Brief regering : Zesde voortgangsbrief Programma Omgeving Luchthaven Schiphol

Nr. 489
BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 december 2023

Om te komen tot een hernieuwde balans tussen het belang van een internationale luchthaven
en de kwaliteit van de leefomgeving, specifiek voor omwonenden, wordt binnen het Programma
Omgeving Luchthaven Schiphol gewerkt aan verschillende trajecten. Conform de toezegging
in de Kamerbrief van 18 februari 20221, wordt de Kamer periodiek geïnformeerd over de voortgang.2 Daarnaast is de Kamer separaat op 1 september 20233 en op 14 november 20234 geïnformeerd over de stand van zaken omtrent de voorgenomen effectuering van het
Hoofdlijnenbesluit Schiphol middels spoor 1 (beëindigen anticiperend handhaven, vaststellen
experimenteerregeling) en spoor 2 (volgen balanced approach-procedure). In deze zesde
voortgangsbrief wordt de Kamer geïnformeerd over de opvolging van het opschorten van
spoor 1, spoor 3 (ontwikkeling normstelling) en enkele andere trajecten.

Opvolging opschorting spoor 1 Hoofdlijnenbesluit Schiphol

Op 14 november 2023 is de Kamer geïnformeerd over het besluit van het kabinet om spoor
1 van het Hoofdlijnenbesluit Schiphol op te schorten, in ieder geval totdat de Hoge
Raad uitspraak heeft gedaan in de lopende cassatieprocedure. Zoals aangekondigd heeft
de inspecteur-generaal van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) een aanwijzing
ontvangen om het anticiperend handhaven te continueren per 31 maart 2024. Dit betekent
dat bij een overschrijding van de grenswaarden in de handhavingspunten voor geluid,
geen maatregel zal worden opgelegd aan de sector indien een overschrijding het gevolg
is van het vliegen volgens het strikt preferentieel baangebruik van het Nieuwe Normen
en Handhavingsstelsel (NNHS).

Op dit moment werkt Schiphol aan een addendum op haar capaciteitsdeclaratie voor het
zomerseizoen 2024. Het is aan de slotcoördinator ACNL om eventuele extra slots uit
het addendum uit te geven.

Effectuering Hoofdlijnenbesluit Schiphol, spoor 3: ontwikkeling normstelling

In eerdere voortgangsbrieven is toegelicht dat – om in de toekomst te kunnen sturen
op milieunormen – onder meer wordt gewerkt aan een nieuw stelsel voor de regulering
van vliegtuiggeluid. De uitwerking van dit systeemconcept neemt de nodige tijd in
beslag en bestaat uit verschillende fasen. Op 14 november 2023 is een eerste ambtelijke
uitwerking van het stelsel op hoofdlijnen toegelicht aan deelnemers van de hiervoor
ingerichte nationale klankbordgroep en partijen die een rol vervullen in de botsproeven.
Hiermee start een fase van overleg met betrokken partijen. In de nationale klankbordgroep
zijn belanghebbenden (onder meer omwonenden, luchtvaartsector en bestuurlijke partijen)
vertegenwoordigd; in de botsproeven wordt gekeken naar de technische uitvoerbaarheid
van het concept op hoofdlijnen. De komende maanden zullen reflecties worden opgehaald,
waarbij de inbreng begin 2024 wordt meegenomen bij het schrijven van een tweede uitwerking
van het stelsel. Het voornemen is om op dat moment de Kamer nader te informeren.

Impactanalyse (gedeeltelijke) nachtsluiting

Conform de motie van het lid Boucke (D66) is de regering verzocht om de Kamer van
een planning te voorzien voor een inhoudelijke verkenning van een (gedeeltelijke)
nachtsluiting van Schiphol.5 Daarbij werd ook gevraagd of bij deze verkenning vervolgstappen in kaart konden worden
gebracht, zoals een mogelijk aanstaande balanced approach-procedure. IenW laat een
tweeledige impactanalyse uitvoeren naar de brede effecten van geluidsmaatregelen in
de nacht, waaronder een aantal varianten van een (gedeeltelijke) nachtsluiting. Het
ene deel van de impactanalyse concentreert zich grofweg op de effecten op sectorpartijen
en de luchtvaartmaatschappijen die nu in de nacht op Schiphol opereren, met bijbehorende
mogelijke impact op het netwerk. Het andere deel concentreert zich voornamelijk op
gevolgen voor de geluidbelasting, verwachte gevolgen voor de hinder en uitvoerbaarheid.
De verwachting is dat de impactanalyse in het voorjaar van 2024 wordt afgerond.

Op de eventuele vervolgstappen kan nog niet vooruitgelopen worden. Bij de vervolgstappen
zal in overeenstemming moeten worden gehandeld met Verordening (EG) 2014/598 (inzake
de balanced approach). De Kamer zal ook in de volgende periodieke voortgangsbrieven
van het Programma Omgeving Luchthaven Schiphol geïnformeerd worden over de voortgang
van deze verkenning en eventuele vervolgstappen. Hiermee is de motie van het lid Boucke
afgedaan.

