Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over een aantal brieven met betrekking tot vergaderingen van de Eurogroep- en Ecofinraad

De vaste commissie voor Financiën heeft op 8 januari 2021 enkele vragen en opmerkingen
aan de Minister van Financiën voorgelegd over een aantal brieven met betrekking tot
vergaderingen van de Eurogroep- en Ecofinraad.

De vragen en de opmerkingen betreffen brieven over de geannoteerde agenda van de Eurogroep
op 18 en 19 januari 2021 (brief van 7 januari 2021), het verslag van de Eurogroep
en Ecofinraad van 30 november en 1 december 2020 (Kamerstuk 21 501-07, nr. 1730), de geactualiseerde Raadspositie Europese jaarbegroting 2021 en inzet voor de conciliatie
met het Europees Parlement (Kamerstuk 21 501-03, nr. 152), het Rapport van de Autoriteit Consument en Markt over Big Techs in het betalingsverkeer
(Kamerstuk 27 863, nr. 91), de stand van zaken adviescommissie inzake vormgeving en werking van de Europese
Economie (ontvangen op 25 november 2020), de herziening afspraken met DNB ten aanzien
van de ESM-deposito (Kamerstuk 32 013, nr. 241), de aanvulling op de geannoteerde agenda van de Eurogroep van 16 december 2020 (ontvangen
op 11 december 2020), de antwoorden op vragen commissie over o.a. de geannoteerde
agenda van de Eurogroep op 16 december 2020 (Kamerstuk 21 501-07, nr. 1732) en het verslag van de videoconferentie van de Eurogroep van 16 december 2020 (ontvangen
op 6 januari 2021).

De voorzitter van de commissie, Tielen

De adjunct-griffier van de commissie, Buisman

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de fractie van de VVD

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de stukken voor het overleg Eurogroep/Ecofinraad.
De leden van de VVD-fractie hebben daarover nog een aantal vragen en/of opmerkingen.

Geannoteerde agenda voor de Eurogroep en Ecofinraad van 18 en 19 januari

Herstelfonds en RRF-plannen

De leden van de VVD-fractie lezen dat de Europese Raad en het Europees Parlement eind
december 2020 een akkoord hebben bereikt over de verordening die de regels voor de
Recovery and Resilience Facility (RRF) vastlegt. Dit heeft volgens het kabinet niet
geleid tot aanpassing van onderdelen die voor Nederland bijzonder belangrijk waren.
De leden van de VVD-fractie zien bij de opsomming niet de hervormingen terug die Nederland
toch belangrijk vonden. Hoe is dat nu opgenomen?

De leden van de VVD-fractie willen weten welke landen er inmiddels (concept) RRF-plannen
hebben ingediend. En zij zouden graag een eerste, uitgebreide appreciatie van die
plannen ontvangen: is dat mogelijk, en zo nee, waarom niet en wanneer zou dit wel
kunnen?

Hoe gaat de goedkeuring van de plannen plaatsvinden? Nederland vindt het vooral belangrijk
dat herstelplannen voldoende en ambitieuze structurele hervormingen bevatten. Hoe
zitten hervormingen in de plannen van de verschillende landen? In hoeverre is dit
voldoende? De leden van de VVD-fractie hebben in het kader van de «noodrem» aangegeven dat Nederland zelfstandig en uitgebreid een oordeel moet kunnen vormen
over de plannen. Hoe wordt daar invulling aan gegeven? Hoe wordt de Kamer daarbij
betrokken? In hoeverre maken landen ook gebruik van het leningengedeelte van de RRF,
en dus niet alleen van het andere deel? Waarom is dit het geval?

De leden van de VVD-fractie willen weten hoe het proces en het tijdpad eruit ziet
voor de besluitvorming van het eigenmiddelenplafond.

Nieuw actieplan NPL’s

De leden van de VVD-fractie begrijpen dat er op 16 december 2020 een Mededeling over
een nieuw actieplan is gepresenteerd door de Europese Commissie over niet-presterende
leningen, ofwel non-performing loans (NPL’s), in de Europese Unie. Waarom is dit nieuwe
actieplan nodig, want de bankensector is volgens de Europese Commissie weerbaar? Hoe
is dit te rijmen met de conclusies en afspraken over de eerdere invoering van de Europees
Stabiliteitsmechanisme (ESM)-backstop waarbij sprake moest zijn van voldoende risico-reductie?
Waarom is er geen separaat BNC-fiche opgesteld? De Commissie verwacht dat NPL’s als
gevolg van de uitbraak zullen toenemen, hoeveel zullen de NPL’s naar verwachting toenemen?
Wat bedoelt de Europese Commissie in deze mededeling met het belang van het versterken
van insolventieraamwerken en dat dit in de toekomst aanleiding kan zijn voor aanvullende
wetgevende of niet-wetgevende voorstellen? Wat vindt het kabinet daarvan?

Europees Semester

Hoe kan het, zo vragen de leden van de VVD-fractie, dat de concept-raadsconclusies
en de aanbeveling van de Raad nog niet beschikbaar zijn? Er moet straks wel (schriftelijk)
besluitvorming plaats vinden? Hoe gaat de Tweede Kamer daar dan nog voor de schriftelijke
besluitvorming bij betrokken worden c.q. daarover geïnformeerd worden?

