Memorie van toelichting : Memorie van toelichting
Tweede Kamer der Staten-Generaal
InhoudsopgaveA. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL B. BEGROTINGSTOELICHTING1 Leeswijzer2 Beleid2.1 Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties3 BeleidsartikelenArtikel 1: Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringenArtikel 2: Duurzame ontwikkeling, voedselzekerheid, water en klimaatArtikel 3: Sociale vooruitgangArtikel 4: Vrede, veiligheid en duurzame ontwikkelingArtikel 5: Multilaterale samenwerking en overige inzet
36 625 XVII Wijziging van de begrotingsstaat voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp (XVII) voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota)
Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING
Vergaderjaar 2024‒2025
A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL
Wetsartikelen 1 tot en met 3
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2024 wijzigingen aan te brengen in de begrotingsstaat voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp.
De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).
De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp,R.J. Klever
B. BEGROTINGSTOELICHTING
1 Leeswijzer
De voorliggende suppletoire begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de Suppletoire begroting September 2024 van hoofdstuk XVII van de begroting van het Rijk.
In hoofdstuk 2 is een overzicht opgenomen met de belangrijkste mutaties op de begroting voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp met een toelichting op de substantiële verschillen.
Hoofdstuk 3 bevat per beleidsartikel een tabel budgettaire gevolgen van beleid. Na de tabel ‘budgettaire gevolgen van beleid’ wordt een toelichting op de mutaties gegeven. Hierbij worden per artikel de mutaties die groter of gelijk zijn aan de ondergrenzen in onderstaande staffel (tabel 1) conform de Rijksbegrotingsvoorschriften toegelicht. De wijzigingen van de verplichtingen worden alleen toegelicht wanneer ze groter zijn dan 10% ten opzichte van de vorige stand op artikelniveau.
Tabel 1 Ondergrenzen conform RBV
Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen
Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)
Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)
< 50
1
2
=> 50 en < 200
2
4
=> 200 en < 1000
5
10
=> 1000
10
20
Per begrotingsartikel is aangegeven welk percentage van de uitgaven juridisch zijn vastgelegd. Als onderdeel van verantwoord begroten wordt alleen de juridische verplichting voor het huidige begrotingsjaar opgenomen. Een meerjarig overzicht van de juridisch verplichte budgetten is conform de toezegging tijdens de behandeling van de begroting BHOS 2024 d.d. 31 januari 2024 (TZ202402-026) als bijlage opgenomen in de Ontwerpbegroting 2025 van hoofdstuk XVII van de begroting van het Rijk.
2 Beleid
2.1 Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties
In dit wetsvoorstel is een aantal begrotingswijzigingen opgenomen die per saldo leiden tot een verhoging van de geraamde uitgaven op de begroting voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp (XVII) met EUR 40,5 miljoen. De stand van de geraamde ontvangsten blijft bij tweede suppletoire begroting gelijk.
De belangrijkste uitgavenmutaties bij tweede suppletoire begroting worden in onderstaande tabel weergegeven en toegelicht. De uitgebreide toelichtingen zijn per beleidsartikel opgenomen in hoofdstuk 3.
Tabel 2 Belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2024 (Tweede suppletoire begroting) (Bedragen x € 1.000)
Art.
Uitgaven 2024
Vastgestelde begroting 2024
3.640.718
Stand 1e suppletoire begroting 2024
3.932.736
Stand suppletoire begroting september 2024
3.928.309
Belangrijkste suppletoire mutaties
1) Duurzaam handels- en investeringssysteem, inclusief MVO
1.1
‒ 7.535
2) Versterkte private sector en arbeidsmarkt in ontwikkelingslanden
1.3
23.475
3) Voedselzekerheid
2.1
31.475
4) Onderwijs
3.4
‒ 31.547
5) Humanitaire hulp
4.1
15.688
6) Multilaterale samenwerking
5.1
‒ 12.679
7) Overig armoedebeleid
5.2
‒ 28.875
8) Nog te verdelen i.v.m. BNI en/of toerekeningen
5.4
6.444
9) Overige mutaties
44.059
Stand 2e suppletoire begroting 2024
3.968.814
Toelichting
1. Op artikelonderdeel 1.1 daalt het budget met EUR 7,5 miljoen doordat binnen het programma Sectorale Samenwerking voor IMVO convenanten minder subsidie-aanvragen bij RVO zijn gedaan. Daarnaast vallen de uitgaven voor de overige beleidsondersteunende IMVO-activiteiten dit jaar lager uit dan gepland.
