Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Laçin en Alkaya over Uber

Antwoord van Staatssecretaris Van Veldhoven-Van der Meer (Infrastructuur en Waterstaat),
mede namens de ministers van Financiën en van Infrastructuur en Waterstaat (ontvangen
15 maart 2019).

Vraag 1

Wat is uw reactie op de reeks ongevallen die recent zijn veroorzaakt door taxichauffeurs
die voor Uber rijden?1

Vraag 5

Ziet u een relatie tussen de wijze waarop Uberchauffeurs (moeten) werken en het hoge
aantal ongevallen dat door deze chauffeurs wordt veroorzaakt? Zo ja, welke maatregelen
gaat u nemen om het ongevalrisico te verminderen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 1 en 5

Ieder verkeersslachtoffer is er een teveel. De politie onderzoekt momenteel de verschillende
ongevallen. Op de uitkomsten daarvan kunnen wij niet vooruitlopen.

Vraag 2

Kunt u inzichtelijk maken bij hoeveel ongevallen Uberchauffeurs betrokken zijn sinds
de introductie van de dienst in Nederland? Zo nee, waarom niet en bent u bereid om
ervoor te zorgen dat dit alsnog inzichtelijk wordt?

Antwoord 2

Naar aanleiding van de ongevallen die recent hebben plaatsgevonden, heb ik de Stichting
Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) gevraagd om onderzoek te doen
naar ongevallen met taxi’s. Uit het onderzoek zou moeten blijken hoe vaak taxi’s betrokken
zijn bij verkeersongevallen en – voor zover hierover gegevens beschikbaar zijn – een
onderscheid gemaakt moeten worden naar locatie en leeftijd van de chauffeur. Onderscheid
naar aanbieder lijkt niet mogelijk, omdat deze informatie niet geregistreerd wordt
bij ongevallen. Ik zal uw Kamer informeren over de resultaten van het onderzoek.

Vraag 3

Wat vindt u van het «veiligheidsinitiatief» van Uber om alleen nog maar met chauffeurs
te werken die minimaal 21 jaar oud zijn, gelet op het feit dat meerdere rijders die
recent ongelukken veroorzaakt hebben die leeftijd (ruim) gepasseerd waren?2

Vraag 4

Bent u van mening dat het hele pakket van maatregelen dat Uber heeft doorgevoerd afdoende
is om de veiligheid van deze dienst op acceptabel niveau te krijgen? Zo ja, waar baseert
u dat op? Zo nee, welke maatregelen zijn volgens u nog meer nodig en hoe gaat u ervoor
zorgen dat die doorgevoerd worden?

Antwoord 3 en 4

Zoals ik in antwoord op schriftelijke vragen van het lid Gijs van Dijk (PvdA) van
uw Kamer (Tweede Kamer, vergaderjaar 2018–2019, Aanhangsel 1336) heb aangegeven, zie ik de maatregelen die Uber heeft ingevoerd als een goede eerste
stap. Zoals uit gegevens van de SWOV blijkt, is het (dodelijk) ongevalsrisico van
jonge bestuurders (18–24 jaar) in algemene zin namelijk ruim vijf keer zo hoog als
van automobilisten tussen de 30 en 59 jaar.3 De maatregelen zijn daarmee een zinvolle aanvulling op de voor alle taxichauffeurs
wettelijk verplichte chauffeurskaart. Voor de aanvraag hiervan dient te worden beschikt
over een rijbewijs, een vakbekwaamheidsdiploma van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen
(CBR), een geneeskundige verklaring en een verklaring omtrent het gedrag.

Vraag 6

Wat is uw reactie op het bericht dat grote groepen Uberchauffeurs niet of onvoldoende
verzekerd rondrijden?4

Antwoord 6

Ik kan geen stellige uitspraken doen over de omvang van het probleem, maar ongeacht
de omvang zou dit niet zich mogen voordoen. Buiten het feit dat het zonder meer onacceptabel
is als taxichauffeurs bewust in strijd met de wet handelen, worden hiermee financiële
risico’s afgewenteld op derden. Als deze chauffeurs ongevallen met grote schades veroorzaken,
zal een groot deel van hen ongetwijfeld niet de financiële middelen hebben om de benadeelde
partij (volledig) schadeloos te stellen. Het Waarborgfonds Motorverkeer (WBF) zorgt
dan voor de schadeloosstelling van de benadeelde partij. Het WBF wordt bekostigd door
een opslag op de premie voor motorrijtuigverzekeringen van de overige weggebruikers
die wel aan hun verzekeringsplicht voldoen. Het WBF kan de uitgekeerde schadeloosstelling
weliswaar verhalen op de onverzekerde taxichauffeur, maar de ervaring leert dat dit
vaak maar gedeeltelijk lukt vanwege de financiële situatie van de veroorzaker van
het ongeval.