Verslag van de Eurogroep en Ecofinraad van 30 november en 1 december 2020

Voorafgaand en tijdens het laatste algemeen overleg Eurogroep en Ecofin heeft de Minister
van Financiën aangegeven alleen bereid te zijn om in te stemmen met een vervroegde
invoering van de gemeenschappelijke achtervang van het Europees Stabiliteitsmechanisme
als backstop, bij voldoende comfort dat er aanvullende maatregelen genomen zullen
worden die verdere risicoreductie kunnen bewerkstelligen. Wat «voldoende comfort» was, bleef in de discussie vaag. De leden van de VVD-fractie hebben nog een aantal
vragen over de invulling daarvan.

De leden van de VVD-fractie lezen dat de Europese Centrale Bank (ECB) verscherpt toezicht
zal houden op banken die de NPL-doelstelling van vijf procent bruto NPL’s niet behaald
hebben. Wat wordt verstaan onder verscherpt toezicht? Welke mogelijkheden heeft de
ECB om op te treden als banken daaraan niet gaan voldoen? Welke sanctiemogelijkheden
heeft de ECB? Welke harde doelstellingen zijn of worden afgesproken om de NPL’s naar
vijf procent terug te brengen met banken?

De leden van de VVD-fractie lezen ook dat er afspraken zijn gemaakt over meer transparantie
rondom stresstesten. Wat betekent dat precies? Wat is er afgesproken? Waarom zijn
er geen afspraken gemaakt over het verbeteren van de stresstesten? Want eerder had
het kabinet daarop toch nog kritiek? Wat betekent «De Eurogroep moedigt de Europese
Bankenautoriteit (EBA) aan om met name meer grote banken mee te nemen in de stresstesten»?
Aanmoedigen is toch geen harde afspraak? Wat houdt deze afspraak precies in en wat
verandert er ten opzichte van de huidige situatie?

De leden van de VVD-fractie lezen voorts dat Nederland bovenal heeft ingezet op stappen
zetten ten aanzien van het staatssteunkader. Wat betekent dit precies? Er komt een
evaluatie en een gerichte herziening? Maar wat is er concreet afgesproken dat er gaat
veranderen? Wat zou dit betekenen voor een casus zoals UniCredit en Monte dei Paschi
(zie over deze casus ook de nadere vragen verderop in dit verslag)?

De leden van de VVD-fractie hebben in het laatste algemeen overleg vooral ook een
punt gemaakt van de hoge NPL’s van de banken in Griekenland en Cyprus. Daar zijn landenspecifieke
maatregelen toegezegd. Welke maatregelen zijn dat? Hoe hard zijn deze? Hoe kunnen
deze afgedwongen worden? Klopt het dat het alleen gaat over de insolventieraamwerken
en op IT-systemen voor de uitwinning van onderpand? Zo ja, wat is er precies afgesproken,
hoe hard is dit en hoe kan dit afgedwongen worden? Zo nee, wat is er nog meer afgesproken?
Waarom zijn er geen harde afspraken gemaakt om de NPL’s in een realistisch, maar stevig
tempo verder af te bouwen? De leden van de VVD-fractie willen dat er duidelijke en
afdwingbare afspraken gemaakt worden. Is het kabinet bereid om dat alsnog te doen?
Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe?

De leden van de VVD-fractie willen graag weten wat er op 27 januari 2021 precies ondertekend
gaat worden? Wat is de inhoud van de wijzigingsovereenkomst voor het ESM en die van
het Intergouvernementeel akkoord (IGA)? Wat is de status van die ondertekening, want
de parlementen moeten de overeenkomsten toch nog ratificeren?

Rapport ACM over Big Techs in het betalingsverkeer

De leden van de VVD-fractie zijn altijd een warm pleitbezorger geweest van nieuwe
toetreders in de financiële sector, maar zien nu eerder een samenwerking tussen de
gevestigde financiële instellingen en de gevestigde, zeer geconcentreerde techsector.
Zij stellen zich op dit punt dan ook kritisch op. Zo lezen zij nergens welke kosten
de banken maken voor de nieuwe diensten van techbedrijven, zoals ApplePay, terwijl
die ongetwijfeld kostprijsverhogend werken. Heeft de Autoriteit Consument & Markt
(ACM) hier onderzoek naar gedaan en kan de regering daar meer informatie over geven?
De leden van de VVD-fractie steunen overigens de lijn van de Digital Markets Act,
waardoor ook «technische dienstverleners» andere partijen toegang moeten geven als
bedoeld in de Payment Services Directive 2 (PSD2).

Stand van zaken adviescommissie inzake vormgeving en werking van de Europese Economie

De Kamer is op 22 december 2020 geïnformeerd over het instellingsbesluit van de commissie.
De commissie heeft tot taak het verkennen en formuleren van opties voor een kabinetsinzet
ten aanzien van de uitvoering van het Europees-financieel economisch beleid om de
Europese economie als geheel stabieler, weerbaarder en veerkrachtiger te maken. Kan
hier een nadere toelichting op worden gegeven wat daar precies onder gaat vallen?
In hoeverre en hoe worden de monetaire aspecten, situatie en beleid ook meegenomen?

