Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over uitwerking verbeteropties giftenaftrek en ANBI-regeling (Kamerstuk 35026-63)

De vaste commissie voor Financiën heeft op 26 april 2019 een aantal vragen en opmerkingen
voorgelegd aan de Staatssecretaris van Financiën over zijn brief van 28 maart 2019
met de stand van zaken bij de uitwerking van verbeteropties voor giftenaftrek en de
ANBI/SBBI-regeling (Kamerstuk 35 026, nr. 63).

De voorzitter van de commissie, Anne Mulder

De adjunct-griffier van de commissie, Freriks

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de fractie van de VVD

De leden van de VVD-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de uitwerking van
verbeteropties voor giftenaftrek en de Algemeen Nut Beogende Instellingen (ANBI)/Sociaal
Belang Behartigende Instelling (SBBI)-regeling en hebben nog enkele vragen.

De leden van de VVD-fractie vragen tot hoeveel verbeteropties voor de giftenaftrek
en ANBI/SBBI-regeling de werkgroep in totaal is gekomen. Wie heeft de afweging gemaakt
welke verbeteropties wel en welke niet prioritair genoeg waren om mee te nemen in
de uitwerking?

De leden van de VVD-fractie vragen wanneer de Staatssecretaris verwacht de conclusies
van het pilotproject met betrekking tot de gegevensuitwisseling naar de Kamer te sturen.
Kijkt de Staatssecretaris bij dit pilotproject ook naar andere gegevensuitwisselingsprojecten
die al lopen bij de Belastingdienst? Zo ja, welke? Zo nee, waarom niet?

De leden van de VVD-fractie lezen dat er meer dan 40.000 ANBI’s zijn in Nederland.
Uit hoeveel mensen bestaat het ANBI-team van de Belastingdienst? Hoeveel ANBI’s hebben
maandelijks gemiddeld een vraag over de ANBI-regeling en hoe snel worden deze vragen
beantwoord?

Hoeveel ANBI’s hebben sinds 2010 hun ANBI-status verloren vanwege het niet voldoen
aan de integriteitstoets?

De leden van de VVD-fractie zijn tevreden over de aanpassing van de automatische toekenning
van de ANBI-status aan overheidsinstellingen waar ook ter wereld naar aanleiding van
de motie Lodders/Omtzigt1. Deze leden kijken uit naar het wetsvoorstel.

De leden van de VVD-fractie lezen dat het gebruik van standaard formats voor giften
uit niet-EU-lidstaten en giften die direct en indirect afkomstig zijn uit onvrije
landen gebeurt op vrijwillige basis. Kan de Staatssecretaris toelichten wat de reden
is dat het gebruik van standaard formats voor giften uit niet-EU-lidstaten en giften
die direct en indirect afkomstig zijn uit onvrije landen niet verplicht wordt gesteld?
Deelt de Staatssecretaris de mening dat het verplichten van het gebruik van deze standaard
formats de financiële transparantie van giften uit andere niet-EU-lid-staten en onvrije
landen vergroot, waartoe ook wordt opgeroepen in de motie Omtzigt/Lodders2?

De leden van de VVD-fractie lezen dat de VOG-systematiek na aanpassing van de integriteitseis
zal worden ingezet als formele vereiste van de regeling. Kan de Belastingdienst ook
op basis van andere gronden dan (verdenking van) een terrorismemisdrijf, maar wel
voortkomend uit de VOG-systematiek, overgaan tot weigering of intrekking van de ANBI-status?
Zo ja, op welke gronden? Zo nee, waarom niet?

De leden van de VVD-fractie vragen wanneer u verwacht de Kamer verder te informeren
over de wetgeving van de drie voorstellen – publiekrechtelijke lichamen, afschaffen
aftrek contante giften en de integriteitseis.

Wat zijn de verwachte kosten voor het uitvoeren van de zestien verschillende verbeteropties
bij de Belastingdienst ten aanzien van de ANBI-regeling?

Vragen en opmerkingen van de leden van de fractie van het CDA

De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van de brief van de Staatssecretaris
over verbeteropties van de giftenaftrek. Deze leden zijn blij dat de regering het
maatschappelijke belang van particuliere initiatieven zoals goede doelen erkent en
dat zij voor de geefbereidheid een grote rol ziet voor de giftenaftrek.

De leden van de CDA-fractie herkennen het beeld van de Staatssecretaris dat de giftenaftrek
voor burgers erg complex is, maar bovenal is het bij kleinere schenkingen aan veel
verschillende goede doelen ook erg tijdrovend, terwijl niet heel veel belastingplichtigen
boven de drempel van de giftenaftrek uitkomen. Is het bij de Belastingdienst bekend
hoeveel belastingplichtigen wel hun giften opgeven in de aangifte, maar niet boven
de drempel van de giftenaftrek uitkomen?

