Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Beckerman over “het bericht dat klanten slecht beschermd zijn tegen het faillissement van hun energieleverancier”

Antwoord van Minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen 25 november
2019). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 431.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het onderzoek van de Consumentenbond, waaruit blijkt dat
klanten slecht zijn beschermd in geval van faillissement van hun energieleverancier?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe oordeelt u over de resultaten, waaruit blijkt dat een aanzienlijk deel van de
leveranciers in serieuze financiële nood verkeert en een volgend faillissement een
kwestie van tijd lijkt?

Antwoord 2

Ik heb begrip voor de bezorgdheid van de Consumentenbond t.a.v. de mogelijke financiële
gevolgen voor een consument bij een faillissement van een energieleverancier. Ik snap
de bezorgdheid over het lage eigen vermogen, maar het hebben van een laag eigen vermogen
impliceert niet meteen dat een bedrijf niet aan de verplichtingen jegens consumenten
kan voldoen. De levering aan kleinverbruikers is aan toezicht onderhevig en er is
een vergunningsplicht voor leveranciers. De ACM is toezichthouder op vergunninghoudende
partijen. Dit betekent dat zij instrumenten heeft om te handhaven als zij signaleert
dat een energieleverancier de regelgeving voor vergunninghoudende partijen niet naleeft.
Faillissementen zijn natuurlijk heel vervelend, maar kunnen zich voordoen in een markt
waarbij partijen elkaar beconcurreren. Omdat energie voor consumenten van groot belang
is, is bij een faillissement van een energieleverancier wettelijk gewaarborgd dat
consumenten nooit zonder licht of in de kou komen te zitten. Mede naar aanleiding
van de motie Beckerman e.a.2 over eisen aan energieleveranciers, ben ik zoals toegezegd, in de aanloop naar een
nieuwe Energiewet, aan het bezien of aan de levering aan kleinverbruikers strengere
eisen moeten worden gesteld. Dit zal mogelijk tot een aanscherping van de vergunningseisen
en het toezicht door ACM daarop leiden. Het onderzoek van de Consumentenbond zal ik
daarbij eveneens in de overwegingen betrekken.

Vraag 3

Hoe oordeelt u over het feit dat gedupeerden buiten hun schuld om honderden euro's
kwijt zijn als gevolg van het faillissement van hun energieleverancier? Bent u bereid
erop toe te zien dat deze mensen het verschuldigde bedrag, inclusief teveel betaalde
(energie)belastingen, zo snel mogelijk teruggestort krijgen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

De energiemarkt is een geliberaliseerde markt waarin consumenten tussen tientallen
leveranciers kunnen kiezen. In een geliberaliseerde markt kan een leverancier failliet
gaan. Het faillissement van een energieleverancier brengt voor consumenten allerlei
vervelende consequenties met zich mee, zoals onzekerheid over de energielevering en
ook financiële consequenties. Bij een faillissement van een leverancier verliest de
consument eventueel een deel van het voorschotbedrag (inclusief doorberekende netwerkkosten
en belastingen), een eventueel betaalde waarborgsom en eventueel een toegezegde (cashback)
bonus. Zoals de markt is georganiseerd, past de systematiek van terugstorten na faillissement
niet. De Faillissementswet regelt hoe de failliete boedel moet worden verdeeld.

Vraag 4, 5 en 6

Erkent u dat het toezicht op de markt tekort schiet, zoals ook de Consumentenbond
stelt? Zo ja, hoe gaat u dit verbeteren? Zo nee, waarom niet?

Deelt u de mening van de Consumentenbond dat de staat een zorgplicht heeft om consumenten
te beschermen tegen dit soort uitwassen van de markt, aangezien energie een nutsvoorziening
is? Zo ja, hoe gaat u uiting geven aan deze zorgplicht? Zo nee, waarom niet?

Hoe wordt de motie-Beckerman c.s., waarin wordt verzocht om betere bescherming van
klanten en strengere eisen voor leveranciers, uitgevoerd?3

Antwoord 4, 5 en 6

De energiemarkt is een geliberaliseerde markt waarin consumenten tussen tientallen
leveranciers kunnen kiezen en leveranciers failliet kunnen gaan. Ondanks dat dit een
geliberaliseerde markt is, is regulering gewenst om het publieke belang van de leveringszekerheid
veilig te stellen. Daarom is gegarandeerd dat een consument nooit zonder elektriciteit
of gas zit op het moment dat een energieleverancier failliet gaat. Daarnaast is geregeld
dat bij levering van gas en elektriciteit aan kleinverbruikers de vergunninghouder
verplicht is om te blijven voldoen aan de vergunningseisen. Een vergunninghouder wordt
namelijk geacht te beschikken over de benodigde organisatorische, financiële en technische
kwaliteiten voor een goede uitvoering van zijn taak. De ACM houdt toezicht op deze
drie aspecten. Met andere woorden; er wordt getoetst of de aanvrager de consument
goed kan bedienen. Met de vergunningseisen is bedoeld te voorkomen dat bedrijven zich
te lichtvaardig aanmelden voor deze taak en bijvoorbeeld onvoldoende kennis hebben
van de energiemarkt. Daarnaast vraagt de ACM in het najaar aan leveranciers of zij
voldoende geëquipeerd zijn voor het komende jaar. Mede naar aanleiding van de motie
Beckerman e.a. over eisen aan energieleveranciers, wordt onderzocht of aan de levering
aan kleinverbruikers strengere eisen moeten worden gesteld. Dit zal mogelijk tot een
aanscherping van de vergunningseisen en het toezicht door de ACM daarop leiden.

Vraag 7

Bent u bereid de mogelijkheid tot het oprichten van een waarborgfonds te onderzoeken?

Antwoord 7

Zoals toegelicht in de beantwoording van de Kamervragen over de gevolgen van faillissementen
van energiebedrijven voor consumenten4 zie ik verschillende risico’s bij het oprichten van een waarborgfonds in de energiesector.
Deze risico’s acht ik nog steeds reëel en de effecten ervan op de energiemarkt als
geheel acht ik niet in proportie tot de gevolgen van het faillissement van een energieleverancier.