Herziening afspraken met DNB ten aanzien van de ESM-deposito

De leden van de VVD-fractie lezen dat De Nederlandsche Bank (DNB) recent heeft aangegeven
haar financiële buffers te gaan vergroten ten laste van de verwachte winstuitkering
van de komende jaren. Wat is de reden dat DNB de financiële buffers gaat vergroten?
Wat zijn de risico’s waar de financiële buffers moeten worden vergroot? Het kabinet
vermeldt dat de wijziging van de afspraken over het doorgeven van de winst op het
ESM-deposito, geen afbreuk doet aan de budgettaire neutraliteit. Waarom is er dan
wel een begrotingswijziging nodig?

Overig

Bankenunie

De leden van de VVD-fractie willen weten of het klopt dat er conclusies van de Eurogroep
komen over de voltooiing van de bankenunie om «werk te maken van een stapsgewijs en
tijdgebonden werkplan met betrekking tot alle punten die nog moeten worden opgelost
om de bankenunie te voltooien». Wanneer staat dit precies op de agenda? Wat houdt
dit precies in? Wat betekent dit voor het European Deposit Insurance Scheme (EDIS)? De discussie daarover zat toch muurvast, waarom zouden er nu wel stappen
gezet kunnen worden? De leden van de VVD-fractie gaan er vanuit dat nog steeds dezelfde
insteek geldt als het gaat om EDIS? Zo nee, waarom niet? Wat is de stand van zaken
van het regelen van het afstappen van de nulweging van staatsobligaties? Eerder heeft
het kabinet aangegeven dat de onderhandelingen op politiek niveau pas gestart gaan
worden zodra voldoende voortgang is geboekt met maatregelen inzake risicoreductie.
Welke voortgang is er geboekt? Wat is er veranderd? Wat betekent een tijdgebonden
werkplan?

UniCredit – Monte dei Paschi

De leden van de VVD-fractie vragen het kabinet uitgebreid te reageren op de berichtgeving
dat Italië miljarden euro’s aan slechte leningen van UniCredit over wil nemen, zodat
UniCredit de Italiaanse bank Monte dei Paschi, die nu in handen is makkelijker kan
overnemen. Wat speelt daar precies? Wat is de actuele stand van zaken? Hoe past dit
binnen de regels die zijn afgesproken in het kader van de Bankenunie (BRRD)? Wat is
het standpunt van de ECB als banken toezichthouder over deze casus?1

Unanimiteit btw-comité en belastingen

De leden van de VVD-fractie constateren dat er een voorstel is gepubliceerd in het
kader van het actieplan voor billijke en eenvoudige belastingheffing. Voor de leden
van de VVD-fractie is het behoud van het veto bij belastingzaken cruciaal, ook bij
het btw-comité. Staat dit voor het kabinet ook nog steeds? Op alle fronten, dus ook
voor de governance van het btw-comité? Waarom komt de Europese Commissie nu toch met dit voorstel, ondanks
het feit dat het kabinet toch meermalen is gevraagd duidelijk te maken dat het opgeven
van het veto niet bespreekbaar is?

Brexit

De leden van de VVD-fractie willen graag een appreciatie van het kabinet van de afspraken
in het kader van de Brexit voor de financiële sector. En de leden willen weten wat
de gevolgen voor de financiële sector zijn. Waarom is er niet equivalentie afgesproken?
Wat betekent het concreet dat de paspoortrechten van instellingen komen te vervallen?
De leden van de VVD-fractie begrijpen dat er gewerkt wordt aan een «memorandum of understanding (MoU)» over toekomstige relaties ten aanzien van de financiële dienstverlening. Wat gaat
of moet daarin precies afgesproken worden? Wat is de status van het MoU? Waarom is
dit niet opgenomen in het verdrag? Hoe wordt de Kamer bij het MoU betrokken?

Vragen en opmerkingen van de leden van de fractie van de PVV

Recovery and Resilience Facility

Ten aanzien van de Recovery and Resilience Facility willen de leden van de PVV-fractie
allereerst weten hoe de kwaliteit van de herstelplannen die lidstaten zullen indienen
zal worden beoordeeld. Wat gebeurt er als de plannen onvoldoende bij de prioriteiten
aansluiten? Kan de Europese Commissie de herstelplannen ook afwijzen?

De leden van de PVV-fractie vragen vervolgens welke lidstaten al hebben aangegeven
gebruik te willen maken van het leningengedeelte van de RRF. Kan het kabinet tevens
vermelden welke bedragen deze lidstaten in totaal willen lenen?

Daarnaast vragen de leden van de PVV-fractie om een overzicht van wat lidstaten maximaal
kunnen lenen uit de RRF. Vermeld staat dat lidstaten maximaal 6,8% van hun bruto nationaal
inkomen (bni) kunnen lenen. Kan het kabinet hier dus een overzicht van geven (graag
per lidstaat aangeven wat 6,8% van hun bni is)?