2. Op artikelonderdeel 1.3 stijgt het budget met EUR 23,5 miljoen doordat uitgaven voor de programma’s voor infrastructurele ontwikkeling dit jaar hoger uitvallen dan gepland. Ook wordt er EUR 20 miljoen overgeheveld van artikel 5.2 naar artikel 1.3 ten behoeve van uitgaven voor Private Sector Development (PSD).
3. De uitgaven op artikelonderdeel 2.1 nemen per saldo met EUR 31,5 miljoen toe omdat de bijdrage van EUR 25 miljoen aan het International Fund for Agricultural Development (IFAD-13) eerder wordt betaald. Daarnaast is er eenmalig een aanvullende bijdrage van EUR 7 miljoen gedaan aan het UNICEF No Time to Waste programma om de hongersnood in Soedan te verlichten.
4. De uitgaven op artikelonderdeel 3.4 zijn EUR 31,5 miljoen lager dan eerder verwacht, doordat voor het Hoger Onderwijs programma nog een verdere uitwerking moet volgen.
5. De uitgaven op artikelonderdeel 4.1 worden per saldo verhoogd met EUR 15,7 miljoen. Dit wordt veroorzaakt doordat de geplande bijdragen voor 2025 van totaal EUR 19,1 miljoen aan de landenspecifieke fondsen van de VN (Country Based Pooled Funds) en aan Central Emergency Response Fund (CERF) al in 2024 gedaan worden. Daarnaast wordt EUR 2 miljoen overgeheveld naar het Stabiliteitsfonds op de BZ-begroting voor Gaza. Verder wordt EUR 1,5 miljoen overgeheveld naar artikel 2.2 Water voor het RVO-programma Dutch Disaster Risk Reduction & Surge Support (DRRS).
6. Het uitgavenbudget op artikelonderdeel 5.1 wordt verlaagd met EUR 12,7 miljoen. Dit komt voornamelijk doordat een deel van het budget voor speciale multilaterale activiteiten en voor het assistent-deskundigenprogramma niet tot besteding komt. Verder zal de middelenaanvulling van EUR 3,8 miljoen voor het Asian Development Fund (ADF) niet in 2024, maar in 2025 plaatsvinden.
7. De uitgaven op artikelonderdeel 5.2 nemen af met EUR 28,9 miljoen. Het bedrag van EUR 20 miljoen dat bij de 1e suppletoire begroting 2024 gereserveerd is voor wederopbouw voor o.a. Gaza zal dit jaar niet tot besteding komen. Dit bedrag wordt overgeheveld naar artikel 1.3 voor reeds geplande uitgaven voor Private Sector Development (PSD). Daarnaast worden de uitgaven verlaagd met EUR 6,3 miljoen, doordat de verdragsmiddelen voor Suriname dit jaar niet tot besteding zullen komen. Deze verdragsmiddelen blijven, conform de uitvoering van het verdrag, de komende jaren beschikbaar.
8. Per saldo wordt het verdeelartikel 5.4 verhoogd met EUR 6,4 miljoen. Dit is het effect van onbestede middelen elders op de begroting en lagere geraamde asieluitgaven via de begroting van Asiel en Migratie. Met deze meevaller worden uitgaven op artikel 2.1 en 4.1 gedaan en wordt de overprogrammering (zichtbaar als de negatieve stand op artikel 5.4) teruggebracht.
Tabel 3 Belangrijkste suppletoire ontvangstenmutaties 2024 (Tweede suppletoire begroting) (Bedragen x € 1.000)
Art.
Ontvangsten 2024
Vastgestelde begroting 2024
57.815
Stand 1e suppletoire begroting 2024
69.806
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag 2024
69.806
Stand 2e suppletoire begroting 2024
69.806
De stand van de geraamde ontvangsten blijft bij tweede suppletoire begroting gelijk.
