Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over de afspraken met Tata Steel over CO2-reductie (Kamerstuk 32813-677)

De vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat heeft een aantal vragen en opmerkingen
aan de Minister van Economische Zaken en Klimaat voorgelegd over de brief d.d. 30 maart
2021, «Afspraken met Tata Steel over CO2-reductie» (Kamerstuk 32 813, nr. 677) en de brief d.d. 23 april 2021 «Gevolgen controversieel verklaren Expression of
Principles met Tata Steel» (Kamerstuk 29 826, nr. 129).

De fungerend voorzitter van de commissie, Azarkan

Adjunct-griffier van de commissie, Yaqut

Inhoudsopgave

I

Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

II

Antwoord / Reactie van de Minister

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie nemen kennis van de brief van de Minister van Economische
Zaken en Klimaat met betrekking tot de afspraken met Tata Steel over CO2-reductie. Deze leden hebben nog enkele vragen.

De leden van de VVD-fractie lezen in de bijlage «Expression of Principles» dat er
een aantal randvoorwaarden worden gesteld voor het behalen van de doelen rondom CO2-reductie zoals, voldoende middelen, het kunnen doorberekenen van de heffing op emissiehandel
(ETS) naar de markt, en toegang tot de juiste infrastructuur. Deze leden vragen of,
en zo ja, wanneer wordt verwacht dat aan deze randvoorwaarden is voldaan? Wat heeft
de Minister al in werking gezet om deze randvoorwaarden te realiseren? Kan de Minister
hierbij aangeven welke technieken kunnen worden ingezet om de staalproductie in Nederland
te verduurzamen?

De leden van de VVD-fractie merken op dat Tata Steel Nederland te koop staat en zij
vragen wat de status is van een eventuele overname en welke partijen daarbij betrokken
zijn. Tevens vragen zij welke impact een eventuele verandering van eigenaar heeft
of kan hebben op de reeds gemaakt afspraken tussen het ministerie en Tata Steel in
Nederland (TSN).

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van plannen van de FNV waarin een
alternatieve route tot verduurzaming van TSN is omschreven dan in het Roadmap+. De
leden vragen hoe de Minister zijn rol ziet tussen het wegen van verschillende plannen
om tot de gewenste CO2-reductie te komen. Kan de Minister aangeven wat zijn bevindingen zijn van de FNV-plannen?
Ziet de Minister ook manieren om sneller CO2-reductie te realiseren bij TSN?

De leden van de VVD-fractie hebben tot slot met interesse kennisgenomen van de pilot
van de Zweedse staalmaker SSAB in Lulea. Is de Minister op de hoogte van de resultaten
van deze pilot? Welke lessen kunnen eruit getrokken worden voor de Nederlandse staalindustrie
volgens de Minister? Is de Minister bereid om contact op te nemen met de Zweedse overheid
om lessen te trekken over hoe men daar deze innovaties binnen de staalindustrie stimuleert?

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

De leden van de D66-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de afspraken die
zijn gemaakt met Tata Steel over CO2-reductie.

De leden van de D66-fractie lezen dat CO2-reductie van vijf megaton (Mton) een ambitieuze stap is. Deze leden vragen de Minister
waaruit blijkt dat vijf Mton een ambitieuze stap is. Tevens vragen zij of er verschillende
scenario’s zijn onderzocht waaruit is gebleken of vijf Mton CO2-reductie daadwerkelijk het meest ambitieuze doel is en kunnen deze scenario’s gedeeld
worden? Op welke wijze is de luchtvervuilende uitstoot van grafiet en stikstof bij
de staalproductie van Tata Steel meegenomen in het plan? Op welke wijze zijn omwonenden
en werknemersorganisaties betrokken bij de totstandkoming van dit project?

De leden van de D66-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de FNV-visie over
«groen staal», waarbij een plan wordt gepresenteerd waarbij CO2-reductie wordt bereikt met minder CO2-opslag. Hoe beoordeelt de Minister deze visie en hoe verhoudt deze visie zich tot
het plan waartoe de Minister met Tata Steel is gekomen? In hoeverre is de rap stijgende
CO2-prijs meegenomen in het plan van de Minister, waarbij de stijgende CO2-prijs onder andere invloed kan hebben op de financiële kosten van het subsidiëren
van CO2-opslag onder de grond? Onderkent de Minister ook dat een stijgende CO2-prijs in combinatie met de nationale CO2-heffing voor de industrie duidelijke (financiële) invloed zal hebben op de productie
van staalfabrikant Tata Steel?

