Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Raan over het bericht dat vogels doof en agressief worden van vliegvelden

Antwoord van Minister Van Nieuwenhuizen Wijbenga (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen
20 november 2019) Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 254.

Vraag 1

Kent u het bericht «Vogels rondom vliegvelden mogelijk doof en agressief»1 en het bijbehorende onderzoek «Aircraft sound exposure leads to song frequency decline
and elevated aggression in wild chiffchaffs»?2

Antwoord 1

Ja, ik ben bekend met het bericht.

Vraag 2 en 3

Erkent u dat, naast de veiligheidsrisico’s door de verhoogde kans op botsingen met
vliegtuigen, ook niet langer kan worden uitgesloten dat de gezondheid van vogels ernstig
wordt aangetast door de aanwezigheid van vliegvelden op de manier zoals in het genoemde
onderzoek beschreven staat? Zo nee, waarom niet?

Deelt u de mening dat het niet acceptabel is dat vogels op deze manier grootschalige
gezondheidsschade oplopen door toedoen van de luchtvaart? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2 en 3

Omdat het onderzoek beperkt is, is grootschalige gezondheidsschade niet aangetoond.
De onderzoekers van het in vraag 1 genoemde onderzoek, geven dit in hun publicatie
zelf ook aan: «However, a direct impact of intermittent, high–level aircraft noise
on birds» behaviour living close to a runway has not been studied in detail.».

Vraag 4, 5, 6 en 7

Op welke wijze gaat de nu verkregen kennis alsnog onderdeel uitmaken van het afwegingskader
waarbinnen, conform de motie Van Raan/Kröger (Kamerstuk 31 936, nr. 600), grenswaarden zullen worden opgesteld voor de luchtvaart?

Op welke wijze gaat de nu verkregen kennis alsnog onderdeel uitmaken van de milieueffectrapportages
(MER) die ten grondslag liggen aan de luchthavenbesluiten van alle Nederlandse luchthavens?

Op welke wijze gaat de nu verkregen kennis alsnog onderdeel uitmaken van het afwegingskader
waarbinnen u tot het besluit gekomen bent dat Schiphol zou kunnen groeien, terwijl
krimp nodig is om de luchtvaart binnen de grenzen van klimaat, leefomgeving en veiligheid
van mens en dier te brengen?

Op welke wijze gaat de nu verkregen kennis alsnog onderdeel uitmaken van het afwegingskader
waarbinnen u beslissingen zal nemen over de verdere ontwikkeling van het aantal vliegbewegingen
op Schiphol?

Antwoord 4, 5, 6 en 7

Zoals aangegeven in mijn antwoord op vraag 2 en 3 toont het onderzoek geen grootschalige
gezondheidsschade aan. De resultaten van het onderzoek zullen daarom niet betrokken
worden bij op te stellen beleid en milieueffectrapportages. Bij milieueffectrapportages
in relatie tot de ontwikkeling van luchthavens wordt overigens altijd getoetst op
de gevolgen voor beschermde flora en fauna.

Vraag 8, 9, 10, 11, 12 en 13

Erkent u dat een besluit over het openen van Lelystad Airport voor groot commercieel
vliegverkeer niet genomen kan worden voordat een zo volledig mogelijk beeld bestaat
over de gezondheidsschade voor mens en dier rondom de luchthaven? Zo nee, waarom niet?

Erkent u dat het openen van Lelystad Airport, pal naast vogelrijke natuurgebieden,
gezondheidsschade zal opleveren voor de aldaar aanwezige vogels op de manier die in
het genoemde onderzoek beschreven staat? Zo nee, waarom niet?

Kunt u uitsluiten dat de vele vogels rondom Lelystad Airport gezondheidsschade oplopen
door de opening van dit vliegveld op de manier die in dit onderzoek beschreven staat?
Zo ja, waar blijkt dat uit?

Op welke wijze is deze kennis meegenomen in de geactualiseerde MER Lelystad Airport?

