Brief regering : Appreciatie op motie van de leden Palmen en Mohandis over de vermogensgrenzen van lokale belastingen gelijkstellen aan de vermogensgrenzen van de Participatiewet (Kamerstuk 24515-742)

Nr. 754
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 25 maart 2024

Op 28 februari jl. hebben de leden Palmen (NSC) en Mohandis (GroenLinks-PvdA) tijdens
het Tweeminutendebat Armoede en Schuldenbeleid een motie ingediend (Kamerstukken II,
2023/24, 24 515, nr. 742) waarin ze de regering verzoeken om de vermogensgrenzen van lokale belastingen gelijk
te stellen aan de vermogensgrenzen van de Participatiewet. Ik stuur u deze brief,
mede namens de Minister van IenW, om deze motie van een appreciatie te voorzien.

Onze appreciatie is dat we deze motie ontraden. De beleidsvraagstukken die gepaard
gaan met het gelijkstellen van de vermogensgrenzen staan hieronder toegelicht. Op
zijn minst raden we u aan om deze motie aan te houden totdat de hier onderstaande
beleidsvraagstukken in een uitvoeringstoets nader zijn uitgewerkt.

Het gaat om de volgende beleidsvraagstukken:

• Harmonisatie: Waarmee?

De wet- en regelgeving van de kwijtschelding van lokale belastingen is nu gebaseerd
op die van de kwijtschelding van de Rijksbelastingen. Dit geldt zowel voor de berekeningswijze
van het vermogen als van die van het inkomen. De reden hiervoor is dat, net als bij
de Rijksbelastingen, mensen lokale belastingen betalen omdat ze gebruik of profijt
hebben van voorzieningen.

De bijstand daarentegen is een vangnet bedoeld om in het basale levensonderhoud te
kunnen voorzien. De aard van de bijstand verschilt dan ook wezenlijk van de aard van
lokale belastingen. Het al dan niet recht hebben op de bijstand heeft dan ook een
andere impact voor mensen dan het al dan niet moeten betalen van de lokale belastingen.

• In hoeverre kan en wil het Rijk iets opleggen aan gemeenten en waterschappen?

Gemeenten en waterschappen zijn binnen de grenzen van de wet vrij in de wijze van
belastingheffing om in eigen middelen te voorzien. Het kwijtscheldingsbeleid maakt
deel uit van die vrijheid. Dit uit zich er onder andere in dat op basis van de huidige
wetgeving (art. 255 Gemeentewet en 144 Waterschapswet) gemeenten en waterschappen
niet verplicht zijn en ook niet verplicht kunnen worden om kwijtschelding te verlenen
en/of een hogere vermogensnorm toe te passen. Als het Rijk dit, ondanks de huidige wet- en regelgeving, wel verplicht wil opleggen
dan geldt voor gemeenten artikel 2 van de Financiële-verhoudingswet en dient bij de
motie, in zoverre het de gemeenten raakt, te worden aangegeven op welke wijze de gederfde
inkomsten worden gedekt. Voor waterschappen geldt dat zij hun taken bekostigen uit het eigen belastingstelsel.
Dit zal dan een toename van de belastingdruk betekenen voor de ingezetenen van een
waterschap die geen kwijtschelding ontvangen, zie hieronder Wie betaalt de rekening?

• Werken loont minder

Het gelijktrekken van de vermogensnormen zal ertoe leiden dat meer mensen kwijtschelding
ontvangen. Voor meer mensen zal dus gelden dat aan het werk gaan inhoudt dat zij weer
lokale belastingen moeten gaan betalen, waardoor werken minder lonend wordt.

• Wie betaalt de rekening?

De belastingdruk voor degenen die geen kwijtschelding hebben zal toenemen. Dit betekent
onder andere een toename van de belastingdruk van de werkende middenklasse.

Tenzij de gemeenten en waterschappen de belastingen niet verhogen, maar dan zullen
er in de uitvoering (pijnlijke) keuzes moeten worden gemaakt, of het Rijk moet de terugval in inkomsten compenseren. In dit laatste geval moet de
motie van dekking worden voorzien.

Ik hoop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
H.M. de Jonge