Brief regering : Geannoteerde agenda van de Informele Raad Buitenlandse Zaken 29 augustus 2024

Nr. 2925
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 19 augustus 2024

Hierbij bied ik u de geannoteerde agenda van de informele Raad Buitenlandse Zaken
van 29 augustus 2024.

De Minister van Buitenlandse Zaken,
C.C.J. Veldkamp

Geannoteerde Agenda informele Raad Buitenlandse Zaken 29 augustus 2024

Op donderdag 29 augustus a.s. vindt de informele Raad Buitenlandse Zaken (RBZ) plaats
in Brussel. Deze informele Raad heeft als doel een forum te bieden voor strategische
discussies. Er zullen geen Raadsbesluiten of mededelingen uit deze bijeenkomst voortvloeien.
De Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid
(HV), heeft na afloop van de RBZ op 22 juli jl. besloten dat de informele RBZ in Brussel
zal plaatsvinden en niet zoals gebruikelijk in het land van het voorzitterschap.1 Op de agenda staan vooralsnog de Russische agressie tegen Oekraïne, de situatie in
het Midden-Oosten en Venezuela. Tevens zal er een werklunch plaatsvinden met een –
tot nu toe onbekende – externe gast. De Minister van Buitenlandse Zaken is voornemens
deel te nemen aan deze informele Raad.

Russische agressie tegen Oekraïne

De Raad zal spreken over de voortdurende Russische agressie tegen Oekraïne en de verschillende
sporen van EU-steun. Naar verwachting zal ook worden gesproken over de opvolging van
het G7-akkoord om de buitengewone rente-inkomsten over de geïmmobiliseerde Russische
Centrale Banktegoeden te gebruiken voor het faciliteren van leningen aan Oekraïne.
Het kabinet zal oproepen tot zorgvuldige uitwerking en snelle voortgang.

De inzet van het kabinet blijft onverminderd gericht op het verlenen van zoveel mogelijk
steun aan Oekraïne en het vergroten van de druk op Rusland om de agressie te beëindigen.
De Raad zal naar verwachting in het bijzonder aandacht besteden aan de voortzetting
van urgente militaire steun, onder meer via het Ukraine Assistance Fund onder de Europese Vredesfaciliteit (EPF). Het kabinet zal tijdens deze informele RBZ
oproepen om de militaire steun zowel bilateraal als via de EU voort te zetten en te
intensiveren. Deze steun is en blijft van existentieel belang voor Oekraïne. Hierbij
is het van belang dat er zo snel als mogelijk een akkoord wordt bereikt over de implementatie
van de verschillende Raadsbesluiten onder de EPF. Het kabinet maakt zich hier in aanloop
naar de informele RBZ hard voor door de urgentie en de gedeelde verantwoordelijkheid
van alle lidstaten om snel tot een akkoord te komen te onderstrepen.

In lijn met de onverminderde Nederlandse inzet op punt zeven van president Zelensky’s
Vredesplan, «Restoring Justice for Ukraine», blijft Nederland zich inzetten voor sterke EU-steun voor accountability voor Oekraïne en zal Nederland deelnemen aan de kerngroep voor de oprichting van
een agressietribunaal op 17 september a.s. in Wenen. Tevens zal op 12 en 13 september
de tweede bespreking over de oprichting van een claimscommissie in Den Haag onder
Nederlands voorzitterschap plaatsvinden. Ook zal het kabinet oproepen tot verdere
opvolging van de Zwitserse vredesconferentie van 15–16 juni en de noodzaak onderstrepen
om momentum te behouden voor discussies rondom een duurzame en rechtvaardige vrede
voor Oekraïne.

Midden-Oosten

De Raad zal spreken over de situatie in het Midden-Oosten. Naar verwachting zal er
tegen de achtergrond van de dreiging door Iran en vazallen jegens Israël onder andere
worden gesproken over het risico op regionale escalatie, de erbarmelijke humanitaire
situatie in de Gazastrook, en de opgelopen spanningen op de Westelijke Jordaanoever.
Daarnaast zal de Raad naar verwachting spreken over additionele steun aan de Palestijnse
Autoriteit (PA).

Nederland steunt, net als alle andere EU-lidstaten, de oproep van de VS, Egypte en
Qatar aan alle partijen om zo snel mogelijk een akkoord te bereiken over een onmiddellijk
staakt-het-vuren in de Gazastrook en het vrijlaten van de gegijzelden.2 Nederland blijft oproepen tot implementatie van resolutie 2735 van de VN-veiligheidsraad
(VNVR), die ook moet leiden tot een onvoorwaardelijke en drastische toename van humanitaire
hulp in de Gazastrook en een duurzaam bestand. Nederland blijft benadrukken dat verdere
regionale escalatie voorkomen van groot belang is voor zowel de veiligheid van Israël
als voor de hele regio.

