Lijst van vragen en antwoorden : Lijst van vragen en antwoorden inzake het Jaarverslag Gemeentefonds 2020

Nr. 6 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

Vastgesteld 10 juni 2021

De vaste commissie voor Binnenlandse Zaken heeft een aantal vragen voorgelegd aan
de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over de brief van 19 mei
2021 inzake Jaarverslag Gemeentefonds 2020 (Kamerstuk 35 830 B, nr. 1).

De Minister heeft deze vragen beantwoord bij brief van 8 juni 2021. Vragen en antwoorden
zijn hierna afgedrukt.

De fungerend voorzitter van de commissie, Martin Bosma

De adjunct-griffier van de commissie, Verhoev

1

Vraag:

Hoeveel gemeenten hadden in 2020 een tekort op hun begroting en hoe verhoudt zich
dit tot de jaren 2017, 2018 en 2019?

Antwoord:

Hieronder vindt u een overzicht van het aantal gemeenten met een tekort in de begroting
en jaarrekening in de jaren 2017–20201.

2017

2018

2019

2020

Aantal gemeenten met tekort in de begroting

247

253

280

265

Aantal gemeenten met een tekort in de jaarrekening

160

204

224

n.n.b.

Het aantal gemeenten met een tekort in de begroting fluctueert al een aantal jaar
rond de 260. Het aantal gemeenten met een negatief resultaat in de jaarrekening is
in de jaren 2017–2019 toegenomen. Wel is het aantal gemeenten met een negatief resultaat
in de jaarrekening elk jaar lager dan het aantal gemeenten met een tekort in de begroting.

2

Vraag:

Wat is de stand van zaken betreffende de uitvoering van de motie van het lid Özütok
(Kamerstuk 35 570 VII, nr. 12), op welke wijze is er gezamenlijk opgetrokken, is er inmiddels een gedeelde probleemanalyse,
zijn er mogelijke oplossingen en is er een gezamenlijke toelichting hierop? Zo ja,
wanneer kan de Kamer dit tegemoet zien?

Antwoord:

In mijn brief aan de Tweede Kamer van 9 november 2020 (Kamerstuk 34 430, nr. 17) heb ik aangekondigd om samen met de medeoverheden een aantal verkenningen te starten
in voorbereiding op het nieuwe kabinet, mede als uitvoering van de motie-Özütok (Kamerstuk
35 570 VII, nr. 12). De aanbevelingen van de studiegroep interbestuurlijke en financiële verhoudingen
en andere relevante beschouwingen zoals die van de zijde van de Raad van State, de
Raad voor openbaar bestuur worden hierbij betrokken. Met de decentrale overheden vinden,
in lijn met de aanbevelingen van de studiegroep en de strekking van de motie, verkenningen
plaats aan de hand van de meest belangrijke opgaven voor het openbaar bestuur in de
komende jaren. Het gaat hierbij in elk geval om de opgaven in het sociaal domein,
voor klimaat- en energie, voor wonen en huisvesting van bijzondere aandachtsgroepen,
voor inrichting van het landelijk gebied en versterking van de regionale economie
(na de fase van corona). De passendheid van het bestuurlijke en financiële arrangement
bij de specifieke opgave is hierbij een bijzonder aandachtspunt. Uitgangspunt bij
de verkenningen is een slagvaardig openbaar bestuur, dat optimaal is toegerust op
de grote opgaven die zich de komende periode aandienen. De verkenningen op opgaven
verlopen afzonderlijk en bevinden zich in verschillende stadia.

3

Vraag:

Kan aangegeven worden hoeveel extra geld er in 2020 via het gemeentefonds aan gemeenten
is overgemaakt en hoe verhoudt dit bedrag zich tot de extra uitgaven die gemeenten
in 2020 hebben moeten doen?

Antwoord:

Gemeenten hebben inkomsten uit het Gemeentefonds, specifieke uitkeringen, eigen belastingen
en uit overige eigen inkomsten. Met uitzondering van de specifieke uitkeringen zijn
deze middelen volledig vrij besteedbaar. Het is dan ook niet te duiden in welke mate
inkomsten en uitgaven uit het gemeentefonds zich tot elkaar verhouden. Wel kan worden
opgemerkt dat de omvang van het gemeentefonds in 2020 € 33,5 miljard bedroeg en gemeenten
via specifieke uitkeringen € 11,4 miljard hebben ontvangen.

Voor de compensatie van de extra kosten en inkomstenderving als gevolg van corona
is in 2020 ruim € 1,8 mld. beschikbaar gesteld, waarvan ruim € 1,5 mld. ook in 2020
is uitgekeerd aan gemeenten. De overige circa € 0,3 mld. wordt in 2021 aan de gemeenten
uitgekeerd. Van de uitgekeerde middelen in 2020 is bijna € 1 mld. via het gemeentefonds
verstrekt. Voor wat betreft de inkomstenderving zal in de loop van 2021 nog een definitieve
afrekening plaats vinden op basis van de jaarrekeningen van gemeenten.

De jaarrekeningcijfers van gemeenten van 2020 zijn nog niet bekend, daarom kan nog
niets over de inkomsten uit eigen belastingen, overige eigen middelen en over de uitgaven
van gemeenten in 2020 worden gezegd.