Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over de voortgang Datavisie Handelsregister (Kamerstuk 32761-298)

Binnen de vaste commissie voor Digitale Zaken hebben enkele fracties de behoefte om
enkele vragen en opmerkingen voor te leggen aan de Minister van Economische Zaken
en Klimaat over de brief d.d. 8 mei 2024 inzake «Voortgang Datavisie Handelsregister»
(Kamerstuk 32 761, nr. 298).

De fungerend voorzitter van de commissie,

Kathmann

Adjunct-griffier van de commissie,

Muller

Inhoudsopgave

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de PVV-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de NSC-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

II Antwoord / Reactie van de bewindspersoon

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de PVV-fractie

De leden van de PVV-fractie bedanken de Minister voor de brief van 8 mei 2024 inzake
de Voortgang Datavisie Handelsregister alsook de aanhangige stukken. Naar aanleiding
hiervan hebben deze leden nog enkele vragen.

De leden van de PVV-fractie lezen in de brief dat de Afdeling advisering van de Raad
van State een aantal opmerkingen bij het ontwerpbesluit had. Deze werden opgenomen
in de memorie van toelichting van het conceptwetsvoorstel1. Hierover hebben deze leden een aantal vragen. In de inleiding van de memorie van
toelichting van het conceptwetsvoorstel lezen de leden op pagina 2 in de tweede alinea
dat, ter voorbereiding op de terugmeldverplichting bij vermeende onjuistheden, inmiddels
steeds meer bestuursorganen reeds vrijwillig onjuistheden terugmelden. Deze leden
zouden graag vernemen om welke bestuursorganen, buiten de in de brief genoemde Belastingdienst,
het gaat alsook om wat voor afwijkingen en welke aantallen het gaat?

Voorts lezen de leden van de PVV-fractie in paragraaf 1.3 van de memorie van toelichting
van het conceptwetsvoorstel, onder «ongewenste prikkels bij vergoedingen voor handelsregisterinformatie»,
dat het schrappen van de vergoedingen voor de (incidentele) inzage of verstrekking
van handelsregistergegevens de prikkel tot doorverkoop bij private grootafnemers zal
moeten wegnemen. Het onder paragraaf 2.4 beschreven abonnement met toegangsbijdrage
biedt daarentegen de mogelijkheid voor partijen om voor een jaarlijks bedrag ongelimiteerde
toegang af te kopen en daarmee over een complete kopie van het Handelsregister te
beschikken die dan toch weer veelvuldig verhandeld kan worden. Deze leden zouden graag
vernemen of het kabinet deze zorg deelt en of zij haar antwoord daarin kan onderbouwen.
In hoeverre kan de onder hoofdstuk 3 vermelde doelbinding hier borging aan bieden?

Verder lezen de leden van de PVV-fractie in de memorie van toelichting van het conceptwetsvoorstel
onder paragraaf 2.2 op bladzijde 7 in de tweede alinea over een verdeling van de entiteiten
over twee groepen: enerzijds de groep eenmanszaken en anderzijds de groep overige
ondernemingen en rechtspersonen. De (her)invoering van de jaarbijdrage bij de groep
eenmanszaken maken dat de Kamer bij de invordering van verschuldigde betalingen bij
deze groep rekening dient te houden met doenvermogen en met de invloed van persoonlijke
omstandigheden die maatwerk kunnen vereisen. Dergelijke zaken beperken zich niet enkel
tot eenmanszaken. Derhalve zouden deze leden willen weten waarom voor deze verdeling
is gekozen en niet voor een verdeling op basis van bijvoorbeeld wettelijk aansprakelijk
enerzijds en niet-wettelijk aansprakelijk anderzijds?

Tot slot lezen de leden van de PVV-fractie in paragraaf 5.2 over de mogelijkheid tot
een audit bij grootverbruikers. Deze leden willen graag weten of dergelijke audits
door derde partijen worden uitgevoerd of door de Kamer. Graag zien zij een onderbouwing
van uw beantwoording.

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie hebben kennisgenomen van de voortgang Datavisie
Handelsregister. Deze leden onderschrijven het belang van de vrije toegankelijkheid
van data uit het Handelsregister en zien ook de noodzaak in van het komen tot een
alternatieve financieringsvorm voor de Kamer van Koophandel (KvK). Over de voortgang
van deze datavisie hebben zij enkele vragen (n.a.v. bijlage 1, memorie van toelichting
van het conceptwetsvoorstel wijziging Handelsregisterwet 2007 i.v.m. financiering
handelsregister).