Verder willen de leden van de PVV-fractie weten hoe de 390 miljard euro aan giften
onder de lidstaten is verdeeld. Eerder is slechts een overzicht gegeven van hoe de
312,5 miljard euro uit de RRF onder de lidstaten is verdeeld.2

De leden van de PVV-fractie vragen dus om een volledig overzicht van hoe de 390 miljard
euro aan giften is verdeeld (De leden van de PVV-fractie vragen het kabinet hierbij
graag per lidstaat het bijbehorende bedrag noemen).

Vervolgens willen de leden van de PVV-fractie weten welke lidstaten belastingverlagingen
hebben doorgevoerd of hebben aangegeven deze door te willen voeren en om welke belastingverlagingen
het hierbij gaat. Welke lidstaten hebben aangegeven pensioenhervormingen niet te willen
doorvoeren? Wat betekent dit voor de pensioenleeftijd van deze lidstaten?

Nieuw actieplan niet-presterende leningen (NPL’s)

Voorts vragen de leden van de PVV-fractie om een overzicht van de omvang van niet-presterende
leningen per lidstaat. Met hoeveel verwacht het kabinet dat de NPL’s in de Europese
Unie zullen stijgen als gevolg van de COVID-19-pandemie?

Verder willen de leden van de PVV-fractie weten wat de doeltreffendheid is van de
mededeling van de Europese Commissie aangaande de aanpak van niet-presterende leningen.
Denkt het kabinet dat het actieplan voldoende is om de verwachte stijging van NPL’s
op te vangen? Kan het kabinet tevens aangeven wat de financiële gevolgen zijn van
deze mededeling?

Daarnaast merken de leden van de PVV-fractie op dat in de conclusie onder andere vermeld
staat dat herkapitalisatie uit voorzorg kan worden ingezet opdat levensvatbare banken
kunnen reageren op de mogelijke effecten van COVID-19. Betekent dit dat er soepeler
zal worden omgegaan met het beleid ten aanzien van staatssteun voor banken? Zo ja,
hoe staat het kabinet hier tegenover?

Voorstel Commissie om van unanimiteit af te stappen bij btw-comité

Voorts willen de leden van de PVV-fractie weten hoe het kabinet staat ten aanzien
van het voorstel van de Commissie om van unanimiteit af te stappen bij het btw-comité.
Deelt het kabinet de mening van de leden van de PVV-fractie dat belastingzaken een
nationale aangelegenheid zijn en moeten blijven? Kan het kabinet bevestigen dat er
nooit afgestapt zal worden van unanimiteit bij belastingzaken, waaronder bij het btw-comité?

Herziening afspraken met DNB ten aanzien van de ESM-deposito

Wat betreft de herziening van de afspraken met De Nederlandsche Bank (DNB) ten aanzien
van de Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM)-deposito willen de leden van de PVV-fractie
weten sinds wanneer het ESM-deposito aanhoudt bij DNB (in 2019 was hier namelijk nog
geen sprake van). Hoe hoog zal naar verwachting de winst hierop zijn en waarom stemt
het kabinet in met het doorgeven van deze winst aan het ESM? Tevens willen de leden
van de PVV-fractie weten welk belang Nederland heeft aan het op peil houden van het
ingelegd kapitaal van het ESM.

Vragen en opmerkingen van de leden van de fractie van het CDA

Agenda voor de Eurogroep en Ecofinraad van 18 en 19 januari 2021 te Brussel

De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde agenda van de
eurogroep en Ecofinraad van 18 en 19 januari. Deze leden hebben bij enkele punten
op de agenda vragen.

Thematische discussie – Macro-economische onevenwichtigheden in de Eurozone als gevolg
van de COVID-19-crisis

De leden van de CDA-fractie lezen dat de eurogroep een discussie zal voeren over de
macro-economische onevenwichtigheden in de eurozone als gevolg van de COVID-19-crisis,
waarbij onder andere de vraag centraal staat of de crisis de huidige onevenwichtigheden
binnen de eurozone zal vergroten. Zij vragen welke nieuwe informatie het kabinet hier
verwacht ten opzichte van de conclusies over de macro-economische onevenwichtigheden
in het kader van het Alert Mechanism Report. Ook vragen deze leden in hoeverre de uitkomsten van deze discussie over de macro-economische
onevenwichtigheden in de eurozone zullen worden meegenomen in het kader van de prioriteiten voor de herstelplannen voor het RRF.

De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet voorts in hoeverre de schuldenafbouw
onderdeel uitmaakt van deze discussie. Bovendien vragen deze leden het kabinet nu
Europa gestart is met vaccineren welke exit-strategieën om uit de huidige economische
crisis te komen op tafel liggen om de Europese economie zo snel mogelijk weer op stoom
te krijgen. Het kabinet heeft onlangs aangeven dat de Nederlandse economie snel kan
herstellen als we weer naar een «gewone» situatie gaan. Deze leden vragen het kabinet
welke aanjagende rol de Europese Unie daarbij kan spelen en hoe we dit economisch
herstel volgens het kabinet kunnen aangrijpen om macro-economische onevenwichtigheden
in de eurozone aan te pakken.