Vraag 7

Welke maatregelen gaat u nemen om ervoor te zorgen dat Uber alleen nog maar goed verzekerde
chauffeurs voor hun platform laat rijden?

Antwoord 7

Uber heeft aangegeven dat de chauffeur bij aanmelding verzekeringspapieren moet overleggen,
evenals bij vernieuwing of verlenging van een verzekering. In aanvulling hierop controleert
Uber twee keer per maand via de registers van de Dienst Wegverkeer (RDW) of het voertuig
nog als verzekerd staat geregistreerd. Bovendien vraagt Uber om een bewijs van verzekering
op te sturen als uit informatie van Uber blijkt dat een verzekering op korte termijn
afloopt. Doet een chauffeur dit niet, dan wordt de toegang geblokkeerd.

Strafrechtelijke handhaving van onverzekerde motorrijtuigen vindt plaats door de RDW
en politie onder verantwoordelijkheid van het openbaar ministerie (OM). Het OM bepaalt
welke capaciteit er wordt ingezet voor de handhaving van de Wet aansprakelijkheidsverzekering
motorrijtuigen en waar prioriteiten worden gelegd.

Vraag 8

Wat is uw reactie op het feit dat het voor taxichauffeurs steeds moeilijker wordt
om goed verzekerd de weg op te gaan?5

Antwoord 8

Het is mij bekend dat de premies voor taxiverzekeringen al enige tijd stijgen en voorwaarden
strikter worden. Op de achtergronden en mogelijke oorzaken daarvan is de Minister
van Financiën reeds ingegaan in zijn beantwoording van 27 augustus 2018 van schriftelijke
vragen van de het lid Van der Linde (VVD) (Tweede Kamer, vergaderjaar 2017–2018, Aanhangsel 3004) en het lid Alkaya (SP) (Tweede Kamer, vergaderjaar 2017–2018, Aanhangsel 3003) van uw Kamer.

Vraag 9

Bent u het eens met de voorzitter van Stichting Taxibelangen Nederland dat er een
acceptatieplicht voor taxiverzekeringen moet komen om ervoor te zorgen dat alle taxichauffeurs
voor een fatsoenlijke prijs verzekerd de weg op kunnen? Zo ja, wanneer kan de Kamer
het voorstel tegemoet zien waarmee dit geregeld wordt? Zo nee, hoe moeten taxi’s dan
voor een zodanig redelijke prijs verzekerd worden dat er nog geld verdiend kan worden
met taxiwerk?

Antwoord op vraag 9

Een acceptatieplicht voor verzekeraars is een zeer zwaar middel. Verzekeraars zouden
dan gedwongen kunnen worden categorieën taxichauffeurs te accepteren die een bijzonder
hoog risico vormen, wat de hoogte van de premies voor andere taxichauffeurs verder
kan opdrijven. Overigens hebben verzekeraars wat betreft moeilijk verzekerbare risico’s
ook zelf verantwoordelijkheid genomen door de verzekeraar «De Vereende» op te richten.
Bij De Vereende kunnen onder meer taxichauffeurs terecht die bij andere verzekeraars
zijn geweigerd.

Het van overheidswege vaststellen van een premie achten wij evenmin aan de orde. Nog
afgezien van de juridische uitvoerbaarheid, zouden in de eerste plaats verzekeraars
daarmee gedwongen kunnen worden om verliezen te nemen die zij moeten afwentelen op
andere categorieën verzekerden. Voorts is de hoogte van de door verzekeraars vastgestelde
premies gerelateerd aan daadwerkelijk veroorzaakte schades. Het is dan redelijk dat
de taxibranche in Nederland die kosten ook zelf draagt.

Vraag 10

Kunt u inzichtelijk maken welk percentage van het aantal chauffeurs dat met Uber werkt
afhankelijk of grotendeels afhankelijk is van de inkomsten van hun werk voor deze
dienst? Zo nee, waarom niet en bent u bereid om deze gegevens alsnog inzichtelijk
te maken?

