Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ploumen over het nut van marktwerking in de ziekenhuiszorg

Antwoord van Minister Bruins (Medische Zorg) (ontvangen 11 december 2018).

Vraag 1, 2

Kent u het artikel «Inkoop ziekenhuiszorg is ridicuul en niet-transparant circus»?
Bent u het eens met deze uitspraak? Zo nee, waarom vindt u dat de inkoop van ziekenhuiszorg
wel transparant en goed geregeld is?1

Deelt u de mening dat het in een systeem zonder transparantie over prijs en kwaliteit
niet mogelijk is toezicht te houden op prijs en kwaliteit en er dus een risico is
dat verzekerden te veel betalen voor onvoldoende kwaliteit? Zo nee, kunt u uitgebreid
uitleggen waarom u vindt dat zonder transparantie toch een goede prijs-kwaliteit van
zorg gegarandeerd is?

Antwoord 1, 2

Ik ken het artikel. Ik ben het niet eens met die uitspraak. De onderlinge verschillen
in de inkoop van zorg door zorgverzekeraars betekenen dat mensen kunnen kiezen voor
een zorgverzekering die bij hen past. Zo kunnen mensen kiezen tussen verschillende
polissen waarin naast een verschil in prijs ook verschillen in de zorginkoop en het
serviceniveau terugkomen. Zorgverzekeraars maken daarbij afspraken over de prijzen,
wat leidt tot kostenbeheersing en beperktere premiestijgingen. Om te waarborgen dat
voldoende zorg wordt ingekocht die past bij hun verzekerden geldt voor zorgverzekeraars
een zorgplicht.

Ik acht het van belang dat patiënten en verzekerden inzicht hebben in alle informatie
die relevant voor hen is bij het maken van keuzes. Zo vind ik dat de overzichtelijkheid
van het aantal polissen voor verzekerden verbeterd moet worden. Zie hiervoor mijn
brief die ik op 27 juni 2018 aan uw Kamer heb gestuurd.2 Daarnaast is voor patiënten bij de keuze van een behandeling van belang dat zij inzicht
hebben in de kwaliteit, toegankelijkheid en de prijs van zorg. Zie hierover mijn brieven
over uitkomstgerichte zorg en over prijstransparantie in de medisch-specialistische
zorg die ik op 2 en 5 juli 2018 aan uw Kamer heb gestuurd.3

Vraag 3

Wat is het voordeel van het feit dat ziekenhuizen verschillende tarieven krijgen voor
dezelfde behandeling? Is er een voordeel voor verzekerden? Is er een voordeel qua
prijs of kwaliteit van zorg of is het enige voordeel dat dit past binnen het systeem
van marktwerking?

Antwoord 3

De verschillende tarieven zijn het gevolg van de onderhandelingen die zorgverzekeraars
met ziekenhuizen aangaan in het belang van hun verzekerden. Dat draagt bij aan de
betaalbaarheid van de zorg als geheel en helpt bij het betaalbaar houden van de premies
voor individuele verzekerden.

Vraag 4, 5

Bent u het eens met de stelling van de heer van den Heuvel, bestuursvoorzitter van
het Rode Kruis ziekenhuis in Beverwijk, dat er volledige transparantie moet komen
of dat de NZa de tarieven moet vaststellen? Zo nee, waarom niet? Welke argumenten
hebt u tegen volledige transparantie en welke tegen de mogelijkheid dat de NZa de
tarieven vaststelt?

Hoeveel en welke ziekenhuizen, buiten het Rode Kruis ziekenhuis in Beverwijk, kunnen
gedupeerd worden door dit systeem van niet transparante prijs en kwaliteit?

Antwoord 4, 5

Ik vind het niet terecht om de onderhandelingen tussen zorgverzekeraars en ziekenhuizen
te typeren als een manier om ziekenhuizen te duperen, omdat deze onderhandelingen
als doel hebben om voor patiënten en verzekerden de beschikbaarheid te waarborgen
van betaalbare, kwalitatief goede en toegankelijke zorg. Een situatie waarin de NZa
alle tarieven vaststelt vind ik niet wenselijk. Dan hebben zorgverzekeraars geen prikkels
en mogelijkheden meer om lagere tarieven te bedingen, wat niet in het belang is van
patiënten en premiebetalers.

Wel acht ik het essentieel dat patiënten en verzekerden inzicht hebben in de informatie
die relevant voor hen is bij het maken van keuzes. Dat vergt (overzichtelijke) informatie
over de te kiezen polis en de kwaliteit van zorg maar ook over de prijs van de zorg.
Patiënten hebben immers via het eigen risico met dit tarief te maken. Tegen deze achtergrond
gelden voor zowel zorgverzekeraars als zorgaanbieders verschillende verplichtingen
om patiënten en verzekerden te informeren over de kosten die voor hun eigen rekening
komen bij een behandeling. Daarnaast werkt de NZa met de sector aan een traject om
prijstransparantie in de curatieve zorg verder te vergroten. In mijn brief van 5 juli
2018 heb ik uw Kamer geïnformeerd over de stand van zaken en toegelicht dat prijstransparantie
de afgelopen jaren is toegenomen. Daarbij geeft de NZa aan per 2019 verdere verbeteringen
te verwachten, onder meer via het ontsluiten in de mijn omgevingen van zorgverzekeraars
van de contractprijzen tot aan het niveau van het eigen risico. Ik heb partijen opgeroepen
dit serieus op te pakken en heb de NZa gevraagd op dit punt te rapporteren en verplichtingen
te overwegen indien de voortgang in 2019 achterblijft.

Vraag 6

Kunt u uitleggen waarom u vindt dat de ziekenhuiszorg een markt is?

Antwoord 6

Of de ziekenhuiszorg een «markt» is kan vanuit verschillende perspectieven worden
bezien. Ik merk op dat die discussie vaak ideologisch wordt gevoerd. Het risico bestaat
dat uit het oog wordt verloren waar het echt om gaat: het voor patiënten en verzekerden
waarborgen van betaalbare, kwalitatief goede en toegankelijke zorg. Feit is dat er
in de ziekenhuiszorg sprake is van vraag naar zorg door patiënten, namens wie verzekeraars de zorg contracteren, er aanbod van zorg is door private zorgaanbieders en dat tegenover de verleende zorg een vergoeding staat. Ook hebben patiënten en verzekerden mogelijkheden om te kiezen tussen zorgverzekeraars en tussen zorgaanbieders. In brede zin bevat het zorgverzekeringsstelsel
zowel private als veel publieke elementen, om zodoende een goede combinatie te realiseren
van doelmatigheid en solidariteit.