Prioriteiten voor de herstelplannen in het kader van de Reform and Resilience Facility

De leden van de CDA-fractie lezen dat overeenstemming is bereikt tussen de Raad en
het Europees Parlement over het herstelfonds. Na ratificatie door de lidstaten van
verhoging van het eigen middelenplafond zou dan kunnen worden overgegaan tot betalingen
uit het fonds. Wanneer verwacht het kabinet op zijn vroegst dat alle lidstaten geratificeerd
zullen hebben? Ook zijn deze leden benieuwd in hoeverre het kabinet al op de hoogte
is van de plannen van andere lidstaten, bijvoorbeeld de Italiaanse en de Spaanse plannen,
die al voor 30 april zullen moeten worden ingediend. Kan het kabinet aangeven of het
kabinet al kennis heeft genomen van plannen van andere lidstaten en in grote lijnen
waarop deze plannen zullen zien? Kan het kabinet ook aangeven of de plannen van lidstaten
openbaar gemaakt zullen worden als deze zijn ingediend bij de Commissie?

De leden van de CDA-fractie lezen voorts dat voor wat betreft de prioriteiten in het
RRF, het kabinet het vooral belangrijk vindt dat de herstelplannen voldoende en ambitieuze
structurele hervormingen bevatten. Kan het kabinet aangeven hoe het kabinet van plan
is de plannen van andere lidstaten te beoordelen op hun kwaliteit, effectiviteit en
meerwaarde voor de Europese Unie, zodat geen Europese middelen gebruikt worden voor
plannen die misschien wel alle vinkjes van de RRF-verordening aantikken, maar weinig
structurele effecten zullen hebben? Ziet het kabinet ook nog andere prioriteiten voor
de herstelplannen?

De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet voorts wanneer het kabinet verwacht
dat Nederland komt met plannen voor het RRF, hoe dat binnen het kabinet wordt afgestemd,
welke ministers welke verantwoordlijkheden dragen en in hoeverre en wanneer de Kamer
daarover meespreekt.

Ook vragen de leden van de CDA-fractie het kabinet gedetailleerd weer te geven hoe
de eurogroep wordt betrokken bij het rechtsstatelijkheidsmechanisme dat gekoppeld
is aan het Meerjarig Financieel Kader en de RRF-uitgaven. Deze leden vragen bovendien
welk mogelijkheden er bestaan voor de Kamer om dit mechanisme te gebruiken en vragen
het kabinet of er reeds onderzoeken zijn gestart naar de rechtsstatelijkheidsmechanisme
en EU-uitgaven in lidstaten.

Vooruitblik op toekomstige samenwerking met de Verenigde Staten op monetair en financieel
gebied

De leden van de CDA-fractie lezen in de geannoteerde agenda dat de samenwerking op
monetair en financieel gebied met de Verenigde Staten wordt besproken. Deze leden
vragen het kabinet nadere toelichting te geven op dit agendapunt.

Werkprogramma Portugese voorzitterschap

Het Portugees EU-voorzitterschap stelt als een van de prioriteiten voor het komende
half jaar het verder werken aan de bankenunie, met name het Europees Depositogarantiestelsel.
De leden van de CDA-fractie begrijpen dat de Eurotop van 13 december 2020 de eurogroep
heeft uitgenodigd met een «stepwise» en «time-bound» werkplan te komen waarin alle punten zijn opgenomen die nog moeten worden opgelost
voor voltooiing van de gehele bankenunie. Kan het kabinet aangeven hoe deze uitnodiging
bezien moet worden en wat begrepen moet worden onder «time-bound»? Acht het kabinet voltooiing van de bankenunie binnen afzienbare tijd mogelijk gezien
de technische onderhandelingen die nog lopen? Kan het kabinet uiteenzetten wat op
dit moment de belangrijkste punten zijn waar de lidstaten in de technische onderhandelingen
nog geen overeenstemming over hebben bereikt, en of op deze punten overeenstemming
op korte termijn voor de hand ligt? Kan het kabinet garanderen dat mogelijke politieke
druk die wordt uitgeoefend op het binnen afzienbare tijd voltooien van de bankenunie
niet zal leiden tot compromissen op vlakken waar Nederland nog teveel risico’s ziet,
waaronder de voorwaarden voor een gezamenlijk depositogarantiestelsel? En hoe beziet
het kabinet een snelle afronding van de bankenunie in een periode waarin de risico’s
voor banken als gevolg van de Coronacrisis nog groter zullen zijn?

De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet voorts aan te geven hoe het Portugees
EU-voorzitterschap meer transparantie van de eurogroep tracht te verwezenlijken tijdens
haar voorzitterschap.

Europese Commissie mededeling inzake niet-presterende leningen (tevens ter vervanging
van BNC-fiche)

De leden van de CDA-fractie kunnen de inzet van het kabinet ten aanzien van de Europese
Commissie mededeling inzake niet-presterende leningen in grote lijnen steunen, mede
omdat het met name een herhaling van reeds ingezette stappen is. Zij begrijpen dat
de Europese Commissie het gevaar zien van stijgende NPL-ratio’s in de bankensector
en zijn het met het kabinet eens dat het positief is dat de Commissie tijdig actie
onderneemt. Kan het kabinet een inschatting geven in welke landen de NPL’s als gevolg
van de Coronacrisis significant tot boven de drempel worden verwacht te stijgen? Is
dit risico naar verwachting het grootst bij de banken in lidstaten die er het slechtst
voor stonden, zoals Italië, Griekenland, Portugal en Cyprus, of wordt ook in andere
landen een significante stijging verwacht? In hoeverre acht het kabinet de maatregelen
in de mededeling van de Commissie voldoende om het reduceren van NPL’s te bewerkstelligen?