Antwoord 10

Uit in 2018 in opdracht van Uber door onderzoeksbureau Ipsos verricht onderzoek blijkt
dat 37% van de bevraagde chauffeurs ook taxivervoer verricht voor of via andere bedrijven.
Het is aannemelijk dat in ieder geval die chauffeurs niet volledig afhankelijk zijn
van inkomsten die via het Uber-platform worden verworven.

Vraag 11

Deelt u de mening dat er sprake is van oneerlijke concurrentie als online platforms,
zoals Uber, niet aan dezelfde eisen hoeven te voldoen als reguliere aanbieders van
een betreffende dienst; in dit geval taxiritten?

Antwoord 11

Er is geen sprake van ongelijke regelgeving en daarmee evenmin van oneerlijke concurrentie.
Alle taxichauffeurs en -ondernemers moeten namelijk aan dezelfde landelijke eisen
voldoen. Dit betreft onder meer bezit van een ondernemersvergunning taxi, de chauffeurskaart
(waarvoor onder meer een rijbewijs, geneeskundige verklaring, verklaring omtrent het
gedrag en een vakbekwaamheidsdiploma van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen
nodig zijn), een gekeurd taxivoertuig voorzien van een boordcomputer taxi en regelgeving
met betrekking tot arbeids- en rusttijden. Dat gemeenten bevoegd zijn om op de opstapmarkt
aanvullende regels te stellen aan de herkenbaarheid van taxivoertuigen, aan bijvoorbeeld
de lokale stratenkennis van taxichauffeurs en over het indienen en behandelen van
klachten maakt dit niet anders. De gemeentelijke taxiregels zijn immers van gelijke
toepassing op alle aanbieders die ervoor kiezen om op de opstapmarkt taxivervoer aan
te bieden en niet van toepassing op aanbieders die ervoor kiezen om uitsluitend op
de bestelmarkt taxivervoer aan te bieden.

Vraag 12

Wat is uw reactie op het voorstel van de voorzitter van het Koninklijk Nederlands
Vervoer om de verschillen tussen rijders van Toegelaten Taxi Organisaties en Uber
gelijk te trekken zodat sancties bij overtredingen of ongelukken voor beide typen
rijders hetzelfde worden?6

Antwoord 12

We vinden het van belang dat het gelijk speelveld altijd geborgd is. Niet voor niets
gelden – zoals in antwoord op vraag 11 is aangegeven – voor alle aanbieders op de
opstapmarkt dezelfde taxiregels, evenals voor alle aanbieders op de bestelmarkt. Het
is aan de gemeente om op zodanige wijze invulling te geven aan de lokale bevoegdheden
dat in de uitvoering daarvan geen ongewenste verschillen ontstaan. Bij verkeersovertredingen
en -ongelukken vindt sanctionering plaats op grond van verkeersregelgeving en het
strafrecht. Deze regelgeving kent geen onderscheid tussen de opstap- en bestelmarkt.

Vraag 13

Heeft u contact met overheden uit andere Europese landen om te bezien welke maatregelen
zij hebben genomen of voornemens zijn te nemen tegen de uitwassen van Uber? Zo ja,
welke maatregelen nemen andere Europese overheden die wij in Nederland nog niet hebben
genomen en overweegt u die alsnog ook in Nederland in te zetten? Zo nee, waarom niet
en bent u bereid om contact hierover te leggen met andere Europese overheden?

Antwoord 13

Hoewel we de ontwikkelingen in andere Europese landen in de gaten houden, vinden we
het van belang om de beslissing om bepaalde maatregelen te nemen te baseren op de
specifieke, Nederlandse situatie. Op dit moment voer ik het in mijn brief aan uw Kamer
van 30 augustus jl. (Tweede Kamer, vergaderjaar 2017–2018, 31 521, nr. 105) aangekondigde overleg met gemeenten naar de meest effectieve mix van bevoegdheden
en instrumenten (van Rijk en gemeenten) om integraal problemen aan te pakken die met
het taxivervoer verband houden.

Vraag 14

Wat is uw reactie op de oproep van de voorzitter van Veilig Verkeer Nederland dat
Uber eigenlijk van de weg verbannen moet worden?7

Antwoord 14

We constateren dat Veilig Verkeer Nederland (VVN) in overleg met Uber een training
«sociaal weggedrag» heeft ontwikkeld als onderdeel van het in vraag 4 bedoelde pakket
aan maatregelen. We waarderen het zeer dat VVN op deze manier bereid is een bijdrage
te leveren aan het verbeteren van de verkeersveiligheid in de taxibranche.