3 Beleidsartikelen
Artikel 1: Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen
Budgettaire gevolgen van beleid
Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 1 Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
490.330
6.994
497.324
Uitgaven
649.543
19.230
668.773
1.1
Duurzaam handels- en investeringssysteem, inclusief MVO
36.564
‒ 7.535
29.029
Subsidies (regelingen)
21.229
‒ 6.695
14.534
MVO en beleidsondersteuning (ODA)
15.506
‒ 3.475
12.031
MVO en beleidsondersteuning (non-ODA)
5.723
‒ 3.220
2.503
Opdrachten
2.231
‒ 540
1.691
MVO en beleidsondersteuning (non-ODA)
2.231
‒ 540
1.691
Bijdrage aan agentschappen
1.909
0
1.909
Rijksdienst voor ondernemend Nederland
1.909
0
1.909
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
11.195
‒ 300
10.895
MVO en beleidsondersteuning (ODA)
5.000
0
5.000
Contributies internationaal ondernemen (non-ODA)
6.195
‒ 300
5.895
1.2
Versterkte Nederlandse Handels- en Investeringspositie
104.469
3.290
107.759
Subsidies (regelingen)
30.781
‒ 2.500
28.281
Programma's internationaal ondernemen
10.000
500
10.500
Versterking concurrentiepositie Nederland
6.502
‒ 3.000
3.502
Invest Internationaal
9.780
0
9.780
Dutch Trade and Investment Fund
4.499
0
4.499
Garanties
1.500
6.186
7.686
Dutch Trade and Investment Fund
1.500
6.186
7.686
Opdrachten
23.948
‒ 846
23.102
Programma's internationaal ondernemen
11.216
2.900
14.116
Dutch Trade and Investment Fund
4.186
‒ 3.186
1.000
Wereldtentoonstelling
8.546
‒ 560
7.986
Bijdrage aan agentschappen
48.240
450
48.690
Rijksdienst voor ondernemend Nederland
48.240
450
48.690
1.3
Versterkte private sector en arbeidsmarkt in ontwikkelingslanden
508.510
23.475
531.985
Subsidies (regelingen)
234.543
‒ 12.666
221.877
Marktontwikkeling en markttoegang
47.550
‒ 8.900
38.650
Economic governance and institutions
19.900
7.281
27.181
Financiële sector ontwikkeling
66.375
‒ 13.875
52.500
Infrastructuurontwikkeling
37.300
10.200
47.500
Duurzame productie en handel
42.790
1.210
44.000
(Jeugd)werkgelegenheid
9.000
‒ 6.300
2.700
Nexus onderwijs en werk
5.128
‒ 3.143
1.985
Lokale private sector ontwikkeling
6.500
861
7.361
Leningen
38.873
1.960
40.833
Infrastructuurontwikkeling
8.873
5.960
14.833
Financiële sector ontwikkeling
30.000
‒ 4.000
26.000
Garanties
10.000
0
10.000
Financiële sector ontwikkeling
10.000
0
10.000
Opdrachten
58.000
20.267
78.267
Marktontwikkeling en markttoegang
12.000
‒ 233
11.767
Economic governance and institutions
17.000
5.500
22.500
Financiële sector ontwikkeling
1.000
2.000
3.000
Infrastructuurontwikkeling
1.750
10.250
12.000
(Jeugd)werkgelegenheid
26.250
2.750
29.000
Bijdrage aan agentschappen
24.000
11.000
35.000
Rijksdienst voor ondernemend Nederland
24.000
11.000
35.000
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
143.094
2.914
146.008
International Labour Organisation
5.700
68
5.768
Lokale private sector ontwikkeling
40.762
2.949
43.711
Marktontwikkeling en markttoegang
16.167
‒ 5.417
10.750
Partnershipprogramma ILO
6.450
0
6.450
Economic governance and institutions
6.000
800
6.800
Financiële sector ontwikkeling
16.000
2.500
18.500
Infrastructuurontwikkeling
41.865
3.135
45.000
Nexus onderwijs en werk
10.150
‒ 2.266
7.884
Duurzame productie en handel
0
1.145
1.145
Nog te verdelen
0
0
0
Nog te verdelen
0
0
0
Ontvangsten
14.000
0
14.000
Toelichting
VerplichtingenDe verplichtingenruimte op artikel 1 stijgt per saldo met EUR 7 miljoen. Dit komt vooral door de toename van de bijdrage aan RVO ten behoeve van Private Sector Development (PSD).
UitgavenDe uitgaven voor 2024 op artikel 1 Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen zijn voor 100% juridisch verplicht.
Artikelonderdeel 1.1Op artikelonderdeel 1.1 wordt de uitputting EUR 7,5 miljoen lager doordat binnen programma voor Sectorale Samenwerking voor de IMVO convenanten minder subsidie-aanvragen bij RVO zijn ingediend dan verwacht. Daarnaast vallen de uitgaven voor de overige beleidsondersteunende IMVO-activiteiten dit jaar lager uit dan gepland.
Artikelonderdeel 1.2Op artikelonderdeel 1.2 stijgt het budget per saldo met EUR 3,2 miljoen doordat RVO-uitgaven voor programma's als Support International Buisiness (SIB), Partners for International Business (PIB) en voor verschillende missies dit jaar hoger uitvallen. Daarnaast stijgen de uitgaven voor de verleende garanties voor Dutch Trade Investment Fund (DTIF).