De Commissie verwacht dat NPL’s als gevolg van de pandemie zullen toenemen. De leden
van de CDA-fractie vragen het kabinet in hoeverre dat geldt voor Nederland en in hoeverre
daar al op geacteerd kan worden.

Europees Semester 2021

Ten aanzien van de besluitvorming over het Europees Semester 2021 vragen de leden
van de CDA-fractie zich af van wanneer de laatste gegevens dateren die zijn meegenomen
in de beoordeling van macro-economische onevenwichtigheden in het Alert Mechanism report. Normaal gesproken wordt een beoordeling gemaakt op basis van de cijfers van het
voorgaande jaar, dus in dit geval 2019, maar de Commissie heeft dit jaar vanwege Corona
ook gebruik gemaakt van forecasts voor 2020 en 2021 en «nowcasts» voor 2020. Kan het kabinet toelichten tot wanneer de gegevens over 2020 zijn meegenomen
in de beoordelingen van de onevenwichtigheden? Is het kabinet van mening dat op basis
van de gebruikte gegevens, waar een hoge mate van onzekerheid in zit over de ontwikkelingen
in 2020, een voldoende beoordeling is gemaakt van wat de risico’s in lidstaten en
de eurozone zijn en wat de mate van deze risico’s is? Is het kabinet van mening de
inschatting een goede basis biedt voor de prioriteiten die lidstaten, met name de
lidstaten met buitensporige onevenwichtigheden, nu moeten stellen?

Rapport van de ACM over Big Techs in het betalingsverkeer

De leden van de CDA-fractie willen het belang van een Europese Digital Markets Acts
onderstrepen. Platforms met een poortwachtersfunctie die gevestigd zijn buiten Europa,
maar wel de Europese betaalmarkt willen betreden, dienen wel aan de Europese standaarden
te voldoen. Deze leden lezen dat het kabinet stelt dat de opties voor poortwachtersregulering
die de Commissie in de consultaties schetst grotendeels in lijn zijn met de Nederlandse
inzet. Zij vragen het kabinet op welke punten de Commissie afwijkt ten opzichte van
de Nederlandse inzet.

De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet in hoeverre het instrumentarium, waarvan
de ACM zegt dat het op orde is onder huidige wet- en regelgeving, ook ingezet gaat
worden op het moment dat Big Techs toetreden op de betaalmarkt. Deze leden willen markeren dat het van belang is dat
er op tijd wordt nagedacht over regulering en de wijze van regulering, voordat de
marktmacht dermate groot is dat optreden lastiger gaat worden. Hoe ziet het kabinet
dit?

Herziening afspraken met DNB ten aanzien van de ESM-deposito

De leden van de CDA-fractie hebben voorts kennisgenomen van de brief van het kabinet
over de herziening van afspraken tussen de Staat en DNB. Zij begrijpen dat de winsten
die DNB op ESM-deposito’s maakt worden gecompenseerd aan het ESM om de waarde van
het fonds op peil te kunnen houden. Wel is tussen de Staat en de DNB afgesproken dat
indien DNB balansbreed verlies maakt of onvoldoende buffers heeft, de inkomsten op
de ESM-deposito niet worden uitgekeerd aan de staat en het ESM geen compensatie zal
ontvangen. Deze leden zijn daarom benieuwd hoe het staat met de buffers bij de DNB,
omdat DNB recent heeft aangegeven haar financiële buffers te gaan vergroten ten laste
van de winstuitkering voor komende jaren. Zijn de buffers op dit moment onvoldoende,
mede als gevolg van de Corona-crisis? Of moet het vergroten van de financiële buffers
door de DNB worden gezien als voorzorgsmaatregel?

Overig

Brexit MoU financiële diensten

In diverse media, waaronder de Financial Times, lezen de leden van de CDA-fractie
berichten dat een groot deel van de Europese handel op financiële markten uit het
Verenigd Koninkrijk naar het Europese vasteland, vooral ook naar Nederland, is verplaatst.
De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk zijn nu voornemens op het gebied van financiële
dienstverlening een Memorandum of Understanding (MoU) te sluiten, omdat hierover geen
afspraken zijn gemaakt in het Brexit-akkoord. Kan het kabinet aangeven wat de verwachte
inzet is van partijen voor dit MoU en over welke verschillende thema’s in de MoU afspraken
zullen worden gemaakt? Zal dit bijvoorbeeld met name gaan zien op equivalentie-regelgeving,
of ook op andere thema’s? Door wie worden deze onderhandelingen gedaan? Is het kabinet
er met de Europese Commissie voorstander van de afhankelijkheid van de EU van financiële
dienstverlening vanuit het VK verder te reduceren? Kan het kabinet tevens aangeven
wat de tijdlijn is voor het opstellen van het MoU. Deze leden vragen het kabinet tenslotte
aan te geven hoe Nederland zicht houdt op kapitaalvlucht uit het Verenigd Koninkrijk
naar Nederland.