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie vinden rentmeesterschap een belangrijke kernwaarde. Rentmeesterschap
betekent goed voor onze aarde willen zorgen. Verder staat rentmeesterschap voor gedegen
financiën en daarmee voor beleid dat haalbaar en betaalbaar is. De Euro die eerst
verdiend moet worden kan maar eenmaal uitgeven worden. Deze leden vinden dat, dat
voor onszelf, voor een schone en gezonde samenleving en voor generaties die na ons
zullen komen moet gebeuren. Klimaatverandering is een van de grootste opgaven van
deze tijd. Nederland moet daarom een solide bijdrage leveren aan het halen van het
CO2-reductiedoel dat wereldwijd in Parijs is afgesproken. Daarbij past het volgens deze
leden dat afspraken gemaakt worden met partijen die veel uitstoten en die de samenleving
tegelijk nodig heeft, over hoe de vergroening concreet vorm moet krijgen. De afspraken
moeten passen in de routekaart naar 2050 en suboptimale oplossingen moeten voorkomen
worden. Daarbij vragen deze leden aandacht voor het behoud van werk waarmee families
in hun eigen inkomen kunnen voorzien en er zo een bijdrage door bedrijven aan de Nederlandse
samenleving wordt geleverd.

De leden van de CDA-fractie vinden het in dit kader goed om te zien dat Tata Steel
Nederland met ambitieuze plannen komt om in 2035 vijf Mton CO2-reductie op jaarbasis te realiseren. Daarmee kan het bedrijf een belangrijke bijdrage
leveren aan het behalen van de doelen uit het Klimaatakkoord. Deze leden vinden het
goed en noodzakelijk dat Tata in Nederland in verduurzaming investeert. Dit past in
het streven om de industrie in Nederland te vergroenen zonder dat daarbij door weglekeffecten
vervuiling zich naar het buitenland verplaatst. Deze leden lezen dat de Minister voornemens
is om nauw samen te blijven werken met alle partijen die een bijdrage moeten leveren
aan het Klimaatakkoord. Zij vragen de Minister of het daarbij tevens het streven is
om met andere partijen vergelijkbare afspraken over CO2-reductie te maken als met Tata Steel. Kan de Minister aangeven of daarover momenteel
gesprekken plaatsvinden met andere partijen en op welke termijn verwacht hij daar
resultaten van?

De leden van de CDA-fractie merken op dat het voor het reduceren van de CO2-uitstoot in de industrie van belang is dat eventuele knelpunten op het gebied van
onder andere infrastructuur worden aangepakt. Zij wijzen er in dit kader op dat de
Kamer middels de motie Mulder-Harbers (Kamerstuk 35 570-XIII-26) de regering heeft verzocht om de no-regretmaatregelen voor het investeren in
de energie-infrastructuur voor de industrie in kaart te brengen en daarover in het
voorjaar te rapporteren. Deze leden vragen de Minister welke maatregelen er reeds
in kaart zijn gebracht en op welke termijn daar concrete stappen mee kunnen worden
gemaakt. Wanneer is de Minister voornemens om deze maatregelen aan de Kamer voor te
leggen?

De leden van de CDA-fractie zijn het met de Minister eens dat het gezien het mondiale
speelveld van groot belang is dat hogere CO2-prijzen in Europa er niet toe leiden dat productie en daarmee ook de uitstoot zich
verplaatsen naar buiten Europa. Deze leden onderschrijven daarom het belang van een
Europees Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM), zodat vervuiling ook een prijs
krijgt en er een eerlijk speelveld is voor onze bedrijven. Kan de Minister aangeven
wat de huidige stand van zaken omtrent CBAM is? Wanneer wordt het definitieve voorstel
verwacht en hoe ziet het speelveld er op dit thema uit binnen de Europese Unie? Deze
leden merken op dat landen zoals China en Australië overwegen om naar de Wereldhandelsorganisatie
(WTO) te stappen wanneer CBAM werkelijkheid wordt vanwege het feit dat zij een koolstofgrenstaks
zien als een vorm van protectionisme. Tevens klinkt er vanuit ontwikkelingslanden
kritiek op CBAM, omdat een dergelijke mechanisme volgens die landen tot grotere milieuschade
zou kunnen leiden. Zij vragen de Minister te reageren op deze kritiek. Welke risico’s
ziet de Minister met betrekking tot CBAM?