Vragen naar aanleiding van de memorie van toelichting van het conceptwetsvoorstel
(bijlage bij brief d.d. 8 mei 2024 inzake «Voortgang Datavisie Handelsregister» Kamerstuk
32 761, nr. 298).

Algemeen

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie hebben vooralsnog geen uitgebreide bezwaren
tegen het financieringsvoorstel zoals dat nu voorligt. Wel vragen deze leden op basis
waarvan verwacht kan worden wat de financieringsbehoefte van de KvK is. Zij lezen
dat er nu wordt uitgegaan van € 25 per jaar. Wat gebeurt er wanneer blijkt dat de
opgehaalde gelden hoger zijn dan vooraf verwacht? Betekent dit dat de Rijksbijdrage
omlaag gaat, vloeit het overschot naar het eigen vermogen of wordt de jaarbijdrage
het jaar daaropvolgend verlaagd? Kan de Minister aangeven wat haar voorkeur heeft?

1.3 Achtergrond en probleembeschrijving

Europese ontwikkelingen naar laagdrempelige, kosteloze informatie uit bedrijvenregisters

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie onderkennen het belang van laagdrempelige,
kosteloze informatie uit bedrijvenregisters. Deze leden waarderen tevens de aandacht
voor privacy in de memorie van toelichting. In dat kader hebben zij vragen over de
kosteloze gegevensuitwisseling tussen de nationale bedrijvenregisters volgens het
principe éénmalige vastlegging, meervoudig gebruik. In hoeverre wordt de privacy van
ingeschrevenen in het nationale handelsregister beschermd als er ook sprake is van
uitwisseling met andere nationale handelsregisters? Kan er sprake zijn van een situatie
waarbij de KvK systematische verstrekking van gegevens beperkt (tenzij een entiteit
een abonnement afsluit voor het systematisch inzien en verstrekken van gegevens),
waarbij genoemde entiteit dezelfde gegevens via een ander nationale handelsregister
wél op een systematische manier kan inzien? In hoeverre worden gegevens die in het
handelsregister van de KvK worden afgeschermd bij gegevensuitwisseling met andere
nationale handelsregisters eveneens afgeschermd? Bestaat er een risico dat deze afgeschermde
gegevens via een dergelijke omweg alsnog beschikbaar zijn voor mogelijke kwaadwillenden?

2.4 Abonnement met toegangsbijdrage

Toegangsbijdrage voor systematisch inzien en verstrekken

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie lezen dat het voornemen bestaat om (groot)afnemers
die het handelsregister niet incidenteel en stuksgewijs raadplegen, maar systematisch
willen bevragen via systeem-systeemkoppelingen daartoe een abonnement aan te bieden
waarbij periodiek een toegangsbijdrage is verschuldigd. Deze leden hebben geen bezwaar
tegen dit voornemen. Wel hebben zij vragen over wat de Minister en de Kamer van Koophandel
verstaan onder «incidenteel» en «systematisch». Zijn er plannen om dit op enige wijze
te definiëren? Indien het niet mogelijk is om nu een precies cijfer te noemen, is
het dan mogelijk om aan te geven in welke orde van grootte er gedacht moet worden?
Valt een ondernemer die bijvoorbeeld in een maand 150 nieuwe handelsrelaties aangaat
en informatie over deze handelsrelaties in het handelsregister wil opzoeken onder
«systematisch» gebruik?

Daarnaast vragen de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie in hoeverre er kan worden
voorzien in de behoefte van afnemers die eenmalig grote hoeveelheden data uit het
handelsregister willen afnemen, zonder dat een jaarlijks abonnement voor systematisch
inzien van data daar toereikend voor is. Hierbij denken deze leden met name aan (onderzoeks-)journalisten,
(student-)onderzoekers en vakbonden. Is het voor hen mogelijk om relatief grote hoeveelheden
data uit het handelsregister af te nemen tegen een eenmalige bijdrage, zonder gebruik
te hoeven maken van systeem-systeemkoppelingen? Voorziet het voorstel in mogelijkheden
of dienen zij – met inachtneming van de technische beperkingen die de website van
de KvK oplegt om misbruik tegen te gaan – deze hoeveelheden data «incidenteel» te
verkrijgen? Op welke wijze is de Wet implementatie open data richtlijn bepalend voor
de toegang tot deze data voor organisaties met maatschappelijk belang en de vorm waarin
de data beschikbaar wordt gesteld?

