Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Krol over het bericht dat de uitvaartpolis vaak zoek is

Antwoord van Staatssecretaris Knops (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
14 augustus 2019). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 2825.

Vraag 1

Kent u het bericht «Nabestaanden laten duizenden euro’s liggen»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat het technisch voorlopig niet haalbaar is om een uitputtend verzekeringsoverzicht
te realiseren waar nabestaanden toegang toe krijgen in geval van overlijden? Waarom
is dat?

Antwoord 2

Ik begrijp de behoefte aan een dergelijk overzicht. Het overlijden van een naaste
is een ingrijpende gebeurtenis, die helaas in veel gevallen ook administratieve lasten
en kosten voor nabestaanden met zich meebrengt. Een overzicht waar je op kunt zoeken
welke polissen de overledene heeft, zou een handig hulpmiddel zijn. Aan het maken
van zo’n overzicht zitten echter haken en ogen. Wie zijn de nabestaanden? Wie mogen
dat overzicht gebruiken en hoe identificeren zij zich? En er zijn meer (technische)
complicaties bij het realiseren van een dergelijk overzicht.

Ik heb daar contact over gehad met het Verbond van Verzekeraars. Het Verbond van Verzekeraars
heeft aan mij bevestigd dat het op dit moment technisch niet haalbaar is om een uitputtend
verzekeringsoverzicht te realiseren waar nabestaanden toegang toe krijgen in geval
van overlijden.

Het Verbond heeft in april 2018 een test gelanceerd, in de vorm van een website, om
consumenten een volledig en digitaal verzekeringsoverzicht te bieden. Uiteindelijk
is deze test stopgezet. Het stopzetten hangt onder meer samen met het feit dat verzekeraars
bij onder andere uitvaartverzekeringen geen Burgerservicenummer (BSN) en DigiD kunnen
gebruiken, omdat er geen wettelijke grondslag bestaat op grond waarvan ze dat zouden
mogen doen. Daardoor was het niet eenvoudig om de juiste verzekeringen online aan
de juiste gebruiker te koppelen.

Dit is echter niet het enige probleem. Er bleken onvoldoende mogelijkheden voorhanden
voor de bij de test aangesloten verzekeraars om hun aansluiting verder te optimaliseren
en de website door te ontwikkelen tot een volwaardige dienst.

Er was al met al volgens het Verbond van Verzekeraars onvoldoende zekerheid dat de
forse investering daadwerkelijk zou leiden tot een website met een lage drempel voor
de consument en de garantie van een ruime dekking aan beschikbare verzekeringen. Volgens
het Verbond van Verzekeraars zal de sector echter blijven zoeken naar andere mogelijkheden
om een verzekeringsoverzicht te kunnen bieden.

Vraag 3

Is het technisch mogelijk om het bestaan van uitvaartpolissen op te nemen in het pensioenoverzicht
achter DigiD? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

De website mijnpensioenoverzicht.nl, waar met behulp van DigiD toegang kan worden
verkregen tot het pensioenoverzicht, wordt beheerd door de Stichting Pensioenregister.
De Stichting Pensioenregister heeft mij laten weten dat het toevoegen van uitvaartpolissen
aan het register technisch nu niet haalbaar is, omdat aan twee belangrijke voorwaarden
niet wordt voldaan. Ten eerste is er geen sectorale standaard beschikbaar en ten tweede
ontbreekt de mogelijkheid de polissen volledig geautomatiseerd beschikbaar te stellen.
Los van de technische belemmeringen, zijn er ook inhoudelijke redenen om de uitvaartpolissen
niet op te nemen. De Stichting Pensioenregister heeft mij gemeld dat het toevoegen
van uitvaartpolissen niet past binnen de doelstellingen die met de website worden
beoogd. Daarnaast is er geen wettelijke grondslag voor het op mijnpensioenoverzicht.nl
tonen van het al dan niet bestaan van uitvaartpolissen, zoals die er wel is voor het
tonen van informatie omtrent opgebouwde pensioenrechten.

Vraag 4

Is het waar dat nabestaanden de waarde van een polis tot meer dan tien jaar na het
overlijden kunnen claimen bij de verzekeraars? Is dat altijd zo of zijn er grote verschillen
tussen verzekeraars?

Antwoord 4

Nee, het is niet zo dat nabestaanden de waarde van een polis tot meer dan tien jaar
na het overlijden kunnen claimen bij verzekeraars. Uit artikel 7:985 van het Burgerlijk
Wetboek (BW) volgt dat vorderingen betreffende de uitkering van een uitvaartpolis
in beginsel na vijf jaar verjaren, tenzij in de verzekeringsovereenkomst een langere
verjaringstermijn is overeengekomen. Dat een vordering is verjaard, wil niet zeggen
dat een verzekeraar niet alsnog een uitkering mag verstrekken. Het is mogelijk dat
een verzekeraar hiertoe uit coulance bereid is. Het is aan de verzekeraar zelf om
dit te bepalen.

Vraag 5

Is het waar dat het vanuit de overheid niet mogelijk is om verzekeraars standaard
een signaal te geven in het geval van overlijden. Zo nee, kunt u toelichten waarom
niet?