De leden van de CDA-fractie merken op dat de Minister zegt dat de werknemers van Tata
Steel Nederland blij zijn met de plannen die opgesteld worden om in IJmuiden een competitief
en duurzaam staalbedrijf te realiseren. Echter, 14 mei 2021 werd door FNV een plan
gepresenteerd waaruit volgens hen blijkt dat Tata Steel IJmuiden veel sneller de CO2-uitstoot kan reduceren. Hoe rijmt de Minister deze ontwikkeling met zijn stelling
dat de werknemers blij zijn met de plannen van Tata Steel? Zijn de werknemers tevreden
met de plannen of zien zij liever een andere oplossing? Deze leden vragen de Minister
tevens om een inhoudelijke appreciatie te geven van het door FNV gepresenteerde plan
en de gevolgen daarvan te vergelijken met de plannen van Tata Steel. Zij verzoeken
de Minister daarbij in ieder geval in te gaan op de kosten en de gevolgen voor werkgelegenheid,
CO2-uitstoot en de omgevingsoverlast van beide plannen. Hoe verhoudt het plan van de
FNV zich tot het plan van Tata Steel zelf en hoe weegt de Minister beide plannen in
de route naar 2050, zowel economisch, qua werkgelegenheid en op het gebied van klimaat
en omgeving?

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

De leden van de SP-fractie vinden het erg belangrijk om over Tata Steel te praten.
Deze leden brengen in herinnering dat in Nederland meer dan 50 procent van de CO2-uitstoot wordt veroorzaakt door slechts tien bedrijven, en dat na de RWE in de Eemshaven
centrale en de Uniper centrale op de Maasvlakte, Tata Steel het meest vervuilende
bedrijf van Nederland is, verantwoordelijk voor 7 procent van de Nederlandse uitstoot.

De leden van de SP-fractie vragen of er inmiddels eenduidige cijfers zijn over het
aantal ton CO2 dat Tata jaarlijks uitstoot en hoe dit wordt berekend.

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van de plannen van Tata Steel om in
2030 40 procent minder CO2 uit te stoten door middel van CO2-opvang en opslag, Carbon Capture and Storage (CCS). De uitgestoten CO2 zou dan moeten worden opgeslagen in lege gasvelden in de Noordzee. Deze leden zijn
niet overtuigd door deze plannen. Niet in de laatste plaats omdat CCS gepaard gaat
met torenhoge subsidies waarvan de noodzaak wat deze leden betreft absoluut niet is
aangetoond. Zij vinden dat moet worden voorkomen dat het plan leidt tot enorme oversubsidie
en woekerwinsten. Deze leden ontvangen graag een uitputtende lijst van alle subsidies
die Tata Steel ontvangt, van alle overheden (Rijk, provincie, gemeente, etc.), met
daarbij aangegeven voor welk doel de subsidies dienen. Voorts willen zij graag weten
of Tata Steel een regeling heeft met de Belastingdienst? Zo ja, kan de informatie
hierover eveneens gedeeld worden?

De leden van de SP-fractie wijzen op het plan van de vakbond dat onlangs is gepresenteerd.
De FNV stelt dat het beter is om te investeren in een productieproces op groene stroom.
De plannen van de FNV zorgen voor minder CO2 en fijnstof uitstoot. Wat is de reactie van de regering op dit plan? Zal er worden
geluisterd naar de werknemers en zal Tata worden aangemoedigd te investeren in een
daadwerkelijk groen plan? De Minister benadrukt dat draagvlak bij de werknemers onmisbaar
is. De leden zijn het hier volledig mee eens. Daarom vragen zij het kabinet in te
gaan op de 300 miljoen euro die Tata investeert in CO2-reductieprojecten en de 1,4 miljard euro waarvan de FNV stelt dat, dat nodig is voor
verduurzaming van het bedrijf. Moet er niet veel meer gebeuren, zo vragen deze leden
aan de Minister.

