Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Middendorp en Van Gent over het bericht ‘Twitter blokkeert Wilders’

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid), mede namens de Minister
van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (ontvangen 4 juli 2019). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 3226.

Vraag 1

Kent u het bericht «Twitter blokkeert Wilders»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Heeft u naar aanleiding van het bericht dat het twitteraccount van een Kamerlid is
geblokkeerd, onderzoek gedaan of contact gehad met Twitter over de vraag waarom dit
is gebeurd?

Antwoord 2

Ja, er is contact geweest met Twitter.

Vraag 3

Is het u bekend of het Kamerlid Wilders een specifieke regel heeft overtreden waardoor
zijn account is geblokkeerd? Zo ja, kent u de specifieke regel die is overtreden?
Zo ja hoe beoordeelt u deze regel? Zo nee, zou u dit kunnen uitzoeken?

Antwoord 3

Vooropgesteld staat dat ook bij uitingen via internet de vrijheid van meningsuiting
uitgangspunt is. Zie hierna ook bij vraag 5. Om gebruik te kunnen maken van een internetplatform
als Twitter dienen gebruikers de gebruiksregels van Twitter de accepteren. Zij gaan
hiermee een contractuele relatie met Twitter aan waaraan bepaalde voorwaarden met
betrekking tot de uitingsvrijheid zijn verbonden. Hiermee legt iemand zichzelf bepaalde
beperkingen op. Als Minister ga ik niet over de gebruiksregels van sociale media als
Twitter.

Twitter heeft mijn departement desgevraagd laten weten dat de heer Wilders de gebruiksvoorwaarden
van Twitter, en meer specifiek Twitters hateful conduct policy, heeft overtreden en dat hem in het kader van de handhavingsacties van Twitter2 is gevraagd een bepaalde tweet te verwijderen.

Ik heb daarnaast begrepen dat Twitter inmiddels bericht heeft dat zij tweets van politici
of hooggeplaatste ambtenaren die niet aan de gebruiksvoorwaarden van Twitter voldoen,
niet meer zullen verwijderen maar zullen gaan afschermen.3

Vraag 4

Weet u of er menselijke besluitvorming, automatische besluitvorming of een combinatie
van die beide, aan de beslissing, om het lid Wilders te blokkeren op twitter, ten
grondslag ligt? Zo ja, welke besluitvorming is dat?

Antwoord 4

Met Twitter is op Europees niveau afgesproken dat een besluit tot het blokkeren van
een account nooit louter geschiedt op basis van geautomatiseerde detectie. Wel kan
het zo zijn dat automatische detectie leidt tot een alertering die wordt beschouwd
als een melding, waarna de uiting aan een beoordelaar wordt voorgelegd.

Vraag 5

Bent u van mening dat het blokkeren van dit twitteraccount, zoals benoemd in het artikel,
raakt aan de vrijheid van meningsuiting? Zo ja, wat is uw reactie hierop? Zo nee,
waarom niet? Kunt u bij uw beantwoording de horizontale werking van grondrechten betrekken?

Antwoord 5

De vrijheid van meningsuiting is een kernwaarde in onze democratie en iedereen moet
in staat zijn om zijn mening te kunnen uiten binnen de kaders van de wet.

Bepaalde grondrechten, zoals de vrijheid van meningsuiting, spelen een steeds grotere
rol in de relaties tussen burgers en bedrijven onderling. De rechter kan grondrechten
horizontale werking toekennen, door bijvoorbeeld bij de uitleg van open privaatrechtelijke
normen/belangen grondrechtelijke bescherming te betrekken. Die afweging wordt per
geval door een rechter gemaakt.

Op Europees niveau ondersteunt het kabinet de initiatieven van de Europese Commissie
om met de grote platformen tot verdere afspraken te komen om illegale content online
tegen te gaan, zoals de mogelijkheid om bezwaar in te kunnen dienen tegen een besluit
tot verwijdering van tweets of opschorting van een bepaald account.

Het staat een platform als Twitter vrij om eigen gebruiksregels in te stellen die
bepaalde grenzen stellen aan de uitingsvrijheid. Wanneer iemand gebruik wil maken
van een platform als Twitter dient hij vooraf akkoord te gaan met deze gebruiksregels.
Hiermee legt iemand zichzelf bepaalde beperkingen op. Als Minister ga ik niet over
de gebruiksregels van sociale media als Twitter. Binnen de Europese Unie leeft wel
de wens dat die gebruiksregels in lijn zijn met Europese wet- en regelgeving. Daarover
zijn met de grote platformen op Europees niveau afspraken gemaakt via een gedragscode.
Deze gedragscode is onder andere door Twitter ondertekend en bevat een inspanningsverplichting
om bepaalde uitingen, na meldingen van gebruikers, binnen 24 uur af te doen en eventueel
te verwijderen. Twitter heeft zelf geoordeeld dat deze tweet in ging tegen haar gebruiksvoorwaarden
inzake het aanzetten tot haat.

Vraag 6

Kent u het aantal social media accounts dat wordt geblokkeerd in Nederland? Zo ja,
kunt u dit toelichten en de informatie die u hierover heeft delen per medium?

Antwoord 6

Nee, die aantallen ken ik niet. Het kabinet bepleit al langere tijd meer transparantie
bij de grote platformen over de toepassing van hun gebruiksvoorwaarden. Vooralsnog
is de inzet om afspraken te maken op vrijwillige basis. Mocht dat niet tot resultaat
leiden, dan zal bezien moeten worden of meer transparantie dient te worden afgedwongen
via (Europese) wetgeving.

Vraag 7

Hoe verhoudt het blokkeren van het twitteraccount zich tot het Europese actieplan
«Disinformation»? Zijn er afspraken in dat plan die de basis zijn voor het blokkeren
van de twitter toegang van onze collega?

Antwoord 7

Twitter heeft aangegeven dat de door het platform ondernomen actie voortvloeit uit
de gedragsregels van Twitter ten aanzien van het aanzetten tot haat (hateful conduct policy). De gedragscode om online hate speech tegen te gaan, is een andere gedragscode dan de gedragscode voor het tegengaan van
desinformatie, welke ook op Europees niveau door Twitter ondertekend is. In de gedragscode
tegen desinformatie wordt aangegeven dat de ondertekenaars het beleid zouden moeten
hebben om legale content niet te verwijderen, of de toegang ertoe te ontzeggen als
dit alleen op de basis is dat het bericht wordt aangemerkt als «nep».

Vraag 8

Kunt u de vragen beantwoorden voorafgaand aan het algemeen overleg Desinformatie en
Digitale Inmenging op 19 juni 2019?

Antwoord vraag 8

Dat is helaas niet gelukt.