Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over het Fiche: Herziening verordening en richtlijn markten voor financiële instrumenten (Kamerstuk 22112-3264)

De vaste commissie voor Financiën heeft op 3 februari 2022 een aantal vragen en opmerkingen
voorgelegd aan de Minister en Staatssecretaris van Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst
over het door de Minister van Buitenlandse Zaken op 21 januari 2022 toegezonden fiche
op het beleidsterrein Financiën: Fiche: Herziening verordening en richtlijn markten
voor financiële instrumenten (Kamerstuk 22 112, nr. 3264)

De fungerend voorzitter van de commissie, Tielen

De adjunct-griffier van de commissie, Kling

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van het Fiche: Herziening verordening
en richtlijn markten voor financiële instrumenten. Deze leden hebben hierbij nog enkele
vragen.

De leden van de VVD-fractie staan positief tegenover het voorstel van de Europese
Commissie dat de oprichting van een tape voor geconsolideerde handelsdata (consolidated
tape, CT) voor de vier verschillende activaklassen faciliteert waarmee een oplossing
kan worden geboden voor de fragmentatie van handelsdata en de hoge kosten van de data.

De leden van de VVD-fractie vragen hoe realistisch het kabinet het scenario acht waarbij
meerdere CT’s naast elkaar tot stand komen. Is hier voldoende potentieel voor in de
markt, leidt dit dan ook tot voldoende kwaliteit en blijft hiermee niet het probleem
van de huidige fragmentatie in stand? Is het een alternatief om een partij voor een
aantal jaren een concessie te verlenen? Tevens vragen deze leden hoe het kabinet gaat
toetsen of de voorstellen voor CT tot voldoende kwaliteit leiden.

Hoe gaat het vergoedingssysteem voor CT werken voor alle partijen, ook voor partijen
die buiten gereguleerde markten vallen? Hoe werkt dit voor verschillende markten,
zoals aandelen, derivaten en obligaties?

De leden van de VVD-fractie hebben vaker gepleit voor betere toegang van mkb-bedrijven
tot de kapitaalmarkt en onderschrijven daarin het aandachtsgebied en de inzet van
het kabinet tot betere toegang tot kapitaalmarkten voor (mkb) ondernemers en voor
consumenten (met voldoende oog voor bescherming van beleggers). Deze leden vragen
hoe het kabinet de kosten voor gebruikers wil laten monitoren en welke eisen hiervoor
in wetgeving moeten worden vastgelegd. Zou de European Securities and Markets Authority
(ESMA) of een andere partij hierbij een rol moeten spelen volgens het kabinet?

De leden van de VVD-fractie vragen welke risico’s het kabinet ziet bij de vormgeving
van CT voor flitshandelaren die sneller toegang tot informatie krijgen dan andere
handelaren. Hoe worden die in de voorstellen van de Europese Commissie gemitigeerd?

Tot slot hebben de leden van de VVD-fractie nog enkele vragen over het onderdeel Payment
for order flow (PFOF).

Deze leden vragen welke maatregelen het kabinet overweegt als er Europees te weinig
gebeurt tegen ontwijkingsmogelijkheden die in het nadeel zijn van de consument. Is
het kabinet in dat geval bereid om nationaal maatregelen te treffen?

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

De leden van de D66-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van het fiche
over de herziening van de verordening en richtlijn markten voor financiële instrumenten
en hebben daar nog een aantal vragen bij.

De leden van de D66-fractie lezen dat de Europese Commissie verwacht dat het verbod
op PFOF zorgt voor uitvoering van meer retail-orders op transparante financiële markten.
Dat juichen deze leden toe. Deze leden vragen of dit betekent dat een groter deel
van de orders op transparante financiële markten wordt uitgevoerd of dat er ook meer
orders van retailbeleggers worden verwacht. Daarnaast vragen deze leden of er een
beeld bestaat van de mogelijke kostenreductie voor retailbeleggers vanwege deze verandering.

De leden van de D66-fractie steunen het kabinet in het beleid om een balans te vinden
tussen efficiënte toegang tot de kapitaalmarkten voor ondernemingen en het beschermen
van de belangen van beleggers. Deze leden vragen of de toegenomen transparantie op
de kapitaalmarkten een aanleiding kan zijn om beleggers te informeren over financiële
risico’s die zij lopen, in het bijzonder voor beleggers in cryptovaluta en de additionele
risico’s die daarmee gepaard kunnen gaan.

Met het kabinet achten de leden van de D66-fractie het van belang dat de positie van
beleggers wordt versterkt door de informatievoorziening aan beleggers te verbeteren.
Deze leden begrijpen dat de Autoriteit Financiële Markten (AFM) toezicht houdt op
de kwaliteit van de data die wordt aangeleverd voor tape voor geconsolideerde handelsdata
(consolidated tape, CT). Omdat de CT werkt als een soort vergelijkingstool vragen
deze leden of er ook toezicht wordt gehouden op de gebruiksvriendelijkheid van de
CT om de effectiviteit van de transparantie richting consumenten te maximaliseren.

