Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Asscher inzake bibliotheken die met sluiting worden bedreigd

Antwoord van Minister Van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen
16 mei 2019).

Vraag 1

Bent u bekend met de uitzending van EenVandaag over het verdwijnen van 30 bibliotheken?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u het ermee eens dat een bibliotheek een belangrijke basisvoorziening is voor
gemeenten die bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen, het culturele aanbod van
gemeenten, het tegengaan van laaggeletterdheid en sociale samenhang? Bent u het ermee
eens dat het daarom belangrijk is dat iedere inwoner van Nederlander toegang moet
hebben tot een bibliotheek in de omgeving?

Antwoord 2

Ja. De Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob) heeft als uitgangspunt
dat iedere inwoner van Nederland toegang heeft tot informatie en cultuur en gebruik
moet kunnen maken van de fysieke en digitale diensten van de openbare bibliotheek.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het zorgwekkend is dat zo’n 30 bibliotheken met sluiting worden
bedreigd als gevolg van stijgende zorgkosten?

Antwoord 3

Het verdwijnen van bibliotheekvestigingen vermindert de toegang tot de openbare bibliotheek,
zeker als het de enige vestiging in een gemeente betreft. Op basis van de betreffende
uitzending valt niet in algemene zin vast te stellen welke budgettaire ontwikkelingen
en welke gemeentelijke afwegingen leiden tot het besluit een bibliotheekvestiging
te sluiten.

Vraag 4

Herinnert u zich de motie-Asscher c.s. over behoud bibliotheken kleine kernen die
vorig jaar Kamerbreed is aangenomen?2 Hoe staat het met de voortgang van de daaruit voortgekomen stimuleringssubsidie?
Hoeveel gemeenten hebben een aanvraag ingediend voor de daaruit voortgekomen stimuleringssubsidie?

Antwoord 4

Ja, momenteel wordt gewerkt aan de uitvoering van deze motie. Met de VNG, het IPO,
de Vereniging van Openbare Bibliotheken, de Koninklijke Bibliotheek en de Stichting
Samenwerkende Provinciale Ondersteuningsinstellingen Nederland is een aanpak besproken
om de meest kansrijke gemeenten te selecteren. Dat heeft een longlist van circa 40
gemeenten opgeleverd. Binnen de specificaties van de motie wordt dit teruggebracht
tot een shortlist van 10 à 15 gemeenten. Een verkenner bezoekt deze gemeenten om te
beoordelen of ondersteuning nodig en mogelijk is. Selectiecriteria zijn o.a.: kleine
kernen, bestuurlijk commitment van de gemeente (liefst financieel), regionale spreiding,
geen compensatie voor gemeentelijke bezuinigingen, voorrang voor plekken waar de bibliotheek
verdwenen is en weer terug kan komen, voorzieningen conform Wsob. De planning is erop
gericht om voor de zomer tot een definitieve selectie te komen.

Vraag 5

Is de stimuleringssubsidie onder gemeenten voldoende bekend? Zo nee, bent u bereid
om deze stimuleringssubsidie actief onder de aandacht te brengen van gemeenten?

Antwoord 5

Uit de hoeveelheid reacties en de publiciteit over de motie in het veld kan worden
opgemaakt dat de stimuleringssubsidie voldoende bekend is.

Vraag 6

Bent u bereid versneld maatregelen te nemen die de sluiting van deze bibliotheken
kan worden voorkomen?

Antwoord 6

Conform de bestuurlijke verhoudingen uit de Wsob zijn gemeenten verantwoordelijk voor
de lokale bibliotheekvoorzieningen. Het rijk geeft in de jaren 2019–2021 een stimulans
door middel van de motie Asscher, maar kan de ondersteuning van het lokale bibliotheekwerk
niet structureel tot zijn verantwoordelijkheid maken. De evaluatie van de Wsob, die
eind dit jaar zal verschijnen, zal de staat van het Nederlandse bibliotheeknetwerk
in kaart brengen.