Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Bouali over de humanitaire crisis in Venezuela en de erkenning van Juan Guaidó als interim-president

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) en Minister Kaag (Buitenlandse Handel
en Ontwikkelingssamenwerking) (ontvangen 19 februari 2019).

Hierbij bieden wij u de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door het
lid Bouali over de humanitaire crisis in Venezuela en de erkenning van Juan Guaidó
als interim-president.

Deze vragen werden ingezonden op 7 februari 2019 met kenmerk 2019Z02377.

Tevens maken wij graag van de gelegenheid gebruik u aan te kondigen dat het kabinet,
in het licht van de grote humanitaire noden in Venezuela – in overleg met Curaçao –
het principebesluit heeft genomen in te gaan op het verzoek van interim-president
Juan Guaidó en de Verenigde Staten om gebruik te maken van Curaçao als logistieke
hub voor humanitaire hulp. Het kabinet wil hiermee bereiken dat de hulp ook daadwerkelijk
beschikbaar komt aan de bevolking van Venezuela. In overleg met Curaçao en de Verenigde
Staten zullen de precieze modaliteiten nog verder worden uitgewerkt. Tevens gaan we
in deze brief ook in op de ondersteuning van Aruba, Curaçao en Bonaire bij het omgaan
met de problemen die de crisis in Venezuela veroorzaakt.

Vraag 1

Kent u de berichten «Venezuela herziet relaties met EU-landen na erkennen Guaidó als
president»1 en «Crisis in Venezuela»?2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe duidt u de zorgelijke humanitaire situatie in Venezuela, waaronder de wijdverspreide
armoede en honger en het aanhoudende tekort aan medicijnen?

Antwoord 2

Het kabinet maakt zich ernstige zorgen over de situatie in Venezuela. Op economisch,
sociaal, humanitair en politiek gebied glijdt het land steeds verder af. Dit leidt
reeds geruime tijd tot hoge humanitaire noden. Het Maduro-bewind ontkent de problemen
en wil de internationale gemeenschap niet om hulp vragen. Als gevolg hiervan heeft
UNOCHA vooralsnog niet de mogelijkheid om onafhankelijk de humanitaire behoeften in
Venezuela vast te stellen, kan er geen humanitair coördinator worden aangesteld en
kan er geen internationaal humanitair financieringsverzoek worden gepubliceerd. Nederland
blijft er op aandringen dat Venezuela dit mogelijk maakt.

Wel zijn er diverse humanitaire VN-organisaties actief in Venezuela (o.m. IOM, UNFPA,
UNHCR, UNICEF en WHO), en zijn de programma’s van deze VN-instellingen in de afgelopen
maanden opgeschaald.

Vraag 3

Op welke wijze en via welke hulporganisaties biedt Nederland – zowel bilateraal als
via multilaterale kanalen – hulp aan de noodlijdende Venezolaanse bevolking?

Antwoord 3

Ondanks dat er nog geen onafhankelijke behoeftestelling is, heeft Nederland toch op
diverse manieren weten bij te dragen aan het verlichten van de noden in Venezuela
en de regio. Allereerst droeg Nederland in 2.018 EUR 55 mln. bij aan het door de VN
beheerde Central Emergency Response Fund (CERF), dat het afgelopen jaar ruim EUR 8 mln.
uitkeerde ten behoeve van de humanitaire respons in Venezuela. Naast de bijdrage via
het CERF draagt Nederland ieder jaar ongeoormerkt bij aan organisaties die reeds actief
zijn in Venezuela en buurlanden, waaronder het Internationale Comité van het Rode
Kruis (ICRC) en humanitaire VN-organisaties zoals UNICEF en UNHCR. Naast de ongeoormerkte
Nederlandse bijdragen aan o.a. humanitaire VN-organisaties en ICRC, heeft Nederland
in 2018 in respons op de crisis in Venezuela EUR 0,5 mln. bijgedragen aan het regionale
appeal van UNHCR, EUR 0,6 mln. aan regionale appeals van IFRC (via het Nederlandse
Rode Kruis), en EUR 4 mln. aan IOM voor het regionale actieplan (RAP). Binnen het
RAP ondersteunt IOM lokale overheden bij het verbeteren van de opvang, basisvoorzieningen
en (waar mogelijk) sociaaleconomische integratie voor Venezolanen in hun gastlanden.

Ook in 2019 stelt Nederland reeds geld ter beschikking: het gaat op dit moment om
bijdragen aan het Rode Kruis en de Dutch Relief Alliance (DRA). Zo maakte Nederland
gisteren bekend dat het ruim EUR 1 mln. zal geven aan het Rode Kruis (NRK), ten behoeve
van de respons van het Rode Kruis in Venezuela en regio. Van deze EUR 1 mln. gaat
EUR 0,5 mln. naar de respons van het ICRC in Venezuela en EUR 0,5 mln. naar het regionale
programma van het IFRC. Eerder dit jaar gaf Nederland al EUR 80.000 ter ondersteuning
van het Venezolaanse Rode Kruis.

Via DRA gaat EUR 4 miljoen naar een hulpprogramma in Colombia, waarmee Venezolaanse
vluchtelingen worden ondersteund. Met DRA is afgesproken dat zodra de situatie in
Venezuela het toelaat, het programma ook in Venezuela actief zal worden.

Vraag 4

Op welke wijze beïnvloedt de erkenning van Juan Gauidó als president van Venezuela
de mogelijkheden tot humanitaire hulp aan de Venezolaanse bevolking, zowel in Venezuela
zelf als in de buurlanden?