Artikelonderdeel 1.3De uitgaven op artikelonderdeel 1.3 stijgen per saldo met EUR 23,5 miljoen. Bij de 1e suppletoire begroting 2024 was EUR 20 miljoen gereserveerd op artikel 5.2 voor wederopbouw voor o.a. Gaza. Dit bedrag zal dit jaar niet tot besteding komen en is overgeheveld naar artikel 1.3 ten behoeve van reeds geplande uitgaven voor Private Sector Development (PSD) die in 2024 gedaan zullen worden in plaats van in 2025. Het betreft betalingen voor Private Infrastructure Development Group (PIDG) en Health Insurance Fund (HIF). Verder zijn er diverse andere mutaties. Zo vallen de uitgaven aan RVO EUR 11 miljoen hoger uit. Ook vallen de uitgaven aan programma’s voor infrastructurele ontwikkeling dit jaar hoger uit dan gepland, bijvoorbeeld voor DRIVE. De subsidie-uitgaven financiële sector ontwikkeling vallen per saldo EUR 13,9 miljoen lager uit, mede door lagere realisatie van de uitgaven aan het MASSIF fonds.
Artikel 2: Duurzame ontwikkeling, voedselzekerheid, water en klimaat
Budgettaire gevolgen van beleid
Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 2 Duurzame ontwikkeling, voedselzekerheid, water en klimaat (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
1.352.094
‒ 213.978
1.138.116
Uitgaven
934.932
31.215
966.147
2.1
Voedselzekerheid
392.345
31.475
423.820
Subsidies (regelingen)
106.432
54.456
160.888
Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen
13.000
9.527
22.527
Bevorderen inclusieve, duurzame groei in de agrarische sector
20.000
18.250
38.250
Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid
3.000
3.100
6.100
Uitbannen huidige honger en voeding
19.000
‒ 525
18.475
Voedselzekerheid
51.432
24.104
75.536
Opdrachten
14.728
‒ 11.828
2.900
Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid
12.000
‒ 9.600
2.400
Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen
2.728
‒ 2.728
0
Voedselzekerheid
0
500
500
Bijdrage aan agentschappen
3.132
0
3.132
Rijksdienst voor ondernemend Nederland
3.132
0
3.132
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
268.053
‒ 11.153
256.900
Voedselzekerheid
145.646
‒ 14.253
131.393
Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen
24.000
‒ 24.000
0
Bevorderen inclusieve, duurzame groei in de agrarische sector
40.500
28.800
69.300
Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid
26.000
9.300
35.300
Uitbannen huidige honger en voeding
31.907
‒ 11.000
20.907
Nog te verdelen
0
0
0
Nog te verdelen
0
0
0
2.2
Water
192.107
‒ 503
191.604
Subsidies (regelingen)
54.601
14.780
69.381
Waterbeheer
29.412
9.985
39.397
Drinkwater en sanitatie
25.189
4.795
29.984
Opdrachten
3.750
‒ 1.968
1.782
Waterbeheer
3.750
‒ 1.968
1.782
Bijdrage aan agentschappen
2.000
170
2.170
Rijksdienst voor ondernemend Nederland
2.000
170
2.170
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
131.756
‒ 13.485
118.271
Waterbeheer
85.656
‒ 5.849
79.807
Drinkwater en sanitatie
46.100
‒ 7.636
38.464
2.3
Klimaat
350.480
243
350.723
Subsidies (regelingen)
97.205
14.677
111.882
Klimaat algemeen
33.005
‒ 323
32.682
Hernieuwbare energie
26.000
15.000
41.000
Dutch Fund for Climate and Development
10.000
0
10.000
Bosbehoud
28.200
0
28.200
Bijdrage aan agentschappen
3.400
0
3.400
Rijksdienst voor ondernemend Nederland
3.400
0
3.400
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
249.875
‒ 14.434
235.441
Contributie IZA/IZT
358
7
365
Klimaatprogramma's (non-ODA)
1.640
736
2.376
Klimaat algemeen
11.235
‒ 1.177
10.058
Hernieuwbare energie
56.000
‒ 14.000
42.000
UNEP
8.642
0
8.642
Bosbehoud
11.000
0
11.000
Multilaterale klimaatfondsen
127.000
0
127.000
Resilience and Sustainability Trust
34.000
0
34.000
Nog te verdelen
0
0
0
Nog te verdelen
0
0
0
Ontvangsten
0
0
0
Toelichting
VerplichtingenHet verplichtingenbudget op artikel 2 wordt per saldo met EUR 214 miljoen verlaagd vanwege de pro rata verdeling van de ombuigingen in 2025 en verder.
