Brief regering : Ongevalscijfers scheepvaart 2023
31 409 Zee- en binnenvaart
Nr. 456
BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 20 juni 2024
Met deze brief wordt de Kamer geïnformeerd over de ongevalscijfers van 2023. Hoewel
het aantal zeer ernstige scheepsongevallen op de Noordzee niet significant is toegenomen,
waren er helaas bij een grote brand aan boord van een koopvaardijschip één dode en
een groot aantal gewonden te betreuren. Op de binnenwateren nam het aantal zeer ernstige
scheepsongevallen toe, maar waren er minder slachtoffers en gewonden te betreuren
dan vorig jaar. Een overzicht van de data over scheepsongevallen en slachtoffers is
hieronder opgenomen. Bron van deze data is de landelijke database van scheepsongevallen,
die beheerd wordt door Rijkswaterstaat.
Noordzee
Aantal ongevallen
Op de Noordzee zijn in 2023 in totaal 62 ongevallen geregistreerd, waarvan 3 zeer
ernstige, 7 ernstige en 52 minder ernstige scheepsongevallen. Voor deze laatste categorie
is er een stijging te zien ten opzichte van eerdere jaren (zie tabel 1).
Tabel 1: Scheepsongevallen Nederlands deel van de Noordzee1
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
ZESO2
2
0
0
2
2
1
5
1
1
2
3
ESO3
13
12
11
8
12
10
4
6
10
12
7
MESO4
44
28
21
49
16
32
31
24
31
275
52
Tot. aantal ongevallen
59
40
32
59
30
43
40
31
42
41
62
X Noot
1
Inclusief vissersvaartuigen, recreatievaart en Nederlandse en buitenlandse koopvaardij.
X Noot
2
Zeer ernstig scheepsongeval: ongeval waarbij het schip verloren is gegaan, een dodelijk
slachtoffer is gevallen, of ernstige schade aan het milieu is ontstaan.
X Noot
3
Ernstig scheepvaartongeval: ongeval dat geen zeer ernstig ongeval is, dat gepaard
gaat met brand, explosie, gronding, contact, slecht weer schade, schade door ijs,
rompschade, of vermoedelijke rompschade enzovoort, met als resultaat:
• structurele schade die het schip niet zeewaardig maakt, zoals lekkage onderwaterschip,
uitval voortstuwing, grote schade aan accommodatie, etc., of
• schade aan het milieu, of
• averij die sleephulp of walassistentie noodzakelijk maakt.
X Noot
4
Minder ernstige scheepsongevallen: alle overige scheepsongevallen die niet onder de
categorieën zeer ernstige of ernstige scheepsongevallen vallen.
X Noot
5
Dit aantal komt niet overeen met de laatste Kamerbrief (13 juli 2023). In de laatste
brief is het totaal aantal scheepsongevallen per abuis bij de MESO aantallen terecht
gekomen.
Slachtoffers
Er zijn in 2023 2 dodelijke slachtoffers gevallen bij de (zeer) ernstige scheepsongevallen
op de Noordzee. Dit betrof een grote brand aan boord van een koopvaardijschip en een
scheepsongeval met een loodsboot. Daarnaast is het aantal gewonden sterk gestegen
ten opzichte van 2022. Deze stijging hangt vooral samen met de hiervoor genoemde brand
aan boord van het koopvaardijschip waarbij naast het dodelijk slachtoffer ook 22 gewonden
vielen (zie tabel 2).
Tabel 2: Aantal geregistreerde slachtoffers bij scheepsongevallen op het Nederlands
deel van de Noordzee1
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
Aantal doden en vermisten
3
0
0
0
1
0
3
0
0
0
2
Aantal gewonden
2
0
2
3
3
0
4
2
1
2
24
X Noot
1
Overeenkomstig met de registratiedatabase staan in deze tabel de aantallen, inclusief
een aantal subtotalen, van verschillende vormen van slachtoffers bij scheepsongevallen
weergegeven. Gekozen is om doden en vermisten samen te nemen. De reden waarom vermisten
wordt meegenomen is dat wanneer een persoon niet fysiek is teruggevonden, ervan uit
wordt gegaan dat deze persoon is overleden. Bij de registratie van doden en gewonden
worden arbeidsongevallen niet meegenomen.
Nederlandse binnenwateren
Aantal ongevallen
Op de Nederlandse binnenwateren (inclusief de zeehavens) zijn in 2023 in totaal 1221
ongevallen geregistreerd, waarvan 208 (zeer) ernstige scheepsongevallen. Dit is meer
dan in andere jaren ervoor (zie tabel 3).