Vragen en opmerkingen van de leden van de fractie van GroenLinks

De leden van de GroenLinks-fractie danken het kabinet voor de geannoteerde agenda
voor de aanstaande Ecofinraad en Eurogroep. Zij hebben een aantal vragen.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen het kabinet naar hun interpretatie van de
meest recente Eurotopverklaring. Welk tijdspad ziet het kabinet voor zich voor de
vervolmaking van de bankenunie? Is het kabinet het met de leden van de GroenLinks-fractie
eens dat de coronacrisis de urgentie van de vervolmaking van de bankenunie nog verder
vergroot? Is er reeds voldoende voortgang gemaakt op technisch niveau om op politiek
niveau de discussie te vervolgen? Hoe moet de Eurotopverklaring gelezen worden, die
dit immers lijkt te impliceren?

De leden van de GroenLinks-fractie merken op dat dit jaar een revisie van het raamwerk
voor falende banken op de Commissie-agenda staat. Zij vragen het kabinet hoe zij vanuit
de inhoud en in timing de relatie ziet tussen deze revisie enerzijds en de completering van de bankenunie
anderzijds.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen wat op dit moment de indruk is van het kabinet
van de doeltreffendheid van het conditionaliteitenraamwerk dat aan het RRF verbonden
is. Welke signalen hebben zij hierover? Zij vragen het kabinet daarnaast hoeveel plannen
er door lidstaten al zijn ingediend. Bovendien vragen zij waarom deze niet openbaar
beschikbaar zijn. Wat vindt het kabinet hiervan? Zijn de analyses van de Commissie
aankomend voorjaar wel openbaar beschikbaar, zo vragen zij daarnaast.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen het kabinet daarnaast naar het indienen
van grensoverschrijdende plannen voor het RRF. Op welke manier wordt het indienen
van dergelijke plannen binnen het RRF gestimuleerd? Vindt het kabinet dat hier een
meerwaarde voor het RRF ligt? En heeft het kabinet vervolgens dan ook contact gehad
met andere lidstaten en de mogelijkheid besproken dergelijke plannen in te dienen?

De leden van de GroenLinks-fractie vragen het kabinet wat de reactie is op de analyse
van de hoofdeconoom van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling
(OESO), mevrouw Boone, die stelde dat (i) er een nieuw conceptueel debat nodig is
over schuldhoudbaarheid, (ii) internationale organisaties al wel een omslag hebben
gemaakt naar nieuw, meer toekomstbestendig macro-economisch denken, maar (iii) veel
ministeries van financiën op dat punt nog achterblijven.3 Zij vragen daarnaast of het kabinet van mening is dat zij de eigen intellectuele
ontwikkeling op macro-economisch gebied voldoende stimuleert, en vragen in te gaan
op welke stappen zij op dit punt het afgelopen jaar gezet heeft en dit jaar van plan
is te zetten om hier verder vorm aan te geven.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen het kabinet naar het actieplan voor niet-presterende
leningen. In de conclusie van dit actieplan lezen zij dat de commissie stelt dat herkapitalisatie
(bail-outs) uit voorzorg kunnen worden ingezet zodat levensvatbare banken kunnen reageren op
de coronacrisis en onderdeel blijven van de oplossing. Dit staat los van de specifieke
discussie over Asset Management Companies (AMC’s) en deze leden lezen deze passage
dan ook expliciet als een zeer ruime interpretatie van de staatssteunregels. Vindt
het kabinet dat met deze passage sprake is van een koerswijziging in de discussie
over de publieke steun voor in moeilijkheden verkerende banken? Is zij het met de
leden van de GroenLinks-fractie eens dat dit vanuit dat oogpunt een zorgelijke passage
is? Wat gaat het kabinet doen om te voorkomen dat Europese staatssteunregels zo ruimhartig
ingezet worden dat banken opnieuw met belastinggeld gered gaan worden?

De leden van de GroenLinks-fractie vragen, met betrekking tot de doelstelling uit
het actieplan niet-presterende leningen om secundaire markten voor NPL’s te ontwikkelen,
hoe voorkomen gaat worden dat securitisaties leiden tot minder goed zicht op de onderliggende
risico’s van activa. Daarnaast vragen zij het kabinet naar de wijze waarop consumenten
en bedrijven in geldnood beschermd worden bij doorverkoop van NPL’s aan derde partijen,
vaak zogenaamde Vulture funds. Hoe gaat geborgd worden dat regelingen getroffen worden voor klanten in betalingsproblemen
en zij (vanuit de zorgtaak) ondersteund worden? Hier zijn in het verleden immers slechte
ervaringen mee geweest.

