Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ploumen over het bericht ‘VN annuleert mensenrechtensessies wegens geldgebrek’

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 2 juli 2019).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat de VN mensenrechtensessies annuleert wegens een
gebrek aan geld?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het bericht dat de VN mensenrechtensessies annuleert wegens geldgebrek?

Antwoord 2

In feite zijn er thans nog geen zittingen van verdragscomités geannuleerd, maar het
bericht over de mogelijke annulering van mensenrechtenzittingen bevestigt bestaande
zorgen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het mensenrechtenwerk dat de VN uitvoert van groot belang is?
zo nee, waarom niet? zo ja, hoe zorgelijk zijn de ontwikkelingen die ontstaan door
het geldgebrek?

Antwoord 3

Ja, de VN-inspanningen voor mensenrechten wereldwijd acht ik van groot belang. Dit
blijkt ook uit de steun die het kabinet eraan geeft, zowel politiek, diplomatiek als
financieel. Het effect van het geldgebrek is niet volledig te overzien, en is mede
afhankelijk van het alsnog betalen van de VN-contributie door landen die tot nu toe
in gebreke zijn gebleven. Meer in zijn algemeenheid is er sprake van een zorgelijke
situatie op het moment dat er overwogen wordt om zittingen van verdragscomités te
annuleren, de hoeksteen van het VN-mensenrechtenwerk.

Vraag 4

Heeft u contact gehad met de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten? Zo ja, wat is
er besproken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Nederland heeft regelmatig contact met de Hoge Commissaris en haar kantoor (Office
of the High Commissioner for Human Rights: OHCHR), ook over de financiële situatie.
De financiële zorgen zijn ook met de Hoge Commissaris persoonlijk besproken. Mevrouw
Bachelet was dankbaar voor de langdurige Nederlandse politieke en financiële steun.

Op 28 juni organiseerde OHCHR, mede op verzoek van NL, een besloten bijeenkomst over
de zorgelijke financiële situatie. OHCHR bevestigde dat de geplande zittingen van
de verdragscomités in 2019 doorgang zullen vinden. Er is echter onvoldoende budget
voor voorbereidende vergaderingen.

Uit de diverse gesprekken is verder duidelijk geworden dat het probleem verschillende
aspecten heeft. Een cashflow probleem in 2019, algemene budgetmaatregelen van de VN
uit 2017 en een krappe personeelsformatie voor het werk van de verdragscomités. Het
acute tekort aan liquide middelen heeft de Secretaris-Generaal van de VN genoopt een
commiteringsstop in te stellen, die het onderdelen van de VN die onder het secretariaat
vallen, tot eind juni verbiedt verplichtingen aan te gaan boven 50 procent van de
goedgekeurde begroting. Dit heeft ervoor gezorgd dat voorrang wordt gegeven aan de
uitbetaling van salarissen en dat nieuwe verplichtingen worden uitgesteld. Dit raakt
ook de activiteiten van OHCHR. Binnenkort zal deze stop worden opgeheven zodat er
weer nieuwe verplichtingen kunnen worden aangegaan voor de tweede helft van 2019.

Daarnaast hebben de lidstaten in 2017 voor de begrotingscyclus van 2018–2019 besloten
de Verenigde Naties te korten op het voorgestelde budget voor reizen. Deze bezuinigingsmaatregel
treft alle onderdelen van de VN die onder het secretariaat vallen, maar raakt OHCHR
relatief hard, omdat een relatief groot deel van de begroting uit reiskosten van bijvoorbeeld
experts bestaat.

Ten slotte is de bestaande personeelsformatie voor het werk van de verdragscomités
krap te noemen. Eerdere voorstellen van de kant van OHCHR om meer functies te creëren
zijn slechts ten dele gehonoreerd.

Vraag 5

Is het u bekend welke landen de verdragsverplichting hebben geschonden door geen financiële
bijdrage te leveren, waardoor het geldtekort voor onderzoek naar mensenrechtenschendingen
is ontstaan? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Per 20 juni hebben 105 van de 193 VN-lidstaten hun volledige contributie aan het reguliere
budget van het VN-secretariaat voldaan. Slechts 34 landen deden dat binnen de daarvoor
gestelde termijn van 30 dagen. Zie: https://www.un.org/en/ga/contributions/honourroll.shtml. Aan het einde van 2018 had de Verenigde Naties nog USD 529 miljoen aan achterstallige
contributie voor het reguliere budget uitstaan, wat overeenkomt met ca. 21 procent
van de totale verschuldigde contributies. 152 landen hadden op dat moment volledig
aan hun betreffende verplichtingen voldaan.

Vraag 6

Welke activiteiten van de Verenigde Naties in Nederland worden gehinderd door het
geldtekort? Wat is uw reactie daarop?

Antwoord 6

Het is niet bekend of werkzaamheden van OHCHR in Nederland hinder ondervinden van
de financiële krapte. In het antwoord op vraag 7 wordt ingegaan op activiteiten die
Nederland raken. Meer in zijn algemeenheid geldt dat VN-activiteiten waar ook ter
wereld getroffen worden door de eerdere bezuinigingsmaatregelen en de tijdelijke commiteringsstop.

Vraag 7

Welke beslissingen lopen door het geldtekort vertraging op? En welke beslissingen
hebben betrekking op Nederland?

Antwoord 7

De indruk is dat vooral beslissingen over individuele klachten vertraging kunnen oplopen
alsmede de behandeling van landenrapporten. Dit zou dan ook betrekking kunnen hebben
op klachten ten aanzien van Nederland en uiteindelijk ook op het agenderen van verdragsrapportages,
ingediend door Nederland.

Vraag 8

Hoe beziet u de vertraging van de behandeling van klachten van individuele slachtoffers
van ernstige mensenrechtenschendingen in relatie tot het recht op een eerlijk proces
en de daarbij horende redelijke termijn?

Antwoord 8

Vertraging bij de behandeling van klachten is onwenselijk. Klagers moeten binnen een
redelijke termijn duidelijkheid krijgen, ook al betreft het hier een niet-bindende
zienswijze van verdragscomités en niet een nationale strafrechtelijke of civielrechtelijke
procedure in de zin van artikel 9 en 14 van het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten
en Politieke Rechten.

Vraag 9

Welke acties onderneemt u om ervoor te zorgen dat de activiteiten van de mensenrechtenorganen
toch doorgang kunnen vinden, ondanks het geldgebrek?

Antwoord 9

Nederland heeft zijn verschuldigde contributie aan het reguliere budget van de Verenigde
Naties voor 2019 op 25 januari jl. voldaan. Nederland behoort tot de landen die de
VN-contributie ieder jaar volledig, op tijd en zonder voorwaarden betaalt. De groep
landen die dit doet, is echter beperkt en vertegenwoordigt een gering percentage van
de totale verschuldigde contributie. Nederland roept samen met de andere lidstaten
van de Europese Unie landen die in gebreke blijven consequent op hun betalingsverplichtingen
na te komen. Nederland maakt ook spoedig zijn vrijwillige bijdrage aan OHCHR over,
die deels is geoormerkt voor het werk van de verdragscomités.

Vraag 10

Kunt u deze vragen beantwoorden voor het notaoverleg Mensenrechtenbeleid op 1 juli
2019?

Antwoord 10

Ja.