De leden van de D66-fractie onderschrijven het oordeel van het kabinet om prioriteit
te geven aan een CT voor obligaties. Deze leden kunnen zich ook vinden in het vereenvoudigen
van de Europese verordening markten voor financiële instrumenten (Markets in Financial
Instruments Regulation, MiFIR) om zo meer duidelijkheid te verschaffen over het toepassingsbereik
ervan. De leden van D66-fractie vragen of het kabinet van mening is dat het toepassingsbereik
van de regelgeving hiermee op het gewenste niveau is en of het kabinet andere activaklassen
ziet die onder dezelfde of gelijkwaardige regelgeving zouden moeten vallen, zoals
cryptovaluta.

Omdat de financieringsmogelijkheden van bedrijven worden bevorderd komt het voorstel
het interne concurrentievermogen van financiële markten en bedrijven in de reële economie
van de Unie ten goede, zo begrijpen de leden van de D66-fractie. Deze leden vragen
of er een beeld bestaat van en contacten zijn met innovaties in de Nederlandse FinTech-sector
die baat kunnen hebben bij de voorgestelde herziening van de richtlijn. Zijn er punten
waarop het voorstel kan worden aangepast om de Nederlandse FinTech-sector te helpen
groeien?

Vragen en opmerkingen van de leden van de PVV-fractie

De leden van de PVV-fractie hebben kennisgenomen van het fiche «Herziening verordening
en richtlijn markten voor financiële instrumenten». Naar aanleiding van het genoemde
punt brengen de leden van de PVV-fractie het volgende naar voren.

De leden van de PVV-fractie willen allereerst weten wie er allemaal toegang krijgen
tot een tape voor geconsolideerde handelsdata (CT) en welke informatie hier precies
in wordt opgenomen.

De leden van de PVV-fractie vragen het kabinet tevens naar het bestaan en de werking
van een tape voor geconsolideerde handelsdata in de rest van de wereld.

De leden van de PVV-fractie merken voorts op dat het op dit moment voor toezichthouders
al mogelijk is om een vergunning voor het exploiteren van een CT te verlenen. De leden
van de PVV-fractie willen weten om welke redenen een zodanige vergunning tot op heden
nog niet is aangevraagd en hoe kan worden gegarandeerd dat de vergunning in de toekomst
wel zal worden aangevraagd.

De leden van de PVV-fractie willen verder weten wat de voor- en nadelen zullen zijn
indien meerdere concurrente CT’s per activaklasse worden opgericht. In hoeverre kan
hiermee worden gegarandeerd dat dit de kwaliteit van de dienstverlening bevordert?

De leden van de PVV-fractie merken verder op dat er een terugvaloptie wordt genoemd;
te weten dat ESMA een CT gaat oprichten. De leden van de PVV-fractie willen weten
hoe dit in zijn werking zal gaan en wat de verwachte kosten hiervan zullen zijn. Op
welke wijze zal worden voorkomen dat de (kosten van de) oprichting hiervan alsnog
op het bordje van de Nederlandse belastingbetaler terecht zal komen?

De leden van de PVV-fractie willen ten slotte weten welke andere vergoedingen op dit
moment buiten het voorgestelde PFOF-verbod lijken te vallen. Graag verzoeken deze
leden het kabinet om een compleet overzicht.

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van het BNC-fiche inzake de Herziening
van de verordening en richtlijn markten voor financiële instrumenten met het oog op
aanpassingen in de Europese verordening markten voor financiële instrumenten (Markets
in Financial Instruments Regulation, MiFIR) en de gelijknamige Europese richtlijn
(Markets in Financial Instruments Directive, MiFID II).

De leden van de CDA-fractie kunnen zich in grote lijnen vinden in de inzet van het
kabinet ten aanzien van de voorgestelde wijzigingen. Deze leden onderschrijven daarbij
inderdaad het belang van de uitbreiding van de Europese Kapitaalmarktunie, met name
om tot meer diversificatie voor financiering voor (mkb) ondernemingen te leiden, in
plaats van dat zij voornamelijk afhankelijk zijn van bankfinanciering. Ook zijn deze
leden voorstander van meer transparantie en toegang tot data voor beleggers en de
bescherming van deze groep, omdat dit naast professionele beleggers toch ook vaak
kleine en niet-professionele beleggers zijn die goede en toegankelijke informatie
tot hun beschikking moeten hebben om risico’s af te kunnen wegen.