Antwoord 5

Gegevens over het overlijden van een persoon worden opgenomen in de Basisregistratie
Personen (BRP), voor zover deze persoon in de BRP staat ingeschreven. Op basis van
de Wet BRP is het mogelijk om overheidsorganen te autoriseren voor systematische gegevensverstrekking
uit de BRP, voor zover dit noodzakelijk is voor de vervulling van hun taken. Daarnaast
kunnen ook in het Besluit BRP aangewezen derden die werkzaamheden verrichten met een
gewichtig maatschappelijk belang2, worden geautoriseerd voor systematische gegevensverstrekking uit de BRP. Bij deze
vorm van gegevensverstrekking kunnen ook automatisch (spontaan) gegevens worden verstrekt,
bijvoorbeeld over het overlijden. Verzekeraars die uitvaartpolissen aanbieden behoren
echter tot geen van beide groepen.

Het desalniettemin toch overgaan tot systematische gegevensverstrekking zou dan ook
in strijd zijn met de Wet BRP. Het is daarom juridisch niet mogelijk om verzekeraars
die uitvaartpolissen aanbieden te autoriseren voor de geautomatiseerde verstrekking
van gegevens uit de BRP in het geval van overlijden.

Het Verbond van Verzekeraars heeft mij gemeld dat het gebrek aan juridische mogelijkheden
om automatisch gegevens over het overlijden van een persoon verstrekt te krijgen,
voor de bij hen aangesloten verzekeraars een belangrijk knelpunt vormt. Ik ben bereid
daarover in gesprek te gaan. Daarnaast is door de Minister van Financiën in het algemeen
overleg Financiële markten op 12 juni 2019 toegezegd, gezamenlijk met BZK in overleg
te treden om te kijken of er mogelijkheden zijn, eventueel buiten de BRP om, om een
signaal uit te laten gaan in het geval van overlijden van een verzekerde. Het Verbond
van Verzekeraars heeft mij laten weten ideeën te hebben over hoe dat te realiseren
zou zijn. Ik zal mij daarover laten informeren, zodat dit meegenomen kan worden in
de gesprekken met het Verbond van Verzekeraars.

Vraag 6

Kunt u uitleggen op welke andere wijzen de Algemene verordening gegevensbescherming
(AVG) voor verzekeraars een beletsel vormt om nabestaanden de mogelijkheid te geven
polissen van overledenen te achterhalen? Bent u bereid eventuele beletsels weg te
nemen?

Antwoord 6

De Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) is niet van toepassing op de gegevens
van overleden personen. In dit opzicht vormt de AVG aldus geen beletsel voor verzekeraars
en nabestaanden om de gegevens van overleden personen te verwerken om eventuele verzekeringspolissen
van deze overleden personen te achterhalen. Wel dient uiteraard zorgvuldig met deze
gegevens te worden omgegaan.

Voor zover er bij het achterhalen van polissen van overledenen persoonsgegevens van
levende personen, zoals de nabestaanden, worden verwerkt, is de AVG wel van toepassing.
Er dient dan te worden voldaan aan de voorwaarden die in de AVG worden gesteld aan
de verwerking van persoonsgegevens, zoals het bestaan van een grondslag voor de verwerking.
Deze grondslag kan in het geval dat persoonsgegevens van een nabestaande worden verwerkt
bijvoorbeeld toestemming van de nabestaande zijn.

Ik heb op dit moment niet de indruk dat de AVG een beletsel vormt om het bestaan van
uitvaartpolissen van overledenen te achterhalen. Ik zie daarom ook geen aanleiding
om wettelijke maatregelen te nemen. De AVG geldt gelijkelijk voor alle organisaties,
publiek en privaat, en zij hebben alle de plicht om aan de kaders die de AVG stelt
te voldoen. Het is de eigen verantwoordelijkheid van de verzekeraars om aan de AVG
te voldoen en het toezicht op de naleving daarvan ligt bij de Autoriteit persoonsgegevens
als toezichthouder.

Vraag 7

Bent u bereid verzekeraars te vragen een voorlichtingscampagne te starten betreffende
de zoekservice «Verloren polissen» van het Verbond van Verzekeraars? Kunt u het antwoord
toelichten?

Antwoord 7

Het Verbond van Verzekeraars geeft aan dat het zelf al op vele verschillende manieren
voorlichting verschaft over het bestaan van de zoekservice «verloren polissen». Zo
bestaat er een goed toegankelijke site die goed vindbaar is via de reguliere zoekmachines,
wordt de service door het Verbond actief gepromoot, onder meer onder uitvaartverzorgers
en organisaties als de Branchevereniging Gecertificeerde Nederlandse Uitvaartverzorgers
(BGNU) en de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB), en wordt de service door
het Verbond standaard genoemd bij de beantwoording van vragen vanuit de media. Daarnaast
bestaat er het beeld bij het Verbond zelf dat de zoekservice al brede bekendheid geniet
binnen de uitvaartsector. Ik ben daarom van mening dat een voorlichtingscampagne gezien
de al ondernomen activiteiten weinig toegevoegde waarde zou hebben.