De leden van de SP-fractie benadrukken dat progressie van groot belang is. Met name
omwonenden worden hard getroffen, zoals onlangs wederom werd bevestigd door het Rijksinstituut
voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Zij kampen vaker met hartklachten, diabetes
en longkanker. Zij moeten verhuizen wegens luchtwegproblemen. Kinderen moeten steevast
hun handen wassen als ze buiten spelen, de grafiet die neerslaat op de omgeving is
erg gevaarlijk voor hen. De sneeuw kleurt er niet wit, maar zwart. Wat is de reactie
van de Minister hierop?

De leden van de SP-fractie vragen hoe Tata durft te beweren dat IJmuiden een van de
schoonste fabrieken ter wereld is. Deze leden vinden het onacceptabel dat nog steeds
wordt weggekeken voor de gevolgen voor de omgeving, mens en natuur. Hoe is het mogelijk
dat de belangen van de sterke lobby van Tata worden gediend en ten koste gaan van
het welbevinden van de omgeving? Hoe is het mogelijk dat bestaande regels niet worden
nageleefd door Tata? Wat gebeurt er op het gebied van strengere regelgeving en eventuele
maatregelen die kunnen bijdragen aan een gezondere leefomgeving? Wat is de reactie
van de Minister op een nieuwe aangifte tegen Tata, waarin het bedrijf er door omwonenden
van wordt beschuldigd willens en wetens zeer gevaarlijke en kankerverwekkende stoffen
uit te blijven stoten? In het kader hiervan zijn deze leden erg benieuwd naar de beantwoording
van de Kamervragen van het lid Beckerman van 19 april 2021. Kan de Minister deze beantwoorden?

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van de stukgelopen gesprekken met
het Zweedse bedrijf SSAB over een eventuele overname. Wat is de reactie van de regering
op het feit dat de verduurzamingskosten te hoog waren voor SSAB? Voorts vragen deze
leden om een reactie op de plannen van de initiatiefgroep Havenstad IJpoort, die een
CO2 neutrale stad willen bouwen op het terrein van Tata Steel, die duizenden arbeidsplaatsen
zou moeten opleveren en breed de ruimte zou moeten bieden aan nieuwe natuurgebieden.
Hoe staat de Minister tegenover investeringen vanuit de overheid die hieraan te pas
zouden moeten komen? Welke eventuele andere (overname)plannen of mogelijkheden zijn
er voor het gebied en wat heeft de voorkeur van de Minister?

Vragen en opmerkingen van de leden van de PvdA-fractie

De leden van de PvdA-fractie hebben kennisgenomen van de brief over afspraken met
Tata Steel over CO2-reductie en de «Expression of Principles» en hebben hier enkele vragen en opmerkingen
over.

De leden van de PvdA-fractie hechten een groot belang aan een duurzame en innovatieve
staalindustrie, maar constateren dat er met de Expression of Principles over CO2-reductie helaas voor een kortetermijnoplossing is gekozen. Deze leden vragen waarom
de Minister niet heeft aangedrongen op een toekomstbestendige oplossing waarbij er
(na aanvankelijk gebruik van aardgas) gebruik wordt gemaakt van groene waterstof in
plaats van CCS. Heeft de Minister de optie van verduurzaming met groene waterstof
onderzocht en zo ja is hij bereid de documenten waarop hij de besluitvorming heeft
gebaseerd met de Kamer te delen? Deze leden vragen tevens of de Minister bekend is
met het alternatieve plan om Tata Steel te verduurzamen van de werkgroep Zeester en
vragen of de Minister dat plan op korte termijn wil laten evalueren, inclusief een
haalbaarheidsstudie, door een onafhankelijke partij, waarbij ook een doorkijk wordt
gegeven naar een klimaatneutrale samenleving. Is de Minister bereid in de vergelijking
van deze opties een analyse te maken van de totaal uitgestoten CO2 in deze tijdsperiode, de verwachte benodigde subsidie en de uitgestoten niet-CO2 vervuiling?

