? Hoe kijken de Ministers naar een plan om
een kunstenaarsvisum te verlenen aan vreemdelingen, of een «witte lijst»-systeem voor
artiesten die eerder in Nederland hebben opgetreden?

IV. Volledige agenda

Voortgang internationaal cultuurbeleid. TK 31 482-107 Brief regering d.d. 19-11-2019, Minister van Buitenlandse Zaken, S.A. Blok – Voortgang
internationaal cultuurbeleid.

Beleidskader internationaal cultuurbeleid 2021–2024. TK 31 482-108 d.d. 06-12-2019, Minister van Buitenlandse Zaken, S.A. Blok – Beleidskader internationaal
cultuurbeleid 2021–2024.