Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Ploumen, Sjoerdsma, Van Ojik en Karabulut over het bericht Saudi Arabia Allegedly Tortured Women’s Rights Activists Before Khashoggi Murder

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 14 december 2018).

Vraag 1

Heeft u kennis genomen van het bericht «Saudi Arabia Allegedly Tortured Women’s Rights
Activists Before Khashoggi Murder»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Is het u bekend dat er acht vrouwelijke mensenrechtenactivisten op deze wijze gevangen
gezet zijn in Saoedi Arabië omdat zij gebruik maken van hun recht op vrijheid van
meningsuiting? En zo ja, wat is uw reactie hierop?

Antwoord 2

Het kabinet is bekend met de arrestatie van vrouwelijke activisten in Saoedi-Arabië,
zoals aangeven in antwoorden op eerdere Kamervragen (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar
2017–2018, nummers 2419, 2895, 3228 en 3229). De berichten over de mogelijke martelingen van deze activisten zoals gerapporteerd
door Amnesty International en Human Rights Watch zijn ronduit ernstig. Saoedi-Arabië
zelf heeft de beschuldigingen officieel ontkend. Deze laatste berichten zijn echter
een verdere reden voor Saoedi-Arabië om te zorgen dat de rechten van deze vrouwelijke
activisten niet geschonden worden.

Vraag 3, 4

Heeft u contact opgenomen met Amnesty International en/of Human Rights Watch om meer
informatie te krijgen over de omstandigheden waaronder zij gevangen zitten? En zo
ja, wat gaat u doen met deze informatie? En zo nee, waarom niet?

Op welke wijze gaat u bilateraal, in EU-verband en met andere partners (waaronder
Canada) aandacht vragen voor deze vrouwen, om de acties van Saoedi Arabië af te keuren
en te verzoeken om vrijlating?

Antwoord 3, 4

Nederland staat met verschillende landen en organisaties in contact over ontwikkelingen
in Saoedi-Arabië. De Nederlandse zorgen over de mensenrechtensituatie in Saoedi-Arabië
worden zowel via politieke kanalen als op (hoog)ambtelijke niveau aangekaart bij de
Saoedische autoriteiten. Nederland heeft, naar aanleiding van de berichtgeving, de
Saoedische ambassadeur op 7 december jl. over de zaak gesproken. In dit gesprek zijn
de Nederlandse zorgen over deze ernstige berichtgeving gedeeld en het belang benadrukt
van een eerlijk en transparant proces, met proportionele strafbepalingen. Ook is het
belang van een breed maatschappelijk middenveld en open publiek debat onderstreept,
mede in het licht van de geplande hervormingen in het land.

In multilateraal verband heeft Nederland tijdens de recente Universal Public Review
van Saoedi-Arabië in de VN-Mensenrechtenraad gesproken over de zorgelijke ontwikkelingen
op mensenrechtenvlak. Daarnaast heeft Nederland de mensenrechtensituatie in Saoedi-Arabië
aangekaart tijdens de Raad Buitenlandse Zaken van november jl., mede naar aanleiding
van de moord op de Saoedische journalist Jamal Khashoggi.

In navolging van de EU-mensenrechtendemarche bij de Saoedische autoriteiten op 8 augustus
jl. heeft Nederland met een aantal andere Europese gelijkgezinden gepleit voor het
instellen van een formele mensenrechtendialoog tussen de EU en Saoedi-Arabië. In Brussel
wordt momenteel in raadskader besproken op welke wijze deze dialoog het beste kan
worden vormgegeven.

Vraag 5

Bent u bereid hier in alle mogelijke gremia aandacht voor te vragen en deze mensenrechtenschendingen
te veroordelen? En zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Zie antwoord 3 en 4. Nederland zoekt steeds naar de meest effectieve manier om de
mensenrechtensituatie in Saoedi-Arabië te adresseren en te kunnen verbeteren, zonder
ongewenst schade toe te brengen aan individuele zaken. Dat betekent dat, in overleg
met gelijkgezinde partners, ook bekeken wordt wanneer en in welke gremia publiekelijk
aandacht gevraagd wordt voor berichten van mensenrechtenschendingen.

Vraag 6

Wat gaat u doen in reactie op de uitspraak van Michael Page van Human Rights Watch
«Any government that tortures women for demanding basic rights should face withering
international criticism, not unblinking U.S. and U.K. support»?2 Gaat u bijvoorbeeld contact opnemen met uw Amerikaanse en/of Britse collega om gehoor
te geven aan deze oproep? En zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Nederland spreekt in breed internationaal kader over de mensenrechtensituatie in Saoedi-Arabië,
waaronder ook met het VK en de VS.

Vraag 7

Kunt u aangeven op welke wijze de Nederlandse ambassade zich inzet voor de vrijlating
van deze vrouwen?

Antwoord 7

De Nederlandse ambassade in Riyad onderhoudt contacten met verschillende organisaties
en gelijkgezinde partners over deze zaak, ook om zoveel mogelijk informatie hierover
te verzamelen. Die informatie wordt ook meegenomen in gesprekken met de Saoedische
autoriteiten over mensenrechten, bijvoorbeeld tijdens EU-demarches zoals uitgevoerd
in augustus jl. Het blijft daarbij een uitdaging om in Saoedi-Arabië zelf met en over
mensenrechtenverdedigers te spreken, gelet op de risico’s voor de betrokkenen. Nederland
maakt samen met partners per geval de afweging welke mate van publieke aandacht het
meest effectief is, waarbij de wensen van de betrokkenen zelf, of hun families, leidend
zijn.