Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Groothuizen over het bericht 'IND ontbreekt vaak in de rechtszaal bij zaken afgewezen asielzoekers'

Antwoord van Staatssecretaris Harbers (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 24 januari
2019). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 1219.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «IND ontbreekt vaak in de rechtszaal bij zaken afgewezen
asielzoekers»1?

Antwoord 1

Ja, ik ben bekend met dit bericht.

Vraag 2

Herkent u het signaal dat afgegeven wordt door de voorzitter van de Nederlandse Vereniging
voor Rechtspraak dat de IND in 75% van de zaken niet komt opdagen op de zitting? Zo
ja, wat is uw verklaring hiervoor? Zo nee, hoe vaak is de IND volgens u afwezig bij
zittingen? Hoe vaak leidt de afwezigheid van een procesvertegenwoordiger van de IND
tot uitstel van de zaak?

Antwoord 2

Uit cijfers van de IND blijkt dat de IND vanaf april 2018 in circa 20% van de zaken
niet aanwezig is geweest bij de zitting. In deze gevallen is een afweging gemaakt
om niet ter zitting aanwezig te zijn en is een schriftelijk standpunt ingestuurd.
Voor het plaatsvinden van een zitting is het niet noodzakelijk dat alle procespartijen
aanwezig zijn. Het niet ter zitting aanwezig zijn van de IND leidt dan ook niet tot
uitstel in een zaak.

Vraag 3

Wat is de reden dat procesvertegenwoordigers van de IND bij zittingen afwezig zijn?
Op welke wijze wordt gekozen welke zaken wel en welke zaken niet worden bijgewoond?

Antwoord 3

De IND heeft de rechtbanken eind maart 2018 laten weten dat zij vanwege het hoge werkaanbod
in een gedeelte van de zaken volstaan met een schriftelijke reactie in plaats van
aanwezig te zijn bij de zitting. In rechtszaken die vanwege de korte termijnen alleen
mondeling worden behandeld zal de IND in beginsel altijd aanwezig zijn. Dit geldt
ook voor zaken met een bijzonder belang zoals zaken die verband houden met de openbare
orde of nationale veiligheid en zaken die worden behandeld door de meervoudige kamer.

Vraag 4, 5

Deelt u de mening dat het zorgelijk is als de IND een grote rol speelt bij het veroorzaken
van vertragingen in asielzaken door afwezigheid tijdens zittingen, en dat dit zoveel
mogelijk voorkomen moet worden? Zo ja, welke maatregelen gaat u nemen teneinde dit
probleem op te lossen? Op welke termijn verwacht u resultaat van dergelijke maatregelen?

Bent u van mening dat het afwezig zijn van de IND tegenstrijdig is met uw inzet de
wachttijden bij de IND juist terug te brengen?

Antwoord 4, 5

Er is geen sprake van automatische vertraging van de beroepszaak door de afwezigheid
van de IND. Een zitting zal ook zonder aanwezigheid van de IND doorgang vinden. Als
de IND afwezig is bij een zitting dan zal de rechter in eerste instantie bezien of
hij door middel van alle in het dossier aanwezige stukken, waaronder de schriftelijke
reactie van de IND, voldoende geïnformeerd is om over de zaak te beslissen. Als dat
niet het geval is dan kan er een korte extra termijn gemoeid zijn met het beantwoorden
van schriftelijke vragen die ter zitting zijn gerezen en die bij afwezigheid van de
IND niet beantwoord konden worden. Doorgaans wordt daar enkele dagen voor gegeven.
Ook in zaken waarin de IND wel verschijnt komt het echter voor dat er schriftelijke
vragen worden gesteld.

Vraag 6

Waarom lukt het nu niet goed de wachttijden terug te brengen, terwijl de instroom
in voorgaande jaren hoger was?

Antwoord 6

In 2018 was er een hogere en andere samenstelling van de asielinstroom dan vooraf
was geprognotiseerd. Veel meer asielverzoeken dan verwacht zijn bijvoorbeeld terecht
gekomen in de verlengde procedure omdat ze complex zijn. Dat maakt dat de IND voor
de uitdaging staat hierin mee te bewegen. Om die reden heeft de IND, zoals ik uw kamer
eerder heb gemeld, extra personeel aangetrokken.