2.5 Vervallen van de betalingsverplichting bij incidentele inzagen en verstrekkingen

Grondslag kosteloze inzage en verstrekking gegevens

De leden van de GroenLinks-PvdA snappen de noodzaak voor technische maatregelen om
misbruik te voorkomen, zoals anti-scraping maatregelen of monitoring en beperking
van het aantal bevragingen vanaf één IP-adres. Tegelijk maken deze leden zich zorgen
over technische maatregelen die onterecht toegang tot gegevens beperken, zoals wanneer
grote getallen gebruikers vanaf een gedeeld publiek IP-adres – zoals vanaf een universiteitscampus
– toegang vragen tot handelsregisterdata. Kan de Minister aangeven of er plannen zijn
om technische maatregelen te evalueren? Wordt in deze evaluatie ook meegenomen hoe
groot het probleem van onterechte beperking van toegang tot gegevens is en hoe deze
problemen gemitigeerd kunnen worden?

4. Uitvoering, toezicht en handhaving

Maatwerk

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie waarderen het dat er maatwerk wordt geboden
door de KvK wanneer een factuur redelijkerwijs niet geïnd kan worden, bijvoorbeeld
in het geval van surseance van betaling, faillissement etc. Ook in andere (schrijnende)
gevallen zal de Kamer maatwerk toepassen en kunnen afzien van het versturen of innen
van een factuur. Deze leden zijn hier blij mee en juichen het toe dat de menselijke
maat wordt toegepast. Wel zijn zij kritisch op de mogelijkheid van willekeur in de
toekenning van maatwerk. Kan de Minister aangeven of dit voornemen in een niet-uitputtend
maatwerkbeleid kan worden gegoten?

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de brief d.d. 8 mei jl. inzake
Voortgang Datavisie Handelsregister en wensen hierover nog enkele aanvullende vragen
te stellen.

De leden van de VVD-fractie lezen dat de wijzigingen in de Handelsregisterwet in delen
worden doorgevoerd, vanwege budgettaire redenen in relatie tot de inwerkingtreding
van Europese wetgeving per 1 januari 2025. Wat zijn deze budgettaire redenen precies?
En waar komen deze budgettaire gevolgen precies vandaan? En bij wie komen deze budgettaire
redenen voornamelijk terecht?

De Minister geeft aan dat er in de tweede tranche wijzigingen van de Handelsregisterwet
onder andere een verbod op het gebruik van Handelsregister (HR)-gegevens voor direct
marketing doeleinden zit. De leden van de VVD-fractie vragen of de Minister een specificatie
kan geven van direct marketing doeleinden? Is het bekend wat voor soort bedrijven
gebruik maken van de Handelsregisterwet voor direct marketing doeleinden?

Per 15 december 2023 is, vooruitlopend op de aanpassing van de Handelsregisterwet,
de KvK gestopt met het product HR-publicaties. De leden van de VVD-fractie lezen dat
dit een informatiestroom opleverde met veel persoonsgegevens. Welke persoonsgegevens
zaten hier voornamelijk tussen? Deze leden vragen verder op welke manier er wordt
gelogd wie welke informatie heeft opgevraagd, ook in de betaalde omgeving.

In december vorig jaar zijn de eerste serviceprovider overeenkomsten gesloten tussen
de KvK en commerciële afnemers van data. De leden van de VVD-fractie vragen waar commerciële
afnemers van data deze data voornamelijk voor gebruiken? Bovendien vragen deze leden
in hoeverre het gewenste verbod van de Minister op telemarketing op basis van een
klantrelatie, zoals beschreven in de Consumentenagenda, een rol speelt in de behoefte
van data uit het Handelsregister door commerciële afnemers?

De leden van de VVD-fractie hebben twijfels over of de voorgestelde systematiek van
financiering ongewenste massale data-opvraag tegengaat. Op welke manier worden «data-cowboys»
verstoord? En zijn er andere mogelijkheden om data-cowboys te controleren of het werk
moeilijk te maken? Is het mogelijk om hier afspraken over te maken?