De leden van de GroenLinks-fractie hebben kennisgenomen van het kabinetsstandpunt
tot behoud van unanimiteit inzake het btw-comité. Zij vragen het kabinet hoe deze
vanuit dit principiële standpunt vervolgens aankijkt tegen de problemen die de Commissie
op dit punt constateert; niet-bindende richtsnoeren worden vaak niet in de praktijk
gebracht; er ontstaan door dubbele belastingheffing discrepanties en juridische onzekerheid,
wat frequent tot zaken bij het Europese Hof leidt; en de verschillen tussen de initiële
discussies in het Comité en de uiteindelijke uitkomst na rechtszaken is bij tijd en
wijlen zo groot, dat die uitkomsten niet door de meerderheid van de lidstaten worden
gedeeld. Zij vragen het kabinet daarnaast of zij ook ziet dat deze gang van zaken
niet doeltreffend is, en of zij bereid is constructief mee te denken aan een oplossing.
Welke stappen gaat het kabinet hier zetten, zo vragen deze leden.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen ten slotte naar de reactie van het kabinet
op de open consultatie van de Europese Commissie met betrekking tot de groene taxonomie.
De deadline van de consultatie is alweer even geleden en deze reactie zou naar de
Kamer gestuurd worden. Wanneer kan de Kamer deze reactie alsnog verwachten? En kan
aangenomen worden dat er in de tussentijd (sinds 18 december 2020) gewerkt is aan
een gedegen toelichting op deze reactie?

Vragen en opmerkingen van de leden van de fractie van de SP

De leden van de SP-fractie hebben met lichte verontrusting kennisgenomen van de eurogroep
van december. De leden vragen het kabinet het tijdspad dat het kabinet in gedachte
heeft voor concrete stappen ten aanzien van vervolmaking van de bankenunie. De leden
vragen het kabinet waarom de Eurotop oproept tot een tijdgebonden werkplan. De leden
vragen het kabinet naar de opvatting over enige consolidatie in de bankensector en
of dit wel mogelijk is. Ook vragen zij naar de stand van zaken rond het toezicht op
de banken en de uitbreiding van Europees toezicht op witwassen? De leden vragen het
kabinet op welke wijze het kabinet gaat voorkomen dat de EU weer te maken krijgt met
problemen van «too big to fail» banken.

De leden van de SP-fractie hebben ook kennisgenomen van de agenda van de eurogroep
en de ecofin van 18 en 19 januari. De leden vragen het kabinet waarom de grote onevenwichtigheden
in de eurozone al tientallen jaren niet worden verkleind. De leden vragen het kabinet
hoezeer COVID-19 invloed uitoefent op deze onevenwichtigheden. Wat verstaat het kabinet
onder hervormingen bij het verkleinen van onevenwichtigheden binnen de eurozone? De
leden vragen het kabinet tot in welke mate de divergentie tussen eurozone lidstaten
zich heeft gematerialiseerd.

De leden van de SP-fractie vragen het kabinet bij het Reform and Resilience Facility
(RRF) wat bedoeld wordt met hervormingen. De leden willen weten welke hervormingen
het kabinet voor ogen heeft. De leden vragen het kabinet waarom bij deze hervormingen
slechts de landspecifieke aanbevelingen spelen. De leden vragen het kabinet op welke
wijze grensoverschrijdendheid van projecten wordt gestimuleerd in de RRF. Deelt het
kabinet de opvatting van wetenschappers dat juist daar de meerwaarde van de RRF kan
liggen in plaats van landspecifieke aanbevelingen? De leden vragen het kabinet of
er geen gebrek aan focus is bij het RRF. De leden vragen het kabinet of het niet beter
kan investeren in infrastructurele plannen.

Ook hebben de leden met verbijstering kennisgenomen van een nieuw actieplan over non-performing
loans (NPL’s) al was het alleen maar omdat dit niet was aangekondigd in het werkprogramma
van de Commissie. De leden het kabinet waarom de Commissie nu pas het gevaar ziet
van stijgende NPL-ratio’s in de bankensector. De leden vragen het kabinet expliciet
de volgende passage te motiveren. «Herkapitalisatie uit voorzorg kan worden ingezet
opdat levensvatbare banken kunnen reageren op de mogelijke effecten van COVID-19 en
zorgen ervoor dat de bankensector deel kan blijven uitmaken van de oplossing voor
de crisis.» De leden zien het plan als een mooi kerstbonus aan de bankensector. De
leden vragen het kabinet of het kabinet meewerkt aan het tenietdoen van twaalf jaar
debat over bail-outs. De leden vragen het kabinet op welke wijze de belangen van consumenten en bedrijven
in geldnood beschermt worden bij de doorverkoop van NPL’s aan derde partijen. Deelt
het kabinet de opvatting dat banken ook een zorgtaak hebben ten opzichte van klanten
in betalingsproblemen? De leden willen weten of het kabinet erop zal toezien dat de
huidige overname van Monte dei Paschi di Sienna door UniCredit in lijn is met de Europese
mededingingsregels. De leden van de SP-fractie vragen het kabinet of dit actieplan
als voldoende robuust wordt gezien om de verwachte stijging in NPL’s op te vangen.
De leden vragen het kabinet wat de rol is van de Europese Unie bij de discussie over
nationale insolventieraamwerken.

II Reactie van de Minister van Financiën