De leden van de PvdA-fractie brengen in herinnering dat in het klimaatakkoord een
zeef is afgesproken die ervoor moet zorgen dat CO2-opslag alleen gesubsidieerd mag worden als er geen andere opties zijn voor vergroening,
en zijn van mening dat dit bij Tata Steel niet het geval is, getuige het plan van
de FNV. Waarom spreekt de Minister dan toch de intentie uit om CO2-opslag toe te passen op Tata Steel IJmuiden? Deze leden willen voorkomen dat er onomkeerbare
stappen worden gezet zonder een gedegen analyse van alle mogelijkheden om Tata Steel
te verduurzamen. In dat verband vragen zij of de Minister nader in kan gaan op de
financiële instrumenten zoals genoemd in zijn brief. Verwacht de Minister dat Tata
Steel een aanvraag doet in de eerstvolgende ronde van de Stimulering duurzame energieproductie
en klimaattransitie (SDE++)? Kan de Minister toezeggen dat er geen subsidie zal worden
verleend aan Tata totdat de hierboven gevraagde evaluatie van beide verduurzamingsopties
is afgrond en een debat met de Kamer hierover heeft plaatsgevonden?

De leden van de PvdA-fractie zijn van mening dat de leefbaarheid voor de omwonenden
van groot belang is en dat de huidige situatie onacceptabel is. Heeft de Minister
kennisgenomen van de aangifte die is gedaan tegen de leidinggevende personen van Tata
Steel? Hoe schat de Minister de kansen van die rechtszaak in en wat zegt dat volgens
hem over de houdbaarheid van de huidige situatie bij Tata? Op welke manier is het
effect op de directe omgeving meegenomen in de keuze voor CCS? Klopt het dat de luchtkwaliteit
nauwelijks verbetert bij uitvoering van de huidige verduurzamingsplannen en dat het
probleem dus niet wordt opgelost? Is de Minister het eens dat het alternatieve plan
van werkgroep Zeester veel meer perspectief biedt voor de omwonenden? Is hij bereid
beide plannen naast elkaar te leggen en te toetsen op het effect (gezondheid, stank,
vervuiling) voor de omgeving?

De leden van de PvdA-fractie vragen tot slot naar de gevolgen van de huidige verduurzamingsplannen
door middel van CCS voor de stikstofdepositie. Wat betekent dit voor stikstofemissies,
gezien het feit dat CO2-opslag structureel veel energie kost en dus zal leiden tot hogere emissies van stikstof
en ammoniak? Hoe valt dit te rijmen met het stikstofbesluit van de Raad van State?

Vragen en opmerkingen van de leden van de PvdD-fractie

De leden van de PvdD-fractie hebben kennisgenomen van de stukken en hebben daarover
nog enkele vragen en opmerkingen.

De leden van de PvdD-fractie vinden dat er in de «Expression of Principles», waar
de Minister zijn handtekening onder heeft gezet, aan onnodige en ook onterechte borstklopperij
wordt gedaan. Tata Steel wordt op controversiële wijze bestuurd. Het bestuur handelt
vaak tegenstrijdig aan het publieke belang. Zo houdt Tata Steel zich onder andere
bezig met de volgende praktijken: Tata Steel vervuilt de omgeving. De staalstof blijft
gewoon aan een magneetje plakken;1 de luchtkwaliteit in de omgeving van Tata Steel is slechter dan in de rest van Nederland,
mensen hebben gezondheidsklachten en onderzoeken hebben uitgewezen dat er in de omgeving
van Tata Steel vaker longkanker voorkomt;2 Tata Steel voldoet al jaren niet aan de vergunningen, dus dit is formeel nog illegaal
ook. De provincie staat dit helaas toe;3 Tata Steel maakt zich schuldig aan grootschalige belastingontwijking;4 Tata Steel heeft de afgelopen tien jaar voor een miljard aan gratis uitstootrechten
gekregen van de Nederlandse staat;5 Tata steel verdient aan de verkoop van emissierechten, maar gebruikt dat geld niet
voor vergroening;6 door het heffingsplafond betaalt Tata Steel maar iets meer dan 100 euro waterbelasting
per jaar, in plaats van 10 miljoen euro;7 Tata Steel is vrijgesteld van energiebelasting;8 als grootontvanger van in totaal 77 miljoen euro aan loonsteun staat Tata Steel in
de top 10 van de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW), maar
er is toch dividend uitgekeerd. Het kan niet worden uitgesloten dat er nog meer dividend
gaat worden uitgekeerd;9 en Tata Steel heeft maximaal gelobbyd tegen de nationale CO2-heffing.10 Van een bedrijf dat betrokken zegt te zijn bij het klimaat zou men dit soort praktijken
niet verwachten. De vraag is dan ook hoe serieus de klimaatambities van Tata Steel
genomen moeten worden.