De leden van de VVD-fractie lezen dat regie op eigen gegevens een mechanisme is dat
tegemoet komt aan de behoeften voor verschillende maatregelen, en dat de doorontwikkeling
van MijnKvK ervoor zorgt dat ingeschrevenen eigen gegevens beter zelf kunnen beheren.
Deze leden vragen of er gegevens bekend zijn van hoe veel ingeschrevenen de eigen
gegevens zelf beheren. Hoe veel wijzigingen zijn er bijvoorbeeld door ingeschrevenen
zelf doorgegeven?

Volgens de Minister is er op dit moment een berichtenstelsel in ontwikkeling. Echter
is de KvK gezien de onzekere doorlooptijd alternatieve opties aan het verkennen voor
een eigen digitaal berichtenstelsel. De leden van de VVD-fractie vragen waar deze
onzekere doorlooptijd vandaan komt en wat hier de oorzaak van is. Deze leden zijn
van mening dat er beter ingezet kan worden op de versnelling van het Federatief Berichtenstelsel
(FBS) in plaats van het verkennen van alternatieve opties door het KvK, die ongetwijfeld
een kostbaar alternatief zal zijn voor een korte termijn gelet op de ontwikkeling
van het FBS.

De leden van de VVD-fractie lezen dat er op dit moment in de praktijk katvangers worden
ingezet door natuurlijke personen met een bestuursverbod, om dit bestuursverbod te
ontlopen en zo alsnog de rol van bestuurder kunnen aannemen. Heeft de Minister zicht
op hoe veel katvangers er worden ingezet om een bestuursverbod te ontlopen?

De Minister is op dit moment de mogelijkheid aan het verkennen om de KvK meer ruimte
te geven om bij twijfel een inschrijving of mutatie in het HR niet direct door te
voeren en/of te weigeren, zodat uitbuiting of frauduleuze praktijk vroegtijdig gesignaleerd/in
de kraag gevat kunnen worden. De leden van de VVD-fractie vragen waar de KvK deze
twijfel op gaat baseren? Heeft de Minister al scherp welke beoordelingscriteria hiervoor
gehanteerd dienen te worden of maakt de KvK deze criteria zelf? Deze leden onderschrijven
het belang van het vroegtijdig signaleren van frauduleuze of uitbuitende praktijken,
maar hechten tegelijkertijd ook grote waarde aan de laagdrempelige manier om een bedrijf
te starten. Zij zijn van mening dat hier een goede balans in gevonden dient te worden.

De leden van de VVD-fractie lezen dat het verdienmodel van de KvK, mede door de ontwikkelingen
rondom het Handelsregister onder druk staat en er nieuwe modellen onderzocht worden.
Zo wordt er ook gekeken naar een jaarbijdrage van ingeschrevenen. Deze leden vragen
of er is gekeken naar buitenlandse evenknieën van de KvK, en met name naar hoe deze
evenknieën hun diensten financieren. Zo nee, is de Minister bereid om hiernaar te
kijken en daarin ook breder naar de financiering en verdienmodellen van buitenlandse
evenknieën van de KvK? Daarnaast vragen deze leden van of andere landen ook een vorm
van jaarlijkse bijdrage kennen voor ingeschrevenen. Zal de jaarlijkse bijdrage gaan
gelden voor alle rechtsvormen?

Vragen en opmerkingen van de leden van de NSC-fractie

De leden van de NSC-fractie hebben kennisgenomen van de brief d.d. 8 mei jl. inzake
Voortgang van de Datavisie Handelsregister. Daarbij hebben deze leden nog enkele vragen
en opmerkingen.

De leden van de NSC-fractie lezen dat per 1 juli 2024 telefoonnummers niet meer openbaar
worden gemaakt. In het voorjaar van 2022 is dit al gedaan voor bijvoorbeeld persoonsnamen.
Daarom vragen zij waarom deze afweging pas ruim twee jaar later is gemaakt voor telefoonnummers.
Daarbij vragen de leden van de NSC-fractie ook of er nog andere persoonsgegevens zijn
die op termijn afgeschermd kunnen worden, maar dat nu nog niet zijn.

De leden van de NSC-fractie lezen dat het bezoekadres van een onderneming en rechtspersoon
nu wordt afgeschermd bij bedreiging. Daarbij vragen deze leden of dit betekent dat
dit deze gegevens niet standaard worden afgeschermd en waarom die keuze is gemaakt.

