Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over het ontwerpbesluit tot wijziging van het Tijdelijk experimentenbesluit stembiljetten en centrale stemopneming (Kamerstuk 35165-22)

De vaste commissie voor Binnenlandse Zaken heeft enkele vragen en opmerkingen over
de brief van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 9 juni
2020 (Kamerstuk 35 165, nr. 22) houdende het ontwerpbesluit tot wijziging van het Tijdelijk experimentenbesluit
stembiljetten en centrale stemopneming in verband met de invoering van een elektronisch
vervangend briefstembewijs.

De voorzitter van de commissie, Ziengs

De adjunct-griffier van de commissie, Hendrickx

VVD

De leden van de VVD-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van het ontwerpbesluit
tot wijziging van het Tijdelijk experimentenbesluit stembiljetten en centrale stemopneming
in verband met de invoering van een elektronisch vervangend briefstembewijs. Vooruitlopend
op een wijziging van de Kieswet wordt voorgesteld het mogelijk te maken kiezers buiten
Nederland, op hun verzoek, per e-mail een vervangend briefstembewijs toe te sturen,
als het eerste briefstembewijs verloren is gegaan dan wel is zoekgeraakt. Graag willen
zij de Minister daarover een paar vragen stellen.

Allereerst merken de leden van de VVD-fractie op dat zij het een goede zaak vinden
dat er weer een stap wordt gezet met als doel het voor Nederlanders in het buitenland
gemakkelijker te maken hun stem uit te brengen. Wel moet worden voorkomen dat er meer
dan één keer kan worden gestemd, maar dat geldt in feite ook al voor de situatie waarin
het vervangende briefstembewijs per post wordt ver-stuurd. De leden van de VVD-fractie
vragen de Minister daar op in te gaan. Waarom wordt het eerste briefstembewijs niet
per e-mail naar de kiezers in het buitenland verstuurd? Wordt dat overwogen? Zo neen,
waarom niet? Hoe moet het verzoek om een vervangend briefstem-bewijs per e-mail te
ontvangen, worden gedaan? Moet dat per post worden gedaan of kan dat ook per e-mail?
Graag krijgen de leden van de VVD-fractie een reactie van de Minister op deze vragen.

D66

De leden van de D66-fractie hebben met interesse kennisgenomen van het Ontwerpbesluit
tot wijziging van het Tijdelijk experimenten-besluit stembiljetten en centrale stemopneming
en willen de Minister nog enkele vragen voorleggen.

De leden van de D66-fractie zijn verheugd dat de Minister stappen maakt met het digitaliseren
van het stemproces voor kiezers in het buitenland. Deze leden hebben in het recente
gevoerde «schriftelijk overleg democratie, kiesrecht en desinformatie» reeds aandacht
gevraagd voor het versturen van het gewone briefstembewijs via de digitale weg. De
Minister voorzag toen een risico dat kiezers zouden gaan dubbelstemmen. Zijn er minder
rigoureuze maatregelen te nemen om dubbelstemmen te voorkomen dan slechts met een
digitaal vervangend briefstembewijs te werken? Ofwel welke maatregelen kan de Minister
nemen om het gewone briefstembewijs digitaal te versturen en het risico op dubbelstemmen
te mitigeren? Deze leden vragen de Minister daarnaast wat een digitaal vervangend
briefstembewijs oplost in het kader van dubbelstemmen? Bestaat er überhaupt geen risico
op dubbelstemmen met een digitaal vervangend briefstembewijs? Kan de Minister beide
procedures, het gewone en het vervangende briefstembewijs via de digitale weg versturen,
stap voor stap beschrijven en aangeven waar in het proces risico’s bestaan met dubbelstemmen?

De leden van de D66-fractie kunnen zich zo voorstellen dat de wereld-wijde covid-crisis
ook weerslag heeft op de internationale postbe-zorging en daarmee op de bezorging
van stemmen uit het buitenland. Deze leden vragen de Minister te onderzoeken wat de
vertragingen zijn in de internationale postbezorging als gevolg van de covid-crisis
en wat de gevolgen daarvan kunnen zijn op de komende parlements-verkiezingen. Heeft
de Minister reeds een beeld van de situatie en de mogelijke gevolgen? Zo ja, kunnen
die bevindingen met de Kamer worden gedeeld? Gaat de Minister maatregelen nemen om
stemmen vanuit het buitenland, ondanks de gevolgen van covid-crisis op de internationale
postbezorging, toch zo normaal mogelijk te laten verlopen?

SP

De leden van de fractie van de SP lezen dat de Minister voornemens is het mogelijk
te maken dat er geëxperimenteerd wordt met een digitaal stembewijs, op dit moment
voor kiezers in het buitenland. De Minister stelt daarbij dat zij het niet kunnen
uitoefenen van het kiesrecht zwaarder vindt wegen dan het relatief kleine risico dat
door digitale verzending van het vervangend briefstembewijs een kiezer zou kunnen
proberen meerdere keren een stem uit te brengen. Is het risico op stemfraude alleen
acceptabel voor kiezers in het buitenland? Zo ja, vindt u dat zelf een acceptabel
onderscheid en waarom? Zo nee, waarom richt dit experiment zich dan alleen op kiezers
in het buitenland? Tot op welke dag kunnen deze vervangende bewijzen via e-mail verstuurd
worden? Is de Minister het met de leden van de fractie van de SP eens dat ook veel
mensen die niet in het buitenland wonen op de verkiezingsdag zelf erachter komen dat
ze geen stembewijs meer hebben en het ook voor hen een waardevolle aanvulling kan
zijn een stembewijs via e-mail te ontvangen? Zo ja, waarom wordt er onderscheid gemaakt
tussen kiezers in het buitenland en het stemrecht van mensen die niet in het buitenland
wonen? Waarom accepteert de Minister een risico op stemfraude terwijl het verkiezingsproces
daar juist uitermate ongeschikt voor is en het aantal mensen die nu niet kunnen stemmen
beperkt is?