De leden van de CDA-fractie zijn zeer positief over het voorstel van de Staatssecretaris
om te komen tot een «slim invulscherm» voor de giftenaftrek in de aangifte. De Staatssecretaris
geeft aan dat de invoeringstermijn afhankelijk is van de uitkomst van de uitvoeringstoets.
Kan de Staatssecretaris aangeven wanneer deze uitvoeringstoets zal plaatsvinden? Wordt
deze uitvoeringstoets ook aan de Kamer gestuurd, nu naar de leden van de CDA-fractie
aannemen geen wetswijziging nodig is voor deze aanpassing van de aangifte?

De leden van de CDA-fractie merken op dat SBBI’s de steunstichting alleen mogen oprichten
in het jaar van het jubileum. Deze leden hebben vernomen dat voor veel SBBI’s de fondsenwerving
voor het jubileumjaar vaak aanvangt en hoofdzakelijk plaatsvindt in het jaar voor
het jubileum. De voorwaarden van giftenaftrek bij een steunstichting zijn voor SBBI’s
daarom vaak te beperkend. Heeft de Staatssecretaris in het kader van de evaluatie
van de giftenaftrek ook gesproken met vertegenwoordigers van SBBI’s? Herkent hij dit
signaal? Is het mogelijk om de termijn voor het hebben van een steunstichting door
een SBBI te verlengen tot een jaar voor het jubileum en het jubileumjaar?

De leden van de CDA-fractie steunen de maatregel om contante giften niet meer aftrekbaar
te laten zijn, aangezien giften via collectes toch al niet aftrekbaar waren en er
fraude mee gepleegd wordt. Deze leden vragen de Staatssecretaris of er gevolgen voor
de giftenaftrek kunnen zijn van moderne vormen van het geven van collectes zoals via
apps. Kan de Staatssecretaris bevestigen dat collectes dan wel aftrekbaar worden,
omdat via de app giraal gedoneerd wordt en er geen minimumgrens is voor de aftrekbaarheid
van giften?

Vragen en opmerkingen van de leden van de fractie van D66

De leden van de D66-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de brief over
de uitwerking van verbeteropties giftenaftrek en ANBI-regeling. Deze leden hebben
nog enkele vragen.

De leden van de D66-fractie vragen of de werkgroep, o.a. bestaande uit vertegenwoordigers
van het Ministerie van Financiën en de Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie
(SBF), naast de zestien meer uitgewerkte verbeteropties nog andere verbeteropties
heeft geïnventariseerd.

De leden van de D66-fractie vragen wanneer de resultaten van het nader onderzoek naar
de verbetering van dienstverlening aan, met name kleine, ANBI’s beschikbaar zijn.

De leden van de D66-fractie lezen dat uit gevoerde gesprekken blijkt dat er geen belemmeringen
zijn voor moderne vormen van filantropie. Deze leden vragen op welke wijze de Kamer
wordt geïnformeerd als blijkt dat er bij nieuwe vormen van filantropie of bij innovaties
binnen de filantropie wel tegen belemmeringen bij de huidige ANBI-regelgeving wordt
aangelopen.

De leden van de D66-fractie vragen of de mogelijke gevolgen van de invoering van de
Common Consolidated Corporate Tax Base CC(C)TB nader toegelicht kunnen worden.

Vragen en opmerkingen van de leden van de fractie van GL

De leden van de fractie van GroenLinks hebben met interesse kennisgenomen van de uitwerking
verbeteropties giftenaftrek en ANBI-regeling. Zij hebben nog enkele vragen bij het
bestedingscriterium (anti-oppoteis).

De leden van de fractie van GroenLinks lezen dat een ANBI meer dan 90% van zijn bestedingen
algemeen nuttig moet doen.

Hoe wordt gedefinieerd of een besteding «algemeen nuttig» is? Wat zijn precies de
criteria? Kan een concreet voorbeeld worden gegeven van een twijfelgeval?

De leden van de fractie van GroenLinks zijn het met het kabinet eens dat impact investments
in beginsel niet in strijd hoeven te zijn met het bestedingscriterium.

Kan de Staatssecretaris nader onderbouwen wanneer een investering geldt als een «impact
investment»?

Wat zijn de criteria en nadere regels?

In hoeverre leidt dit tot discussies over gevallen in een grijs gebied?

Vragen en opmerkingen van de leden van de fractie van de SP

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van de brief van de Staatssecretaris
over de wijziging van enkele belastingwetten en enige andere wetten met betrekking
tot de giftenaftrek. Zij hebben nog enkele vragen aan de Staatssecretaris over zijn
brief.