Antwoord 4

Interim-president Guaidó geeft een hoge prioriteit aan de verlening van humanitaire
hulp gezien de tekorten aan voedsel en medicijnen. Zonder de medewerking van Maduro,
die niet bereid is humanitaire hulp toe te laten, zijn de mogelijkheden humanitaire
hulp te verlenen zeer beperkt. Alleen informeel en op hele kleine schaal wordt nu
humanitaire hulpverlening toegestaan. Alle actoren zullen moeten samenwerken om ervoor
te zorgen dat – ongeacht de politieke ontwikkelingen – de humanitaire toegang tot
hulpbehoevenden in Venezuela niet verder verslechtert en dat een onafhankelijke behoeftebepaling
kan plaatsvinden. Hulpverlening aan Venezolaanse migranten en vluchtelingen door VN-organisaties,
het ICRC en NGO’s in de buurlanden was en blijft mogelijk.

Steun aan de opvang van migranten en vluchtelingen in de buurlanden wordt georganiseerd
door de VN (UNHCR en IOM), door de Internationale Federatie van het Rode Kruis en
door NGO’s, waaronder leden van de DRA.

Vraag 5

Op welke wijze worden de buurlanden van Venezuela ondersteund in het opvangen van
vluchtelingen?

Antwoord 5

Zie antwoord op vraag 3. Waar gevraagd en mogelijk levert Nederland daarnaast ondersteuning
aan de Caribische delen van het Koninkrijk bij de uitdagingen die zij ondervinden
als gevolg van de situatie in Venezuela. Specifiek op het terrein van migratie heeft
dit in 2018 al tot diverse vormen van kennisuitwisseling geleid. Op verzoek van de
regering van Aruba en Curaçao zullen we die samenwerking in 2019 verder voortzetten.
Zo heeft de regering van Curaçao op 10 januari 2019 een aanvullend verzoek om ondersteuning
gedaan in het kader van Venezuela. Ook de Arubaanse Minister van Justitie heeft op
1 februari jl. een technisch bijstandsverzoek ingediend voor tijdelijke ondersteuning
van de Arubaanse vreemdelingenketen middels opleidingen en training ten behoeve van
het optimaliseren van de asielprocedure. In beide gevallen wordt welwillend gekeken
naar de mogelijkheden en wordt momenteel in samenspraak met de landen bezien op welke
wijze gevolg gegeven kan worden aan de verzoeken. Daarnaast is het kabinet ook bereid
om te ondersteunen bij andere uitdagingen, waaronder de gesprekken over de toekomst
van de raffinaderij op Curaçao en is nadrukkelijk oog voor het borgen van leveringszekerheid
van brandstoffen op bijvoorbeeld Bonaire.

Vraag 6

Welke mogelijkheden ziet u om de humanitaire hulp aan de Venezolanen in Venezuela,
via bijvoorbeeld via het Internationale Comité van het Rode Kruis en instellingen
van de Verenigde Naties, te intensiveren om de noodlijdende situatie van de bevolking
waar mogelijk te verbeteren?

Antwoord 6

Zie ook antwoord op vragen 2 en 3.

De mogelijkheden om bij te dragen zijn momenteel beperkt, maar Nederland volgt de
situatie in Venezuela op de voet, en onderzoekt manieren om de humanitaire respons
op verantwoorde wijze (financieel) te ondersteunen. Nederland bekijkt ook continu
welke andere mogelijkheden het kan benutten om Venezolanen in nood te helpen, bijvoorbeeld
via samenwerking met andere landen. Zo werkt de VS aan de opbouw van een humanitaire
responsstructuur in Colombia en Brazilië en is het Koninkrijk der Nederlanden verzocht
om Curaçao dienst te laten doen als één van de logistieke humanitaire hubs. Zoals
gezegd staan het kabinet en de regering van Curaçao positief ten aanzien van dit verzoek.

Vraag 7

Kunt u aangeven welke landen inmiddels humanitaire hulp geven aan Venezuela?

Antwoord 7

Diverse landen hebben in de media aangegeven de humanitaire respons te (willen) steunen.
Maar door het gepolariseerde politieke klimaat en de politisering van de humanitaire
hulp, alsmede de beperkte mogelijkheden voor coördinatie door de VN, is in veel gevallen
nog niet duidelijk hoe deze bijdragen bij hulpbehoevenden in Venezuela terecht kunnen
komen.

De Amerikaanse humanitaire hulp wordt vooralsnog tegengehouden, en van andere landen
die bijdragen aan de humanitaire respons in Venezuela hebben aangekondigd is voorlopig
onduidelijk op welke manier het geld zal worden besteed.

De Europese Unie heeft in 2018, via het Europees Bureau voor Humanitaire Hulp (ECHO),
bijgedragen aan de humanitaire respons op de crisis in Venezuela, onder meer door
financiering van inzet van de Wereldgezondheidsorganisatie in Venezuela en in buurlanden.
Het zal deze steun ook in 2019 voortzetten en waar mogelijk opschalen. De humanitaire
inzet van ECHO blijft qua schaal echter beperkt door het ontbreken van eerder genoemde
onafhankelijke behoeftestelling.

Vraag 8

Zijn er binnen de recentelijk door de Europese Unie opgerichte International Contact
Group gesprekken over de behoeften voor humanitaire hulp aan Venezuela?

Antwoord 8

Tijdens de eerste bijeenkomst van de ICG in Uruguay op 7 februari jl. is besloten
om een technische missie naar Venezuela te sturen die de mogelijkheden zal onderzoeken
om nieuwe presidentsverkiezingen te houden en hoe de weg vrij te maken voor urgente
humanitaire hulp. Nederland neemt deel aan de International Contact Group.