UitgavenDe uitgaven voor 2024 op artikel 2 Duurzame ontwikkeling, voedselzekerheid, water en klimaat zijn voor 100% juridisch verplicht.
Artikelonderdeel 2.1De uitgaven op artikelonderdeel 2.1 nemen per saldo met EUR 31,5 miljoen toe. Dit komt doordat een voor volgend jaar geplande betaling van EUR 25 miljoen voor International Fund for Agricultural Development (IFAD-13) dit jaar wordt uitgevoerd. Deze uitgaven worden gedekt uit artikelonderdeel 5.4 waar ruimte ontstond vanwege een aangepaste raming voor de asieluitgaven. Daarnaast is er eenmalig een aanvullende bijdrage van EUR 7 miljoen gedaan aan het UNICEF No Time to Waste programma om de hongersnood in Soedan te verlichten (Kamerstuk 29237 nr. 206).
Artikelonderdeel 2.2De uitgaven op artikelonderdeel 2.2 worden per saldo met EUR 0,5 miljoen verlaagd. Er wordt EUR 2,0 miljoen overgeheveld naar artikel 3.1 voor het Global Analysis and Assessment of Sanitation and Drinking-Water (GLAAS) programma van de WHO. Daarnaast is vanuit artikel 4.1 Humanitaire Hulp EUR 1,5 miljoen overgeheveld naar dit artikelonderdeel voor het RVO-programma Dutch Disaster Risk Reduction & Surge Support (DRRS).
Artikel 3: Sociale vooruitgang
Budgettaire gevolgen van beleid
Tabel 6 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 3 Sociale vooruitgang (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
505.935
‒ 47.386
458.549
Uitgaven
824.723
9.482
834.205
3.1
Mondiale gezondheid en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten
510.262
20.655
530.917
Subsidies (regelingen)
211.194
‒ 1.353
209.841
Mondiale gezondheid en SRGR
211.194
‒ 1.353
209.841
Opdrachten
17.825
0
17.825
Mondiale gezondheid en SRGR
17.825
0
17.825
Bijdrage aan agentschappen
139
33
172
Rijksdienst voor ondernemend Nederland
139
33
172
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
281.104
21.975
303.079
WHO/PAHO
7.122
7.846
14.968
Mondiale gezondheid en SRGR
176.580
13.722
190.302
UNFPA
60.000
0
60.000
UNAIDS
23.000
0
23.000
Partnershipprogramma WHO
14.402
‒ 4.093
10.309
UNICEF
0
4.500
4.500
Nog te verdelen
0
0
0
Nog te verdelen
0
0
0
3.2
Vrouwenrechten en gendergelijkheid
47.609
4.374
51.983
Subsidies (regelingen)
34.109
4.250
38.359
Vrouwenrechten
34.109
4.250
38.359
Opdrachten
0
100
100
Vrouwenrechten
0
100
100
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
13.500
24
13.524
Vrouwenrechten
7.500
24
7.524
UNWOMEN
6.000
0
6.000
Nog te verdelen
0
0
0
Nog te verdelen
0
0
0
3.3
Maatschappelijk middenveld
202.859
16.000
218.859
Subsidies (regelingen)
183.462
12.062
195.524
Versterking maatschappelijk middenveld
183.462
12.062
195.524
Opdrachten
7.282
5.915
13.197
Versterking maatschappelijk middenveld
6.000
6.000
12.000
Versterking maatschappelijk middenveld Monitoringsfonds
1.282
‒ 85
1.197
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
12.115
‒ 1.977
10.138
Versterking maatschappelijk middenveld
12.115
‒ 1.977
10.138
Nog te verdelen
0
0
0
Nog te verdelen
0
0
0
3.4
Onderwijs
63.993
‒ 31.547
32.446
Subsidies (regelingen)
1.500
0
1.500
Onderzoeksprogramma's
1.500
0
1.500
Opdrachten
60.140
‒ 31.787
28.353
Onderwijs
200
0
200
Onderzoeksprogramma's
2.000
0
2.000
Hoger Onderwijs
57.940
‒ 31.787
26.153
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
2.353
240
2.593
Onderwijs
2.353
240
2.593
Ontvangsten
0
0
0
Toelichting
VerplichtingenPer saldo is er een verlaging van het verplichtingenbudget op artikel 3. Dit wordt met name veroorzaakt doordat minder verplichtingen worden aangegaan op artikelonderdelen 3.1 en 3.4.