De leden van de PvdD-fractie stellen voorop dat het oplossen van de klimaatcrisis
begint met het zo snel mogelijk daadwerkelijk reduceren van de uitstoot van broeikasgassen.
Dit uitgangspunt zou wat deze leden betreft moeten gelden voor alle sectoren. Deze
leden benadrukken dat het zeer onverstandig is om via allerlei trucjes te proberen
gewoon door te gaan met uitstoten. Voorop staat dat er bronmaatregelen nodig zijn:
zo snel mogelijk minder uitstoot veroorzaken. Deelt de Minister dit uitgangspunt?
Zo nee, waarom niet?

Volgens de leden van de PvdD-fractie is de kern van de afspraken de afvang en opslag
van CO2 (CCS). Dit betekent dat bij de staalproductie nog steeds CO2 vrijkomt en dat de afspraken dus niet écht leiden tot CO2-reductie. Tata Steel blijft enorme uitstoot veroorzaken, maar gaat dat nu met royale
steun van de overheid onder de grond proberen te stoppen. Volgens deze leden valt
dit niet onder verduurzaming.

De leden van de PvdD-fractie wijzen er op dat CCS een discutabele techniek is. Erkent
de Minister bijvoorbeeld dat CCS geen bronmaatregel is, maar «end of pipe»?

Erkent de Minister dat hij niet kan garanderen dat de onder de grond gestopte uitstoot
daar ook op lange termijn daadwerkelijk zal blijven zitten? Zo nee, waarom niet? Zo
ja, waar blijkt dat uit? En kan de Minister dan uitsluiten dat de uitstoot ooit nog
vrijkomt? Zo nee, deelt hij de analyse dat als er een risico is dat de uitstoot ooit
nog vrijkomt, dat dit niet onder verduurzaming valt. Deze leden zien dit als een tijdelijke
verplaatsing van het probleem.

Betreft het CCS-plan van Tata Steel ook opslag onder de Noordzee, zoals recent werd
aangekondigd voor de uitstoot van bedrijven uit de Rotterdamse haven? Welke andere
zoeklocaties heeft de Minister op het oog voor de ondergrondse opslag van de uitstoot
van Tata Steel? Kan de Minister uitsluiten dat dit een negatief effect zal hebben
op natuurgebieden? Zo ja, welke?

De leden van de PvdD-fractie constateren dat de Minister zich in zijn brief bereid
toont als royale subsidieverstrekker. Uit zijn brief blijkt niet dat hij heeft nagedacht
over een limiet. Klopt het dat de Minister nog geen plafond heeft gesteld voor het
subsidiëren van Tata Steel? Moeten deze leden dit zien als een blanco cheque? Zo nee,
kan de Minister dan een overzicht geven van de kosten die hij verwacht, uitgesplitst
naar kostenpost? Hoeveel belastinggeld denkt de Minister te moeten uittrekken voor
het CCS-plan van Tata Steel? En hoeveel geld is er nodig voor de benodigde infrastructuur?
De leden merken op dat Tata Steel reeds royaal wordt gefinancierd uit de portemonnee
van de belastingbetaler. Wat gaat Tata Steel zelf bijdragen? Kan de Minister bij het
kostenoverzicht aangeven wie welk aandeel zal bijdragen?

