Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kerstens over het bericht dat veel gemeenten laks omgaan met VN-verdrag

Antwoord van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 6 december
2019).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Veel gemeenten laks met VN-verdrag handicap»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2 en 3

Vindt u het zorgwekkend dat tweederde van de onderzochte gemeenten blijkbaar nog steeds
geen dan wel onvoldoende aandacht besteedt aan inwoners met een beperking bij het
maken van beleidsplannen in de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015),
Jeugdwet en Participatiewet?

Deelt u de mening dat gemeenten zich aan afspraken moeten houden en dat deze resultaten
– drie jaar na ratificatie van het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een
handicap – daarmee onaanvaardbaar zijn?

Antwoorden 2 en 3

Ik vind het belangrijk dat gemeenten bij de totstandkoming van beleid aandacht besteden
aan mensen met een beperking. De beleidsscan van de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers
en Rekenkamercommissies (NVRR) laat zien dat een meerderheid van de onderzochte gemeenten
in het beleid aandacht besteedt aan inclusie of mensen met een beperking, zoals genoemd
in het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (VN-verdrag). In
sommige gevallen is dat al op basis van een integrale lokale inclusie-agenda. In andere
gevallen wordt op deelonderwerpen aandacht besteed aan deze doelgroep.

Ik zie dat er bij de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en bij steeds meer gemeenten
veel energie is om met dit thema aan de slag te zijn. Maar er moet bij veel gemeenten
ook nog een heleboel gebeuren. De rapportage van de NVRR onderstreept daarmee het
belang van het programma «Onbeperkt Meedoen!». Met dit programma wil het kabinet de
komende jaren stappen zetten om ervoor te zorgen dat mensen met een beperking merkbaar
meer naar eigen wens en vermogen kunnen meedoen met de samenleving. De opdracht waar
het VN-Verdrag ons als samenleving, waaronder gemeenten, voor plaatst, kan echter
niet van de ene op de andere dag worden afgerond.

Om de implementatie van het VN-verdrag een extra impuls te geven, is de VNG in 2018,
met subsidie vanuit het Ministerie van VWS, gestart met het project «Iedereen doet
mee». Dit project draagt bij aan mijn programma «Onbeperkt Meedoen!». De VNG heeft
de afgelopen jaren met dit project een extra impuls gegeven aan initiatieven van gemeenten
die zich richten op het onbeperkt meedoen van inwoners met een beperking en zal dat
ook de komende twee jaar blijven doen. De VNG wijst gemeenten daarbij actief op de
verplichting (vanuit het sociaal domein) om een lokaal plan voor inclusie te maken.

Vraag 4

Bent u bereid de implementatie van een lokale inclusie-agenda door gemeenten te laten
monitoren, zodat een duidelijk beeld ontstaat van het aantal gemeenten dat een inclusie-agenda
heeft en wat deze omvat? Zo nee, heeft u een ander voorstel dat beoogt gemeenten te
motiveren het verdrag te implementeren?

Antwoord 4

Jazeker, dat gebeurt ook al. In 2018 en in 2019 heeft Movisie in opdracht van de VNG
een nulmeting en 1-meting uitgevoerd, om het lokale inclusiebeleid van gemeenten te
monitoren. In 2018 gaf de helft van de gemeenten aan in de verkennende fase te zitten
wat betreft de implementatie van het VN-Verdrag Handicap. Een jaar later is dit percentage
afgenomen naar iets meer dan een derde en hebben meer gemeenten inmiddels de stap
gezet naar het werken aan een concreet plan of zijn al met de uitwerking daarvan bezig.
In 2020 volgt een 2-meting om het lokale inclusiebeleid wederom te monitoren. Zoals
toegezegd aan de Kamer ontvangt u bovendien voorafgaand aan het plenaire debat over
het VN-verdrag een monitor over het gehele programma. De cijfers van de VNG-meting
komen daar ook in terug.

Vraag 5

Bent u bekend met het Deense model waarin door middel van gehandicaptenraden de betrokkenheid
van mensen met een beperking gegarandeerd wordt? Bent u bereid te overwegen een dergelijk
systeem van inspraak te bestuderen en te overwegen voor Nederlandse gemeenten?

Antwoord 5

Ja, ik heb kennisgenomen van de organisatie van de «gehandicaptenraden» in Denemarken.
In Nederland geldt voor gemeenten onder andere de verplichting om bij de uitvoering
van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 cliënten of hun vertegenwoordigers
bij het beleid te betrekken. De vorm die een gemeente voor deze inspraak kiest is
vervolgens aan de gemeente zelf. De VNG heeft mij geïnformeerd dat zij eind 2018 de
bundel «Organiseer ervaringsdeskundigheid: het VN-Verdrag in jouw gemeente» heeft
gepubliceerd. Deze bundel laat zien op welke manieren je ervaringsdeskundigheid kunt
inzetten bij de ontwikkeling van beleid. De ene gemeente kiest voor een brede raad
waarin mensen met en zonder een beperking of met een migratieachtergrond plaatsnemen.
Een ander werkt met een aantal specifieke platforms of gaat per beleidsonderwerp op
zoek naar de juiste mensen die kunnen meepraten.

Vraag 6

Wanneer kunnen mensen met een handicap verwachten dat gemeenten daadwerkelijk inclusiever
worden doordat hun belangen worden meegenomen in het maken van beleid?

Antwoord 6

Met het project «Iedereen doet mee» werkt de VNG er hard aan om de implementatie van
het VN-verdrag steeds beter en bij steeds meer gemeenten te borgen. De komende jaren
zullen mensen dus meer en meer gaan merken dat ook hun gemeente serieus aan de slag
is met het werken aan een inclusieve samenleving.

Vraag 7

Bent u bereid om deze stand van zaken te bespreken met Rick Brink, «Minister van Gehandicaptenzaken»,
om ideeën op te doen ter verbetering van de implementatie van het VN-verdrag op gemeentelijk
niveau?

Antwoord 7

Zeker. Ik heb regelmatig contact met Rick Brink. Ook de VNG en gemeenten hebben veel
contact met hem. Hij heeft al op diverse plekken aangegeven dat hij het manifest «Iedereen
doet mee!» van de VNG ondersteunt. Hij is ook bij verschillende gemeenten aanwezig
geweest bij de ondertekening van het manifest. Daarnaast heeft Rick Brink al twee
VNG-inspiratiebundels in ontvangst genomen: op 17 oktober – samen met de Utrechtse
wethouder Linda Voortman – de bundel «Inclusief werkgeverschap, Het VN-Verdrag in
jouw gemeente» en op 5 november tijdens het VNG-congres «Iedereen doet mee» bundel
«Aan de slag met samen spelen, het VN-Verdrag in jouw gemeente».