De verlaging van de verplichtingen op artikelonderdeel 3.1 wordt veroorzaakt doordat er onder andere bij de uitvoering van landenprogramma’s in Benin, Oeganda, en Burundi minder committeringen worden gedaan. Dit is het gevolg van de verlaagde kasbudgetten in 2025 en verder.
Op artikelonderdeel 3.4 zijn er minder verplichtingen aangegaan doordat voor het Hoger Onderwijs programma nog een verdere uitwerking moet volgen en committeringen verschuiven naar latere jaren.
UitgavenDe uitgaven voor 2024 op artikel 3 Sociale vooruitgang zijn voor 99% juridisch verplicht.
Artikelonderdeel 3.1Voor artikelonderdeel 3.1 zijn de geplande uitgaven op mondiale gezondheid en SRGR hoger dan eerder verwacht. Hieronder valt ook de eenmalige bijdrage van EUR 3 miljoen aan de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) om het mpox-virus in Afrikaanse landen te bestrijden, zoals aan de Tweede Kamer gecommuniceerd tijdens het tweeminutendebat over de mondiale gezondheidsstrategie op 4 oktober 2024. Dekking wordt gevonden vanuit niet bestede middelen van het beroeps en hoger onderwijs programma. Ook wordt een al voorziene betaling van EUR 7,8 miljoen voor de Pan American Health Organization (PAHO) van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dit jaar betaald om de taakstelling in 2025 deels te ontlasten.
Verder wordt er EUR 2,2 miljoen overgeheveld van artikel 2.2 Water voor een bijdrage aan het Global Analysis and Assessment of Sanitation and Drinking Water (GLAAS) programma van de WHO.
Daarnaast worden enkele andere betalingen op lopende verplichtingen eerder dan gepland uitgevoerd. Deze worden gedekt uit ongebruikte middelen van artikelonderdeel 3.4. Dit is ook het geval bij artikelonderdeel 3.2.
Artikelonderdeel 3.3Voor artikelonderdeel 3.3 zijn de geplande uitgaven hoger dan eerder verwacht. Betalingen op lopende verplichtingen worden naar voren gehaald om de taakstelling in 2025 deels te ontlasten. Dit wordt gedekt uit ongebruikte middelen van artikel 3.4.
Artikelonderdeel 3.4Voor artikelonderdeel 3.4 zijn de uitgaven lager dan eerder verwacht omdat voor het Hoger Onderwijs programma nog een verdere uitwerking moet volgen. Deze middelen worden gebruikt om lopende verplichtingen op de artikelonderdelen 3.1, 3.2 en 3.3 te dekken.
Artikel 4: Vrede, veiligheid en duurzame ontwikkeling
Budgettaire gevolgen van beleid
Tabel 7 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 4 Vrede, veiligheid en duurzame ontwikkeling (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
1.092.768
‒ 152.416
940.352
Uitgaven
1.085.967
15.688
1.101.655
4.1
Humanitaire Hulp
594.017
15.688
609.705
Subsidies (regelingen)
122.000
4.000
126.000
Noodhulpprogramma's
122.000
4.000
126.000
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
472.017
11.688
483.705
Noodhulpprogramma's
357.000
11.688
368.688
Noodhulpprogramma's non-ODA
1.017
0
1.017
UNHCR
35.000
0
35.000
UNRWA
19.000
0
19.000
Wereldvoedselprogramma
60.000
0
60.000
4.2
Opvang en bescherming in de regio en migratiesamenwerking
291.295
0
291.295
Subsidies (regelingen)
15.500
‒ 3.200
12.300
Opvang in de regio
12.500
‒ 1.300
11.200
Migratie en ontwikkeling
3.000
‒ 1.900
1.100
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
275.795
3.200
278.995
Opvang in de regio
219.795
‒ 800
218.995
Migratie en ontwikkeling
56.000
4.000
60.000
4.3
Veiligheid en Rechtstaatontwikkeling
200.655
0
200.655
Subsidies (regelingen)
55.453
4.388
59.841
Legitieme stabiliteit
7.000
3.500
10.500
Inclusieve vredes- en politieke processen
15.500
0
15.500
Functionerende rechtsorde
32.953
888
33.841
Opdrachten
1.500
0
1.500
Inclusieve vredes- en politieke processen
1.500
0
1.500
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
143.702
‒ 4.388
139.314
Legitieme stabiliteit
4.000
‒ 4.000
0
Functionerende rechtsorde
103.202
‒ 61
103.141
Inclusieve vredes- en politieke processen
36.500
‒ 327
36.173
Nog te verdelen
0
0
0
Nog te verdelen
0
0
0
Ontvangsten
0
0
0
Toelichting
VerplichtingenHet verplichtingenbudget op artikel 4 wordt per saldo met EUR 152 miljoen verlaagd. Dit komt doordat er vooral voor Opvang in de regio en Migratie en Veiligheid en Rechtsstaatontwikkeling minder verplichtingen worden aangegaan als gevolg van de bezuinigingen in 2025 en verder.