De leden van de CDA-fractie hebben enkele vragen over de inzet. Het kabinet stelt
zich bij de creatie van een CT te kunnen vinden in zowel optie 2 als optie 4, waarbij
optie 4 de voorkeursoptie van de Europese Commissie is. Optie 2 ziet op de oprichting
van meer concurrente CT’s per activaklasse. De leden van de CDA-fractie vragen hoe
deze optie zich verhoudt tot fragmentatie van handelsdata die met optie 4 juist kan
worden voorkomen. Of is het kabinet van mening dat onder optie 4 onvoldoende prikkel
bestaat tot tijdige en kwalitatief goede data? Ook zijn deze leden benieuwd in hoeverre
het kabinet verwacht dat meerdere CT’s zullen ontstaan en of voorstel 4 niet een eenvoudiger
voorstel is.

De leden van de CDA-fractie vinden het goed dat CT zal leiden tot laagdrempelig beschikbare
informatie en dat het voor marktpartijen niet duur is om toegang tot deze informatie
te verkrijgen. Dit lijkt hen in het belang van uniforme en ruime beschikbaarheid van
data. Ten aanzien van de financiering van de CT’s zijn deze leden het eens met de
opmerking van het kabinet dat het onduidelijk is waarom alleen gereglementeerde markten
in de omzet kunnen delen. Deze leden vragen of het kabinet meer duidelijkheid kan
verkrijgen in hoe andere marktpartijen worden vergoed voor het verstrekken van marktgegevens
en ook hoe dit gaat bij andere instrumenten dan aandelen.

De leden van de CDA-fractie zijn voor het harmoniseren van een verbod op Payment For
Order Flow om transparantie voor beleggers te vergroten en een gelijk speelveld te
bevorderen, omdat in Nederland al een provisieverbod van toepassing is. Met het kabinet
zien deze leden graag dat het toepassingsbereik van dit verbod wordt verduidelijkt,
zodat een goede inschatting kan worden gemaakt of het speelveld voor Nederland gelijk
is als dat voor andere lidstaten, zodat Nederlandse partijen hier geen nadeel van
ondervinden en de belegger beschermd blijft. Mocht blijken dat er ondanks het Europese
verbod nog steeds geen gelijk speelveld ontstaat, hoe wil Nederland hier dan mee omgaan?

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

De leden van de SP-fractie hebben met enige zorgen kennisgenomen van het fiche: Herziening
verordening en richtlijn markten voor financiële instrumenten. Deze leden hebben daarbij
nog enkele vragen.

De leden van de SP-fractie vragen het kabinet waarom het kabinet de kleine beleggers
probeert te steunen. Deze leden vragen of het kabinet burgers wil stimuleren om te
beleggen. Deze leden vragen het kabinet waarom de kapitaalmarkt robuuster moet worden.
Deze leden vragen het kabinet wat er nu mis gaat. Deze leden vragen het kabinet of
deze maatregelen wel opportuun zijn nu een grote meerderheid van de Nederlandse bevolking
weinig vertrouwen heeft in de kapitaalmarkt.

De leden van de SP-fractie vragen het kabinet wat de voordelen zijn van marktfinanciering.
Deze leden vragen voorts welke vormen van financiering het veiligste zijn. Deze leden
vragen daarnaast waarom marktwerking in tijden van crisis nu zo belangrijk is. Ook
vragen deze leden het kabinet of het niet erg cynisch is marktfinanciering te promoten
nu de overheid tijdens de coronacrisis de gehele economie overeind houdt. Deze leden
vragen hoe het kabinet dat kan verenigen.

De leden van de SP-fractie vragen het kabinet waarom de transparantie van handelsdata
moet worden vergroot. De leden vragen het kabinet voorts of financiële transacties
nog te ingewikkeld zijn. Deze leden vragen het kabinet of er vanwege deze complexiteit
weer sprake is van een crisis zoals in 2008. Deze leden vragen of het kabinet de data
ook voor de burger transparant kan maken.

De leden van de SP-fractie vragen het kabinet bovendien hoe een CT de prijsvorming
op de financiële markten gaat verbeteren. Deze leden vragen voorts voor wie deze maatregel
wordt genomen. Deze leden vragen het kabinet wie hier beter van wordt. Deze leden
vragen het kabinet waarom het kabinet nog exchange traded funds (ETF’s) toelaat, want
die zijn per definitie niet transparant. Deze leden vragen het kabinet of het niet
zeer cynisch is om een CT-provider in te stellen wanneer de financiële producten bij
voorbaat niet transparant zijn.

De leden van de SP-fractie vragen het kabinet of het niet heel vreemd is wanneer bijvoorbeeld
KLM in de lucht wordt gehouden door de overheid te spreken over het versterken van
concurrentievermogen. Deze leden vragen het kabinet daarbij wat de ratio van versterken
van concurrentievermogen is terwijl de halve Europese economie aan het infuus ligt
van de overheid.

De leden van de SP-fractie vragen het kabinet of payment for order flow (PFOF) niet
gewoon een vorm van marktmisleiding is. Deze leden vragen het kabinet waarom dit zo
lang werd gedoogd.