Indien deze kennis daarin niet is meegenomen, deelt u dan de mening dat de geactualiseerde
MER Lelystad Airport nu niet langer compleet is zonder dat deze kennis over doofheid
en toenemende agressie bij vogels rond vliegvelden wordt meegenomen? Zo nee, waarom
niet?

Bent u van mening dat de geactualiseerde MER Lelystad Airport opnieuw geactualiseerd
zou moeten worden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8, 9, 10, 11, 12 en 13

Voor Lelystad Airport is de leefkwaliteit van de vogels uitvoerig onderzocht. Conform
het Aldersadvies uit 2014 is de vlieghoogte boven Natura 2000 gebieden minimaal 3000
voet. Op deze wijze wordt voorkomen dat er verstoring van beschermde vogels door groot
luchtverkeer aan de randen van de Flevopolder en in de aangrenzende Natura 2000-gebieden
zal plaatsvinden. Daarnaast zijn de routes zo gekozen dat niet over de Oostvaardersplassen
wordt gevlogen.

In het MER zijn de mogelijke effecten op de natuur in beeld gebracht, net zoals dat
voor de andere milieuaspecten is gebeurd. Hierbij is zowel gekeken naar Natura 2000
gebieden als de Ecologische Hoofdstructuur en stiltegebieden. De conclusie uit dat
onderzoek is dat er geen vernietiging van natuur- of leefgebied plaatsvindt; er vindt
geen verdroging of vernatting plaats en de uitbreiding veroorzaakt geen barrière-werking.
Daarnaast zal er geen sprake zijn van achteruitgang van de ongereptheid en natuurlijkheid
van de stiltegebieden.

Het is niet mogelijk de resultaten van het onderzoek «Aircraft sound exposure leads
to song frequency decline and elevated aggression in wild chiffchaffs» een op een
te vertalen op de situatie van Lelystad Airport. Zoals bij de beantwoording van de
vragen 2 en 3 al is aangegeven, is het betreffende onderzoek beperkt. Uit het MER
Lelystad Airport, Deel 4G: Deelonderzoek Beschermde planten & dieren blijkt dat het
aantal voorkomende vogelsoorten in het landbouwgebied in de omgeving van Lelystad
Airport zeer beperkt is en dat de invloed van het vliegverkeer op dit gebied alsmede
de natuurgebieden in de omgeving voldoende is onderzocht.

Gelet op het bovenstaande zie ik geen reden tot het wijzigen van de reeds uitgevoerde
MER. Het MER voldoet aan de huidige wet- en regelgeving en is getoetst door de Commissie
voor de m.e.r.

Vraag 14, 15, 16, 17 en 18

Indien u de geactualiseerde MER Lelystad Airport niet opnieuw laat actualiseren, hoe
gaat u dan borgen dat deze kennis over doofheid en toenemende agressie bij vogels
rond vliegvelden alsnog wordt meegenomen in de besluitvorming rond Lelystad Airport?

Bent u bereid om deze of andere onderzoekers de opdracht te geven om de potentiële
gezondheidsschade voor vogels rond Lelystad Airport te onderzoeken? Zo nee, waarom
niet?

Bent u bereid om deze of andere onderzoekers de opdracht te geven om deze studie uit
te breiden naar andere diersoorten en luchthavens in Nederland? Zo nee, waarom niet?

Deelt u de mening dat het niet openen van Lelystad Airport een zege zou zijn voor
de gezondheid van de vogels rondom Lelystad Airport? Zo nee, waarom niet?

Erkent u dat het niet openen van Lelystad Airport een betere vorm van natuurbescherming
zou zijn dan het wel openen van Lelystad Airport? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 14, 15, 16, 17 en 18

Zoals aangegeven in het antwoord op de vragen 4 t/m 7 geeft dit onderzoek geen aanleiding
om resultaten te betrekken bij nieuw beleid of op te stellen milieueffectrapportages.
Derhalve is een heroverweging van het besluit om Lelystad Airport te openen voor 45.000
vliegtuigbewegingen niet aan de orde.