Tabel 3: Scheepsongevallen Nederlandse binnenwateren
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
(Zeer) ernstige scheepsongevallen1
140
139
159
163
161
178
160
175
148
188
208
Andersoortige ongevallen2
854
876
891
1.166
973
1.179
1.119
1.068
1.077
1.131
1.013
Totaal aantal ongevallen
994
1.015
1.050
1.329
1.134
1.357
1.279
1.243
1.225
1.319
1.221
X Noot
1
Hier wordt gedoeld op de «significante ongevallen», waar het gaat om ongevallen waarbij
een schip niet meer verder kan of mag varen als gevolg van dat scheepsongeval of als
er ernstige schade aan lading, infrastructuur of milieu is, en daarbij een stremming
van de vaarweg optreedt of als er doden en zwaargewonden te betreuren zijn. Voor de
overzichtelijkheid is hier gebruik gemaakt van de termen die bij de Noordzee worden
gehanteerd. Het verschil in terminologie voor scheepvaartongevallen op de Noordzee
(zeer ernstig en ernstig) en binnenwateren (significant) wordt verklaard door de internationale
afspraken die hierover zijn gemaakt binnen de IMO (International Maritime Organization).
X Noot
2
Andersoortige scheepsongevallen zijn alle overige scheepsongevallen die niet onder
de categorie (zeer) ernstige scheepsongevallen vallen.
De toename van het aantal (zeer) ernstige ongevallen op de binnenwateren is vooral
terug te zien in de recreatievaart (96 in 2023 t.o.v. 80 in 2022)1. Het aantal (zeer) ernstige ongevallen in de beroepsvaart is nagenoeg gelijk gebleven
(118 in 2023 t.o.v. 117 in 2022). In de categorie (zeer) ernstige ongevallen met beroepsvaart
is er een stijging van aanvaringen met infrastructuur (52 in 2023 t.o.v. 47 in 2022,
waaronder 35 aanvaringen met een brug of sluis) en een stijging van schip-schip aanvaringen
(32 in 2023 t.o.v. 23 in 2022). Van de 96 (zeer) ernstige scheepsongevallen waar recreatievaart
bij betrokken was betreft het in 72 gevallen een enkelzijdig ongeval (t.o.v. 51 in
2022)2. Het aantal eenzijdige ongevallen met recreatievaart vertoont al een aantal jaren
een stijgende trend.
Dodelijke slachtoffers
Er waren in 2023 8 dodelijke slachtoffers te betreuren (zie tabel 4). Dit is minder
dan 2022, maar nog wel iets boven het langjarig gemiddelde over de periode 2013–2021.
De 8 dodelijke slachtoffers vielen bij 5 scheepsongevallen.
• 4 eenzijdige scheepsongevallen;
• 1 scheepsongeval door aanvaring met infrastructuur.
Tabel 4: doden en vermisten en aantal gewonden Nederlandse binnenwateren1
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
Aantal doden en vermisten
9
4
6
7
8
2
5
3
5
21
8
Aantal gewonden
35
44
34
38
33
55
71
39
42
59
47
X Noot
1
Bij een deel van deze ongevallen was zowel beroepsvaart als recreatievaart betrokken
en deze getallen tellen samen op tot een hoger aantal dan het unieke aantal ernstige
ongevallen.
De verdeling van het slachtofferaantal naar betrokken vaart is als volgt:
• De recreatievaart was in totaal betrokken bij 4 scheepsongevallen, waarbij er 7 doden
te betreuren waren;
• De beroepsvaart was in totaal betrokken bij 1 scheepsongeval, waarbij er 1 dode te
betreuren was. Het slachtoffer viel bij een aanvaring met infrastructuur.
Inzet op nautische veiligheid
Er is veel inzet op het verbeteren van de nautische veiligheid. Naast het begeleiden
van de scheepvaart op drukke knooppunten, probeert Rijkswaterstaat de beroeps- en
recreatievaart zoveel mogelijk te scheiden op de vaarwegen. Ook vindt toezicht en
handhaving plaats om de veiligheid te verbeteren, naast voorlichting voor beroeps-
en recreatievaart.
In de brief van 13 juli 2023 is een aantal onderzoekstrajecten beschreven naar de
ontwikkelingen in de ongevalscijfers en de mogelijkheden de veiligheid te vergroten,
deze zijn nog niet afgerond.
Verder zijn naar aanleiding van de recente rapporten van de Onderzoeksraad voor Veiligheid
(OvV) over de aanvaringen met watertaxi’s in het Schuitengat en op de Nieuwe Maas3 acties opgestart om het veiligheidsniveau te onderzoeken en te verbeteren. Hierover
wordt u in een separate brief geïnformeerd.
Tot slot heeft de Kamer op 13 juni 2024 het rapport «Schipperen met ruimte» van de
OvV ontvangen samen met een reactie op hoofdlijnen op dit rapport. Hierin zijn ook
acties benoemd naar aanleiding van de aanbevelingen van de OvV om de risicobeheersing
van de scheepvaartveiligheid op de Noordzee te verbeteren. De Kamer wordt in het vierde
kwartaal van dit jaar geïnformeerd over de uitwerking van de acties.
De Minister van Infrastructuur en Waterstaat, M.G.J. Harbers
Indieners
-
Indiener
M.G.J. Harbers, minister van Infrastructuur en Waterstaat