UitgavenDe uitgaven voor 2024 op artikel 4 Vrede, veiligheid en duurzame economische ontwikkeling zijn voor 91% juridisch verplicht.
Artikelonderdeel 4.1De uitgaven op artikelonderdeel 4.1 worden verhoogd met EUR 15,7 miljoen. De geplande bijdragen voor 2025 van totaal EUR 19,1 miljoen aan de landenspecifieke fondsen van de VN (Country Based Pooled Funds) en aan Central Emergency Response Fund (CERF) worden al in 2024 gedaan. Deze uitgaven worden gedekt uit artikelonderdeel 5.4 waar ruimte ontstond vanwege een aangepaste raming voor de asieluitgaven. Daarnaast wordt EUR 2 miljoen overgeheveld naar het Stabiliteitsfonds op de BZ-begroting voor Gaza voor de inzet van scanners en een project op het gebied van vredesopbouw. Verder wordt EUR 1,5 miljoen overgeheveld naar artikel 2.2 Water ten behoeve van het RVO-programma Dutch Disaster Risk Reduction & Surge Support (DRRS).
Artikel 5: Multilaterale samenwerking en overige inzet
Budgettaire gevolgen van beleid
Tabel 8 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 5 Multilaterale samenwerking (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
1.202.461
‒ 36.198
1.166.263
Uitgaven
433.144
‒ 35.110
398.034
5.1
Multilaterale samenwerking
376.995
‒ 12.679
364.316
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
376.995
‒ 12.679
364.316
UNIDO
1.950
‒ 171
1.779
UNDP
39.000
0
39.000
UNICEF
44.000
0
44.000
Speciale multilaterale activiteiten
14.587
‒ 5.500
9.087
Assistent deskundigenprogramma
9.000
‒ 3.900
5.100
Internationale Financiële Instellingen
23.058
0
23.058
Middelenaanvullingen multilaterale banken en fondsen
87.789
‒ 3.750
84.039
Kapitaalaanvullingen bij regionale ontwikkelingsbanken
8.111
642
8.753
Bijdrage aan IFI's voor steun Oekraïne
149.500
0
149.500
Nog te verdelen
0
0
0
Nog te verdelen
0
0
0
5.2
Overig armoedebeleid
110.496
‒ 28.875
81.621
Subsidies (regelingen)
10.367
276
10.643
Kleine activiteiten posten en cultuur en ontwikkeling
9.717
166
9.883
Nationale SDG implementatie
650
110
760
Opdrachten
586
‒ 32
554
Nationale SDG implementatie
86
‒ 32
54
Programmamiddelen Oekraïne
500
0
500
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
79.543
‒ 9.119
70.424
UNESCO
4.400
‒ 54
4.346
Diverse ondersteunende activiteiten
4.475
‒ 2.609
1.866
Kleine activiteiten posten en cultuur en ontwikkeling
2.381
‒ 218
2.163
Schuldverlichting
61.785
174
61.959
Voorlichting op het terrein van Ontwikkelingssamenwerking
250
‒ 160
90
Verdragsmiddelen Suriname
6.252
‒ 6.252
0
Nog te verdelen
20.000
‒ 20.000
0
Nog te verdelen
20.000
‒ 20.000
0
Nog te verdelen
0
0
0
5.4
Nog te verdelen i.v.m.wijzigingen BNI en/of toerekeningen
‒ 54.347
6.444
‒ 47.903
Nog te verdelen i.v.m.wijzigingen BNI en/of toerekeningen
‒ 54.347
6.444
‒ 47.903
Nog te verdelen i.v.m.wijzigingen BNI en/of toerekeningen
‒ 54.347
6.444
‒ 47.903
Ontvangsten
55.806
0
55.806
Toelichting
VerplichtingenHet verplichtingenbudget op artikel 5 wordt per saldo met EUR 36,2 miljoen verlaagd. Dit komt vooral door een overheveling van EUR 20 miljoen vanuit artikel 5.2 naar artikel 1.3. Daarnaast wordt het verplichtingenbudget verlaagd omdat het budget voor het schuldverlichtingsdeel voor de middelenaanvulling van IFAD wordt overgeheveld naar artikel 2 en doordat de verdragsmiddelen voor Suriname dit jaar niet tot besteding komen. Deze verdragsmiddelen blijven, conform de uitvoering van het verdrag, de komende jaren beschikbaar.
