Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Karabulut over hulp aan veteranen die lijden aan PTSS

Antwoord van Minister Bijleveld-Schouten (Defensie) (ontvangen 15 oktober 2019).

Vraag 1

Wat is uw concrete uitwerking van uw aankondiging dat u blijft werken aan «verbetering
van het systeem» van een uitgebreid zorgstelsel voor veteranen?1

Antwoord 1

Voor de uitvoering van de bijzondere zorgplicht voor veteranen bestaat een systeem
waarbinnen het Veteranenloket onderdeel uitmaakt van het Veteraneninstituut. Dit loket
is de toegang tot het Landelijk Zorgsysteem voor Veteranen (LZV). De zogenaamde nuldelijnsondersteuning
biedt een eerste laagdrempelig aanspreekpunt voor alle vormen van veteranenproblematiek.
Daarnaast kent Defensie voor de materiele zorg een uitgebreid voorzieningenstelsel
dat een uitgebreid financieel vangnet biedt. Dit is een goed systeem, maar verbetering
heeft steeds de aandacht als ook aanpassing aan veranderende omstandigheden. Zo is
het project besturingsmodel (governance) gestart om meerdere grote Veteranenorganisaties onder te brengen in één organisatie,
waarmee zowel de doelgerichtheid als de doelmatigheid is gediend. Verder streef ik
naar een voorzieningenstelsel dat bijdraagt aan een goed herstel en maatschappelijke
re-integratie en participatie van de veteraan. Doorlopend vindt onderzoek plaats naar
de effectiviteit van behandelmethodes voor veteranen met psychische klachten. Tot
slot voorziet de Raad voor civiel-militaire Zorg en Onderzoek (RZO) mij van advies
om de veteranenzorg te verbeteren. Ook de Veteranenombudsman en de Inspecteur-Generaal
Krijgsmacht voeren hun toezichttaken uit en adviseren vanuit die rol.

Vraag 2

Ziet u aanleiding in de ervaringen van Thuisbasis Veteranen in Eelde om onmiddellijk
met aanvullende maatregelen in het PTTS-veteranenbeleid over te gaan?2 Zo ja, welke maatregelen zullen dat zijn? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

De ervaringen zoals in het artikel beschreven laten mij niet koud. Toch zie ik geen
aanleiding om zaken aan te passen. Zoals u weet, is beschermd (of begeleid) wonen
een verantwoordelijkheid voor de gemeente. Dit is geregeld via de Wet Maatschappelijke
Ondersteuning en wordt gefinancierd met een persoonsgebonden budget. Defensie heeft
daarbij geen rol. Waar het gaat om de bijzondere zorgplicht voor veteranen, biedt
Defensie via het LZV professionele zorgtrajecten met inzet van moderne, innovatieve
en op wetenschappelijk onderzoek gebaseerde middelen. Ook daar zijn aanvullende maatregelen
niet nodig. Bovendien wordt er doorlopend gewerkt aan verbeteringen en aanpassingen.
Met mijn brief aan uw Kamer van 6 september (Kamerstuk 30 139 X, nr. 222) ben ik ingegaan op de problematiek van zorgmijding en de aanpassing van het PTSS-protocol.
In aanvulling daarop kan ik melden dat het Veteraneninstituut gestart is met het opsporen
van zorgmijders, om hen te stimuleren om deel te nemen aan een zorgtraject. Dit in
opvolging van een van de aanbevelingen uit het rapport «Veteraan, hoe gaat het met
u» waarin werd aanbevolen om zorg aan te bieden op een meer pro-actieve manier.

Vraag 3

Hebt u contact met de leiding van Thuisbasis Veteranen in Eelde over haar conclusie
van de benodigde hoeveelheid plaatsen zoals in Thuisbasis Veteranen? Zo ja, wat is
hun analyse van de situatie? Zo nee, waarom is door u nooit navraag gedaan in dit
werkveld?