De leden van de SP-fractie vragen de Staatssecretaris om het bewijs voor de stelling
dat de fiscale aftrek van giften van invloed zou zijn op geefbereidheid van mensen.
Kan de Staatssecretaris onderzoeken overleggen of gaat dit uit van aannames? Wat zouden
mensen met hun geld doen als ze niet zouden mogen aftrekken van de belastingen?

De leden van de SP-fractie vragen de Staatssecretaris of er zicht is op het totaalbedrag
aan giften dat wordt herroepen. Zij vinden dit van groot belang omdat de Staatssecretaris
aangeeft dat er bij het (deels) herroepen van giften door de donateur zonder reden,
vaak sprake is van fraude. Kan hij aangeven hoe dat precies in zijn werk gaat? Mensen
geven wel op dat ze hebben gegeven en niet dat er is herroepen?

Voorts vragen deze leden de Staatssecretaris of er zicht is op de bijdragen die worden
herroepen vanwege het niet nakomen van de voorwaarden van de gift (zoals het uitvoeren
een project), en de bedragen die herroepen worden zonder reden. Ook vragen de leden
van de SP-fractie in welke orde van grootte we moeten denken bij de meldingsplicht
die de sector krijgt bij het herroepen van een «substantiële» gift.

De leden van de SP-fractie constateren dat dit kabinet erkent dat giften aan ANBI’s
ook gebruikt worden om invloed uit te oefenen op de doelstellingen en koers hiervan.
Daarom werkt het Ministerie van Justitie en Veiligheid aan een meldingsplicht voor
maatschappelijke organisaties, bij donaties van 15.000 euro en meer. De leden van
de SP-fractie steunen deze wil tot transparantie, maar zien ook dat er vanuit de sector
tegenwerpingen bestaan, omdat het ook particulieren zou raken die geen invloed beogen.
Tegelijkertijd constateert de Staatssecretaris dat de filantropie nieuwe vormen aanneemt.
De leden van de SP-fractie constateren bijvoorbeeld dat een nieuwe generatie vermogenden
via filantropie in toenemende mate een stempel drukt op de beleidsterreinen en financiering
van goede doelen en vragen aan de Staatssecretaris in hoeverre bij de huidige wetgeving
de informatie aanwezig is om deze ontwikkeling in kaart te brengen.

De leden van de SP-fractie vragen of het voor de Staatssecretaris mogelijk is om te
filteren wanneer donaties invloed beogen, om te weten wanneer openbaarheid over donaties
gewenst is. De leden van de SP-fractie denken hierbij aan het opstellen van criteria,
zoals de omvang van de donatie, een eventuele regelmatigheid daarvan, en of de donatie
afkomstig is van een rechtspersoon of een particulier. Ook kan gekeken worden in hoeverre
de donateur (als rechtspersoon of particulier) belang heeft bij het beïnvloeden van
het maatschappelijk speelveld waarbinnen de ANBI zich in beweegt, suggereren de leden
van de SP-fractie.

Tot slot willen de leden van de SP-fractie van de Staatssecretaris weten hoeveel mensen
schenkingen aan eigen foundations met een ANBI gebruiken voor giftenaftrek. De leden
van de SP-fractie vragen de Staatssecretaris of hij erkent dat het schenken aan jezelf,
via allerlei stichtingen en/of foundations, toch gezien moet worden als belastingontwijking.

Vragen en opmerkingen van de leden van de SGP-fractie

De leden van de SGP-fractie hebben kennisgenomen van het voorliggende stuk. Zij hebben
nog wel enkele vragen.

De leden van de SGP-fractie lezen dat de uitgebreide publicatieplicht met betrekking
tot giften/donaties uit niet-EU-lidstaten en giften die direct of indirect afkomstig
zijn uit onvrije landen wordt gekoppeld aan het conceptwetsvoorstel inzake transparantie
maatschappelijke organisaties. Wat is precies de relatie tussen beide stukken? In
hoeverre is volgens de Staatssecretaris de doelstelling van de motie gelijk aan de
doelstelling van het conceptwetsvoorstel? Moet de (uitgebreide) motie enerzijds en
het conceptwetsvoorstel anderzijds niet juist los worden gezien? Ziet de uitgebreide
publicatieplicht uit het onderliggende voorstel (motie) namelijk niet op giften/donaties
uit niet-EU-lidstaten dan wel afkomstig uit onvrije landen, terwijl het conceptwetsvoorstel
ziet op met name Nederlandse organisaties die bepaalde donaties die zij hebben ontvangen
openbaar moeten maken?