De leden van de NSC-fractie lezen dat nog moet worden ingevuld hoe de gegevens van
Verenigingen van Eigenaars (VvE’s) verder kunnen worden afgeschermd. Daarbij vragen
deze leden of de Minister bereid is om hierbij dezelfde maatstaven te hanteren als
voor zzp’ers, aangezien de gegevens van VvE’s vaak woonadressen en gegevens van natuurlijke
personen bevatten.

De leden van de NSC-fractie lezen dat bepaalde organisaties autorisatie hebben om
afgeschermde gegevens in te zien. Daarbij vragen deze leden welke niet (semi-)publiekelijke
organisaties dergelijke autorisaties hebben en wie er bepaalt welke organisaties deze
autorisaties krijgen.

De leden van de NSC-fractie lezen dat er een voorstel is voor een jaarlijkse bijdrage,
waarbij extra bevraging van gegevens niet tot meer kosten leidt. Naar aanleiding daarvan
vragen deze leden hoe de regering wilt voorkomen dat dit leidt tot overbevraging en
veelvuldig verzamelen van gegevens.

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van de brief d.d. 8 mei jl. inzake
Voortgang Datavisie Handelsregister en hebben hierover nog enige zorgen en vragen.

De leden van de CDA-fractie lezen dat het nieuwe financieringsmodel zal bestaan uit
drie onderdelen, namelijk de reeds bestaande initiële inschrijfvergoeding voor startende
ondernemers en de (mogelijk aangepaste) inputfinanciering van publieke afnemers, aangevuld
met een toegangsbijdrage voor afnemers voor een aansluiting op machine-to-machine
kanalen en een jaarbijdrage voor alle ingeschrevenen. Deze leden hebben hierover enkele
vragen: Wie betalen op dit moment de inschrijfvergoeding? Gaat dit alleen om startende
ondernemingen of om alle startende organisaties en rechtspersonen? Hoe wordt deze
inschrijfvergoeding vastgesteld? Kan de KvK deze jaarlijkse bijdrage zelfstandig jaarlijks
verhogen? Deze leden merken op dat de inschrijfvergoeding nu al hoger is (€ 80,10)
dan eerder in Kamerbrieven is beoogd (€ 75) en vragen hierover een reactie. Hoe hoog
wordt de inschrijfvergoeding per 1 januari 2025? Waarom is gekozen voor een jaarlijkse
bijdrage voor alle ingeschrevenen? Hoe hoog wordt deze jaarlijkse bijdrage? Is de
jaarlijkse bijdrage voor alle ingeschrevenen even hoog? Hoe wordt deze jaarlijkse
bijdrage vastgesteld? Kan de KvK deze jaarlijkse bijdrage zelfstandig jaarlijks verhogen,
los van eventuele inflatiecorrectie?

De leden van de CDA-fractie vragen specifiek aandacht voor de situatie van verenigingen.
Uit meerdere rapporten blijkt dat verenigingen het zwaar hebben vanwege gestegen kosten
en toenemende administratieve lasten. Waarom moeten dan ook verenigingen een jaarlijkse
bijdrage gaan betalen? Wat levert deze jaarlijkse bijdrage verenigingen specifiek
op? Is overwogen om verenigingen uit te zonderen van de jaarlijkse bijdrage, gezien
de uitdagingen en administratieve lasten waarmee zij al te maken hebben? Wat zou het
kosten om verenigingen uit te zonderen van de jaarlijkse bijdrage? Hoe zouden deze
kosten op alternatieve wijze gedekt kunnen worden uit de andere onderdelen van het
financieringsmodel? Denk aan het verhogen van de toegangsbijdrage voor afnemers van
Handelsregisterbulkdata, of het verhogen van de jaarlijkse bijdrage van andere ingeschrevenen.
Deze leden ontvangen graag op deze vragen een afzonderlijk antwoord.

De leden van de CDA-fractie vragen of er in het Handelsregister een onderscheid te
maken is in de grootte van ondernemingen en organisaties, zoals ondernemingen tot
10 personen in dienst of kleine verenigingen (bijvoorbeeld minder dan 50 leden)? Zo
ja, is overwogen om de jaarlijkse bijdrage en/of de inschrijfvergoeding hiervan afhankelijk
te maken, dat wil zeggen door van grotere ondernemingen en organisaties een hogere
bijdrage te vragen zodat kleine organisaties en het mkb ontzien worden?

II Antwoord/reactie van de bewindspersoon