Antwoord 3

Tussen de organisatie die de immateriële zorg voor veteranen in opdracht van Defensie
uitvoert, het LZV, en Thuisbasis Veteranen, is functioneel contact op reguliere basis.
Tussen beide organisaties zitten grote verschillen onder meer qua inrichting en praktijk.
De Thuisbasis Veteranen is onderdeel van de Zorggroep Perspectief BV. Deze civiele
zorgverlener verleent onder meer 24 uurs zorg, beschermd wonen, ambulante zorg en
dagbesteding. Dit vindt plaats op diverse zorglocaties waaronder de Thuisbasis Veteranen
in Eelde. Zorggroep Perspectief BV is verantwoordelijk voor de zorg en voert daarvoor
haar eigen beleid, zoals het bij elkaar laten wonen van veteranen en de omgang met
alcohol en drugs. Het maakt geen deel uit van het LZV van Defensie. Het LZV kiest
voor een andere aanpak en richt zich op levensloop gebonden zorg, waarin het accent
ligt op behandelen waar mogelijk en het bieden van (maatschappelijke) ondersteuning
als er sprake is van chronische problemen of als volledig herstel niet mogelijk blijkt.
Veteranen die kampen met complexe en vaak meervoudige psychische problemen krijgen
via het LZV een stabiliserend programma waar zij 24 uur per dag aan deelnemen. Dit
programma heet de Veteranen Intensieve Behandel Unit (VIBU). Veteranen zijn overigens vrij in hun keuze voor een zorgaanbieder.

Vraag 4

Kunt u aangeven wat de beleidsmatige opvolging is geweest op het bezoek van de staf
van de Inspecteur van de Krijgsmacht bij de opening van Thuisbasis Veteranen op 11 oktober
2018?3 Indien er geen beleid is ontwikkeld, waarom niet?

Antwoord 4

Op 11 oktober 2018 heeft de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht inderdaad de opening
van de Thuisbasis Veteranen bezocht. Zijn bezoek vond plaats in het kader van erkenning
en waardering van de veteranen. Het bezoek was voor hem geen aanleiding om beleidswijzigingen
te adviseren.

Vraag 5

Bent u bereid Thuisbasis Veteranen in Eelde te voorzien van de benodigde middelen
om hun werk naar behoren te kunnen doen? Zo ja, hoeveel? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

De Thuisbasis is onderdeel van de civiele zorginstelling Perspectief en is geen onderdeel
van de Defensieorganisatie of het LZV. Wel kunnen veteranen die op de Thuisbasis verblijven
en uitzend-gerelateerde psychische klachten hebben, gebruik maken van de voorzieningen
en verstrekkingen die Defensie levert op grond van haar bijzondere zorgplicht. Zij
kunnen te allen tijde zorg krijgen van het LZV, ondersteund vanuit het Veteranenloket
en met de materiele voorzieningen vanuit het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP).

Vraag 6, 7

Deelt u de conclusie van jurist Van de Nadort dat er tientallen veteranen buiten het
systeem, ook letterlijk, rondzwerven en een instelling als Thuisbasis Veteranen noodzakelijk
is om deze mensen terug te begeleiden naar het opvangstelsel van Defensie? Zo nee,
waarom niet?4

Hoe gaat u de zorgplicht voor deze groep veteranen uitvoeren zoals u volgens de Veteranenwet
verplicht bent te doen?5

Antwoord 6, 7

Defensie noch anderen hebben zicht op de aantallen veteranen die zorg mijden dan wel
rondzwerven. Ook een instelling als de Thuisbasis Veteranen biedt geen oplossing voor
de specifieke problematiek van zorgmijding. Wel biedt de Thuisbasis Veteranen mogelijk
een oplossing voor mensen die vanwege hun complexe psychische problematiek niet thuis
willen zijn. Defensie kiest ervoor om via allerlei kanalen zorgmijders te vinden en
deze waar mogelijk een passende behandeling aan te bieden. Dat gebeurt via het LZV
en op een zo laagdrempelig mogelijke manier. De veteraan is dat in mijn ogen meer
dan waard.