De opgelopen spanningen tussen Hezbollah en Israël baren zorgen. Nederland blijft
de noodzaak tot de-escalatie benadrukken en steunt de verschillende initiatieven om
tot een diplomatieke oplossing te komen. Nederland roept op tot volledige naleving
van VN-Veiligheidsraad resolutie 1701 als een stap richting duurzame vrede. Nederland
ziet het belang van steun aan de Libanese Armed Forces (LAF) voor de stabiliteit van
Libanon en de regio. Nederland blijft streven naar een tweestatenoplossing.

De situatie in het Midden-Oosten heeft ook invloed op de veiligheidssituatie in Irak3. Zo hebben aan Iran gelieerde milities recent opnieuw enkele aanvallen uitgevoerd
op de Amerikaanse troepenpresentie gestationeerd op de Amerikaanse legerbasis Al-Assad
Air Base (AAAB) waar ook het Nederlands helikopterdetachement is gestationeerd. Hierbij
zijn aan Nederlandse zijde geen gewonden gevallen. De veiligheidssituatie wordt voortdurend
en nauwlettend gemonitord en indien nodig worden gepaste operationele maatregelen
getroffen. Hierdoor heeft de geplande rotatie van het Nederlandse personeel van het
helikopterdetachement binnen de NAVO-missie in Irak (NMI) vertraging opgelopen. Er
wordt op dit moment gewerkt aan opties om de geplande rotatie zo spoedig mogelijk
te kunnen laten plaatsvinden.

De Europese Commissie en de PA tekenden in juli jl. een intentieverklaring waarin
een strategie uiteengezet wordt voor hervormingen van de financiële situatie van de
PA en de Palestijnse economie. Als eerste stap verleent de EU op de korte termijn
noodsteun aan de PA om aan haar meest dringende financiële behoeften te voldoen en
om de hervormingsagenda van de PA te ondersteunen. Dit steunpakket van EUR 400 mln.
wordt in drie betalingen tussen juli en september 2024 uitbetaald. De eerste uitbetaling
van EUR 150 mln. is in juli jl. verricht. Het kabinet acht steun aan de Palestijnse
Autoriteit van groot belang gezien de fragiele macro-financiële situatie, alsmede
voor de stabiliteit op de Westelijke Jordaanoever. De gespannen situatie op de Westelijke
Jordaanoever blijft mede door de (besluiten tot) uitbreiding van nederzettingen en
het toenemende kolonistengeweld zorgelijk. Nederland blijft zich binnen de EU inzetten
voor sancties tegen gewelddadige kolonisten op de Westelijke Jordaanoever.

Venezuela

De Raad zal spreken over de situatie in Venezuela sinds de presidentsverkiezingen
van 28 juli jl. waarbij Nicolas Maduro werd uitgeroepen tot winnaar zonder dat daarvoor
het gebruikelijke bewijs werd geleverd. De oppositie stelt dat oppositiekandidaat
Edmundo Gonzalez met een grote meerderheid heeft gewonnen en heeft de Nationale Kiesraad
gevraagd het bewijsmateriaal openbaar te maken. De oppositie heeft inmiddels 80 procent
van de stemresultaten op basis van verzamelde uitdraaien van stemcomputers openbaar
gemaakt. Daaruit zou blijken dat Edmundo Gonzalez de meeste stemmen zou hebben gekregen.

Het Koninkrijk der Nederlanden, de HV, veel andere Europese landen en landen in de
regio roepen op tot maximale transparantie ten aanzien van de openbaarmaking van stemresultaten
door de Nationale Kiesraad. Ook is de internationale gemeenschap zeer vocaal met betrekking
tot grove mensenrechtenschendingen in de context van vreedzame protesten, waarbij
doden vielen en meer dan duizend mensen zijn opgepakt of verdwenen. Het kabinet roept
de Venezolaanse veiligheidstroepen met klem op om rechten van demonstranten te respecteren.

Het kabinet zal er in de Raad voor pleiten dat de EU zich maximaal blijft inzetten
voor de terugkeer naar democratie en rechtsstaat in Venezuela en een einde aan mensenrechtenschendingen.
Dat is ook van belang voor stabiliteit in de regio en daarmee voor het Koninkrijk,
dat met de Benedenwindse eilanden op enkele tientallen kilometers van Venezuela ligt.