De energietransitie vraagt juist om het verduurzamen van productieprocessen en dat
gebeurt nu niet, ook niet met de afspraken die de Minister nu heeft gemaakt met Tata
Steel. Klopt het dat het aanleggen van duurzame infrastructuur voor uitsluitend groene
waterstof geen onderdeel uitmaakt van de afspraken? Waarom niet? Op welke manier gaat
de Minister er dan voor zorgen dat het staalproductieproces zelf kan verduurzamen?
Deze leden kunnen zich niet vinden in de beoordeling van de Minister dat de plannen
van Tata Steel «ambitieus» zouden zijn. Waarom is de Minister zo complimenteus voor
een van de meest vervuilende bedrijven van Nederland? Erkent de Minister dat Tata
Steel al veel eerder had moeten beginnen met het radicaal terugdringen van de diverse
vormen van vervuiling die door dit bedrijf worden veroorzaakt? Zo nee, waarom niet?

De leden van de PvdD-fractie constateren dat er geen afrekenbare reductiedoelen worden
gesteld en dat Tata Steel niet beboet kan worden. Kan de Minister dit bevestigen?
Deze leden merken op dat Tata Steel al jaren niet aan de vergunningen voldoet. Dat
zelfs de volksgezondheid hier ernstig onder lijdt, maakt voor Tata Steel geen verschil.
Is de Minister bereid om alsnog over te gaan op de wettelijke verankering van afrekenbare
reductiedoelen en het inregelen van een boetesysteem? Zo nee, waarom niet?

Vragen en opmerkingen van de leden van de ChristenUnie-fractie

De leden van de ChristenUnie-fractie hebben kennisgenomen van de brief van de Minister
over afspraken met Tata Steel IJmuiden over CO2-reductie. Zij hebben nog enkele vragen.

De leden van de ChristenUnie-fractie zijn voor het behouden en verduurzamen van basisindustrie,
zoals Tata Steel. Gezien het belang voor de lokale economie en de historische en strategische
waarde, vinden deze leden het logisch dat de overheid de hand reikt in het verduurzamen
van het bedrijf. In dat licht juichen ze afspraken met dit bedrijf over CO2-reductie en verduurzaming toe. Zij hebben wel enkele vragen aan de Minister over
de inhoud en gekozen route.

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen waarom volgens de Minister investeren
in duurzaamheid via de markt, meer concreet via gesprekken met het Zweedse bedrijf
SSAB, precies is mislukt. In het licht daarvan, vragen ze waarom de Minister investeren
in de verduurzamingsstrategie van TataSteel, die in de markt als te weinig ambitieus
en niet voldoende toekomstbestendig worden gezien, als een goede stap ziet. Deze leden
vragen tevens hoe de ambities van Tata Steel, waarbij ook in 2050 nog afhankelijkheid
is van fossiele brandstoffen, zich verhouden tot de ambities van dit Kabinet. Is de
Minister het eens dat CCS een voorlopig noodzakelijke, maar geen duurzame oplossing
is en dat er op termijn toch echt een andere productieweg gevonden zal moeten worden
voor Tata Steel, bijvoorbeeld via waterstof? Is de Minister het eens dat het investeringstechnisch
logischer is om direct in de uiteindelijk onvermijdbare, meest gewenste oplossing
te investeren, namelijk electrificatie en waterstof? Hoe staat de Minister tegenover
de ambitie van onder andere FNV Metaal, waar veel werknemers van Tata Steel werken,
om deze omslag naar electrificatie en groene waterstof binnen vijf jaar te maken?
Hoe snel zou een volledige omslag in theorie mogelijk zijn? Kan hierbij een voorbeeld
genomen worden aan het Zweedse bedrijf SSAB, dat hierin pioniert? Ligt er nu vanuit
Tata Steel de ambitie om via volledig hernieuwbare energie staal te produceren, en
zo ja, op welke termijn?

Tot slot vragen de leden van de ChristenUnie-fractie in hoeverre deze afspraken ook
gaan helpen tegen de uitstoot van fijnstof door Tata Steel IJmuiden? Deelt de Minister
de analyse dat het zo spoedig mogelijk stoppen met het gebruik van kolen voor hun
productieproces hiertoe bij zou dragen? Deze leden vinden het onacceptabel dat bewoners
schade ondervinden aan hun gezondheid door de grote hoeveelheid uitstoot van fijne
stoffen en dat lokale overheden nu gedwongen zijn om andere maatregelen op het gebied
van luchtkwaliteit te treffen doordat ze te weinig grip hebben op het handelen van
Tata Steel.

II Antwoord / reactie van de Minister