UitgavenDe uitgaven voor 2024 op artikel 5 Multilaterale samenwerking en overige inzet zijn voor 90% juridisch verplicht, dit is exclusief artikelonderdeel 5.4.
Artikelonderdeel 5.1Het uitgavenbudget op artikelonderdeel 5.1 wordt verlaagd met EUR 12,7 miljoen. Dit komt voornamelijk doordat EUR 5,5 miljoen voor speciale multilaterale activiteiten en EUR 3,9 miljoen voor het assistent-deskundigenprogramma niet tot besteding komt. Verder zal de middelenaanvulling van EUR 3,8 miljoen voor het Asian Development Fund (ADF) niet in 2024, maar in 2025 plaatsvinden.
Artikelonderdeel 5.2De uitgaven op dit artikelonderdeel nemen af met EUR 28,9 miljoen. Het bedrag van EUR 20 miljoen dat bij de 1e suppletoire begroting 2024 gereserveerd is voor wederopbouw voor o.a. Gaza zal dit jaar niet tot besteding komen. Dit bedrag wordt overgeheveld naar artikel 1.3 ten behoeve van uitgaven voor Private Sector Development (PSD) die in 2024 gedaan zullen worden in plaats van in 2025. De ruimte van EUR 20 miljoen die daardoor ontstaat in 2025 zal gereserveerd worden voor wederopbouw voor o.a. Gaza.
Daarnaast worden de uitgaven verlaagd met EUR 6,3 miljoen omdat de verdragsmiddelen voor Suriname dit jaar niet tot besteding zullen komen. Deze verdragsmiddelen blijven, conform de uitvoering van het verdrag, de komende jaren beschikbaar.
Artikelonderdeel 5.4Om de inzichtelijkheid van de BHO-begroting verder te verbeteren is er met ingang van begrotingsjaar 2017 artikelonderdeel 5.4 gecreëerd. Op dit artikelonderdeel wordt ook overprogrammering geregistreerd. Overprogrammering houdt in dat er meer programma’s of bijdragen worden gepland dan waarvoor budget beschikbaar is, in de verwachting dat over het algemeen de uitvoering van programma’s en/of betalingen vertraging oploopt. De uitvoering van het beleid leert dat bijvoorbeeld (geo)politieke ontwikkelingen en uitvoeringsmogelijkheden in landen waarin programma’s worden uitgevoerd gedurende het jaar kunnen leiden tot vertragingen in de uitputting van de ODA-middelen. Indien er sprake is van overprogrammering is dat zichtbaar als een negatieve stand op het verdeelartikel. Over de verdere werking van dit artikel verwijs ik u naar de Kamerbrief als reactie op Motie van der Graaf c.s. (Kamerstuk II, 36200 XVII nr. 32) over fluctuaties van het ODA-budget.
Ontwikkelingen verdeelartikel 5.4
Hieronder wordt een overzicht gepresenteerd van de mutaties die hebben plaatsgevonden op het verdeelartikel. Het totaal van de tabel komt overeen met de mutatie die is opgenomen in de tweede suppletoire begroting 2024.
Tabel 9 Ontwikkelingen verdeelartikel 5.4 2024
Omschrijving
Mutatie
Verschuivingen op de BHO-begroting
6.444
Aanpassing raming eerstejaars asielzoekers
44.188
Middelenaanvulling IFAD-13
‒ 25.000
Humanitaire hulp
‒ 19.188
Totaal
6.444
Toelichting
– Per saldo wordt het verdeelartikel 5.4 verhoogd met EUR 6,4 miljoen als gevolg van onbestede middelen elders op de begroting. Dit bedrag wordt ingezet om de negatieve stand op artikel 5.4 licht terug te brengen. Zo komt het artikel bij de tweede suppletoire begroting op een gebruikelijke stand voor de tijd van het jaar.
– Een aanpassing van de raming van de bezetting en prijs bij het COA voor de opvang van eerstejaars asielzoekers uit DAC-landen leidt in 2024 tot een overheveling van EUR 44,2 miljoen vanaf de begroting van AenM. In het voorjaar van 2025 volgt de definitieve afrekening over 2024. Deze middelen worden ingezet voor reeds geplande bijdragen aan het International Fund for Agricultural Development (IFAD-13) en voor humanitaire hulp voor reeds geplande bijdragen aan Central Emergency Response Fund (CERF) en de landenspecifieke fondsen van de VN (Country Based Pooled Funds).
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
R.J. Klever, minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.