Vraag 7

Herinnert u zich de antwoorden op de schriftelijke vragen van het lid Groothuizen
(D66) over de wachttijden bij de IND waarin u schreef dat de strategische personeelsplanning
van het IND wordt aangepast teneinde de instroom en werklast beter op te vangen? Hoe
staat het met de door u genoemde strategische personeelsplanning? Wanneer verwacht
u hiervan resultaat? Bent u bereid in de wijziging van deze personeelsplanning ook
aandacht te besteden aan de problematiek rondom de afwezigheid van de IND bij de zittingen?

Antwoord 7

Begin 2018 is door de IND in het Meerjarenperspectief IND 2018 – 2022 (MJP) de stip
op de horizon geschetst voor de (door)ontwikkeling naar een toekomstbestendige IND.
Uit dit MJP volgen verschillende ontwikkeltrajecten met de daaruit voortvloeiende
personele gevolgen. Momenteel vinden onderzoeken plaats naar hoeveel van welke functies
wanneer in de tijd (nieuw) zullen ontstaan, veranderen of vervallen als gevolg van
informatiegestuurd werken en E-dienstverlening. Ook is er in 2018 een nieuw tijdschrijfonderzoek
gehouden. Met de uitkomsten van deze onderzoeken zal de IND in de loop van 2019 de
strategische personeelsplanning nader vorm geven.

Daarnaast heeft de IND, zoals ik reeds eerder aan uw kamer heb bericht, in de afgelopen
periode reeds actie ondernomen om extra personeel aan te nemen om ervoor te zorgen
dat de aanvragen om een verblijfsvergunning tijdig behandeld worden. Ook is de IND
inmiddels een wervingstraject gestart, dat erop gericht is om eind 2019 weer voldoende
procesvertegenwoordigers te hebben geworven, opgeleid en ingewerkt om bij alle zittingen
te kunnen zijn.

Vraag 8

Hoe staat het met het aantrekken van nieuw personeel bij de IND? Bij hoeveel van de
198 fte vacatures die openstaan, is het tot nu toe gelukt deze in te vullen? Hoe lang
duurt het gemiddeld voordat een nieuwe medewerker volwaardig kan meedraaien in het
werkproces? Krijgen nieuw aan te trekken medewerkers een vast dienstverband? Zo nee,
waarom niet? Bent u van oordeel dat een dienstverband bij de IND voldoende aantrekkelijk
is voor goed gekwalificeerde mensen in vergelijking met andere werkgevers? Zo nee,
welke knelpunten ziet u en wat gaat u eraan doen om deze op te lossen?

Antwoord 8

De IND heeft het merendeel van de vacatures die recent openstonden kunnen vervullen.
De 198 vacatures waarvan eerder sprake was zijn inmiddels allemaal vervuld. Het is
in het algemeen afhankelijk van de aard van de vacature (niveau, intern of extern,
de duur van aangeboden contract, vast of tijdelijk, et cetera) hoe lang een vacature
openstaat. De IND loopt hierbij vooralsnog niet tegen specifieke problemen aan, alle
vacatures worden binnen redelijke termijnen vervuld. Echter, met het aantrekken van
nieuw personeel is tijd gemoeid, niet alleen als het om het werven gaat maar ook als
het gaat om opleiden en inwerken. Afhankelijk van de werksoort kan hier 6 tot 18 maanden
mee gemoeid zijn voordat medewerkers volledig en zelfstandig inzetbaar zijn.

Gelet op de investering die het vraagt om medewerkers in te werken hecht de IND er
dan ook aan om medewerkers voor langere tijd aan zich te binden. De IND vindt het
belangrijk om een goede werkgever te zijn en goed personeel aan zich te binden. De
IND heeft daarom in 2016 en in de afgelopen maanden ook veel gedetacheerden in vaste
dienst genomen.

Ik ben van mening dat een betrekking bij de IND voldoende aantrekkelijk is voor goed
gekwalificeerde mensen. De veranderende arbeidsmarkt maakt het natuurlijk wel uitdagend
om snel goed gekwalificeerd personeel te vinden en ook het verloop hoger is dan enige
jaren geleden gelet op de mogelijkheden die er momenteel op de arbeidsmarkt zijn voor
goed opgeleid personeel. Dat is geen uniek probleem voor de IND maar speelt bij meerdere
organisaties zowel binnen het Rijk als daarbuiten.