Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Karabulut over Nederlandse onderhandelingen met de Taliban in 2010 over een ontvoerde Nederlander

Antwoord van Minister Bijleveld-Schouten (Defensie) (ontvangen 15 januari 2019).

Vraag 1

Klopt het dat in 2010 met de Taliban is onderhandeld (in Dubai of waar dan ook)?1

Antwoord 1

Nee, de Nederlandse overheid onderhandelt niet met ontvoerders of terroristische organisaties.

Vraag 2 en 3

Klopt het dat met de Taliban is onderhandeld over de vrijlating van de ontvoerde hulpverlener,
Peter Oosterhuis?

Klopt het dat losgeld is betaald voor de ontvoerde Nederlander? Zo ja, hoeveel?

Antwoord 2 en 3

De Nederlandse overheid onderhandelt niet met ontvoerders, betaalt geen losgeld en
komt ook anderszins niet tegemoet aan eisen van terroristen.

Vraag 4 t/m 9

Klopt het dat de zogeheten Ahmed, «de baas», 7.500 euro ter beschikking had voor zijn
inlichtingenwerk in dienst van de Nederlandse missie in Afghanistan?2 Zo nee, wat was dan zijn budget?

Klopt het dat deze man nu, in 2018, nog schulden heeft, die hij maakte uit hoofde
van zijn werk in Afghanistan om aldus contactpersonen tevreden te houden?3 Zo nee, wat zijn dan de feiten?

Klopt het dat hij behalve de vergoeding van deze schulden ook een schadevergoeding
wenst? Zo ja, hoeveel? Zo nee, wat zijn dan de feiten?

Klopt het dat de Nederlandse regering de «de baas» jaarlijks zijn tijdelijke verblijfsvergunning
verlengt, maar dat hij een paspoort wil en niet krijgt?4 Zo ja, waarom geeft u hem geen paspoort?

Klopt het dat hij een ex-medewerker was van de Afghaanse geheime dienst KHAD (Khadamat-e
Aetla'at-e Dawlati)?5 Klopt het het tevens dat hij daarom een zogeheten «1f-er» is?

Wat heeft het verhoor met de verantwoordelijke van de ontvoering van de hulpverlener
opgeleverd nadat hij in december 2012 is gearresteerd door de Afghaanse veiligheidsdienst
NDS? Is het losgeld teruggevonden? Is de dader tot een gevangenisstraf veroordeeld?6

Antwoord 4 t/m 9

De MIVD draagt zorg voor de bescherming van de nationale veiligheid vanuit een militaire
invalshoek. Een zeer belangrijk onderdeel daarvan is het verzamelen van inlichtingen
over mogelijke dreigingen tegen onze uitgezonden eenheden in het buitenland. Deze
inlichtingen verkrijgt de MIVD uit verschillende soorten bronnen, zoals het onderscheppen
van communicatie van de tegenstander of andere technische middelen. Maar ook inlichtingen
uit menselijke bron – dus informanten en agenten – is cruciaal. Ik kan in het openbaar
niet ingaan op eventuele bronnen van de MIVD. Ik ga ook niet in op lopende juridische
procedures.

In zijn algemeenheid kan ik zeggen dat bij de MIVD zorgvuldigheid centraal staat als
het gaat om het zoeken, het rekruteren, het onderhouden en het uiteindelijk afbouwen
van de relatie met een informant of agent. Die zorgvuldigheid is nodig omdat deze
informanten en agenten niet zelden een groot persoonlijk risico lopen door het delen
van informatie die we nodig hebben om onze militairen veilig te houden.

Vraag 10

Bent u bereid schoon schip te maken en informatie aan de Kamer te geven over alle
geheime en/of speciale operaties die sinds 2002 door Nederland in Afghanistan zijn
uitgevoerd? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 10

Speciale operaties gaan over de inzet van daartoe specifiek aangewezen onderdelen
van de krijgsmacht in complexe situaties en geheime operaties over het inzetten van
personeel in het kader van de Wet op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten 2017(Wiv
2017). Voor beide soorten operaties is geheimhouding noodzakelijk.

Vraag 11 en 12

Deelt u de conclusie dat onderhandelingen met Taliban over tactische problemen beter
hadden kunnen worden vervangen door internationale onderhandelingen over de toekomst
van het land? Kunt u uw antwoord toelichten?

Wat is de huidige positie van de regering over spreken of onderhandelen met de Taliban?
Wordt er gesproken of onderhandeld? Zo nee, ook niet in het geheim? Zo ja, waarover
en met wie?

Antwoord 11 en 12

De Nederlandse overheid onderhandelt niet met terroristische groeperingen.

Vraag 13

Wat zijn volgens u de concrete resultaten van 17 jaar permanente oorlog in Afghanistan,
afgezet tegen de door u gestelde doelen?

Antwoord 13

Afghanistan is een land met grote problemen, waaronder een zorgelijke veiligheidssituatie.
De oorzaken voor deze problemen zijn complex, diepgeworteld en gaan veel verder terug
dan 17 jaar geleden. Zo stelde het kabinet in 2001 al dat de Afghaanse bevolking op
dat moment «al 22 jaar [leed] onder de voortdurende conflicten in hun land» (zie Kamerstuk
27 925, nr. 35). Afghanistan staat er thans in veel opzichten beter voor dan in 2001, maar duurzame
verbetering van de veiligheid en sociaaleconomische omstandigheden in het land is
een zaak van lange adem.

In de recente artikel 100 brieven ter zake zet het kabinet zijn doelen in Afghanistan
uiteen (zie bijvoorbeeld Kamerstuk 27 925, nr. 630). Het is in ieder geval helder dat dit proces naast militaire inzet bovenal een inclusieve
politieke oplossing vergt, waarbij de grondoorzaken van het conflict worden aangepakt
door middel van ontwikkelingssamenwerking. Nederland doet dit in samenwerking en in
nauwe afstemming met internationale partners.