Wijzigen Luchthavenverkeerbesluit (LVB)

Zoals in eerdere voortgangsbrieven aangegeven, werkt het kabinet aan het wijzigen
van het Luchthavenverkeerbesluit (LVB). In de afgelopen jaren kon de ontwerp-wijziging
LVB, dat reeds in voorhang is gebracht, niet worden vastgesteld in verband met het
ontbreken van de passende beoordeling voor de natuurvergunning. Op 26 september 2023
heeft het bevoegd gezag, de Minister voor Natuur en Stikstof, de Kamer medegedeeld
dat aan Schiphol een natuurvergunning is verleend.6

Op dit moment wordt er door het ministerie gewerkt aan een actualisatie van de ontwerp-wijziging
LVB. In dit kader wordt parallel door Schiphol een actualisatie van de milieueffectrapportage
(mer) uitgevoerd. Daarnaast loopt momenteel de balanced-approach procedure bij de
Europese Commissie, waarover de Kamer op 1 september 2023 is geïnformeerd.7 De uitkomsten van de balanced approach-procedure zullen uiteindelijk worden vastgelegd
in het LVB. De Europese Commissie zal een advies uitbrengen over de gevolgde balanced
approach-procedure. Na ontvangst van het advies is het aan het kabinet om een besluit
te nemen over de implementatie van het definitieve maatregelenpakket. Pas daarna kan
de ontwerp-wijziging van het LVB verder in procedure worden gebracht.

Op dit moment wordt tevens gewerkt aan het in kaart brengen van mogelijke opties om
de uitkomsten van de balanced approach-procedure, mocht het proces tot wijziging van
het LVB niet tijdig zijn afgerond, vast te leggen. De Kamer zal op de hoogte worden
gehouden van de vorderingen omtrent het vaststellen van een gewijzigd LVB.

Geluid

Actieplan geluid

Eens in de vijf jaar moet voor de luchthaven Schiphol een Actieplan Geluid worden
opgesteld. Deze verplichting staat in de Wet luchtvaart en komt voort uit de Europese
richtlijn Omgevingslawaai.8 Het actieplan gaat in op de geluidsituatie rond de luchthaven en de maatregelen die
van invloed zijn op de ontwikkeling van het geluid. Eind 2023 zal het ontwerpactieplan
voor de planperiode 2024–2029 via internet openbaar worden geconsulteerd. Dit actieplan
zal vervolgens medio 2024 definitief worden vastgesteld. Voor meer informatie wordt
verwezen naar de zienswijzeprocedure op www.platformparticipatie.nl.

Gebruiksprognose Schiphol 2024

Royal Schiphol Group (RSG) stelt jaarlijks een gebruiksprognose op voor het nieuwe
gebruiksjaar van de luchthaven Schiphol. De gebruiksprognose beschrijft de milieueffecten
(geluidbelasting, stofemissies en externe veiligheid) op de omgeving als gevolg van
het verwachte vliegverkeer van en naar Schiphol. Schiphol heeft de Gebruiksprognose
2024 ook gedeeld met de Maatschappelijke Raad Schiphol (MRS). Deze is gevraagd om,
net als in vorige jaren, de Gebruiksprognose 2024 van een adviesreactie voorzien.
Dit advies zal door het kabinet worden geapprecieerd.

De Gebruiksprognose 2024 omvat de periode 1 november 2023 tot en met 31 oktober 2024
en laat de effecten zien van de verkeersafhandeling volgens het Nieuw Normen en Handhavingstelsel
Schiphol (NNHS). Het scenario voor de gebruiksprognose is opgesteld voor publicatie
en opschorting van de experimenteerregeling en omvat daarmee niet de meest recente
ontwikkelingen. De gebruiksprognose geeft daardoor geen actuele inschatting van het
volume voor gebruiksjaar 2024. Dit scenario betreft daarmee niet de actuele prognose
voor de feitelijke capaciteit op Schiphol. Voor de feitelijke beschikbare capaciteit
zal Schiphol een addendum uitbrengen op haar capaciteitsdeclaratie, zoals eerder in
deze Kamerbrief toegelicht.

Wel is de gebruiksprognose bruikbaar als verwachting of binnen de criteria voor gelijkwaardige
bescherming kan worden gebleven.

• In het gehanteerde scenario voor de gebruiksprognose 2024 is uitgegaan van 480.400
vliegtuigbewegingen, waarvan 30.300 in de nacht. Hiermee wordt voldaan aan de in het
Luchtvaartverkeerbesluit (LVB) Schiphol vastgelegd maximumaantal (32.000).

• Uitgaande van dit aantal vliegtuigbewegingen wordt aangetoond dat de geluidbelasting
past binnen de criteria voor gelijkwaardige bescherming. Ook wordt aangetoond dat
naar verwachting wordt voldaan aan de van toepassing zijnde normen voor externe veiligheid
en emissies.

Advanced Decision Systems Airinfra BV (ADECS) heeft in opdracht van het ministerie
een contra-expertise uitgevoerd op de berekeningen in de Gebruiksprognose 2024. De
contra-expertise heeft tot doel om na te gaan of de berekeningen in de gebruiksprognose,
waaruit blijkt of binnen gelijkwaardigheid wordt gebleven en of de regels van het
NNHS correct worden toegepast, op een juiste wijze zijn uitgevoerd. Uit de contra-expertise
volgen ook aanbevelingen die als doel hebben de gebruiksprognose als informatiebron
voor de omgeving te verbeteren.

De contra-expertise geeft aan dat de berekeningen in de Gebruiksprognose 2024 correct
zijn uitgevoerd. Verder stelt de contra-expertise dat aan de geldende gelijkwaardigheidscriteria
wordt voldaan. Daarnaast staan in de contra-expertise aanbevelingen waarmee de verschillen
tussen prognose en realisatie verder kunnen worden verkleind. Deze aanbevelingen worden
voorafgaand aan de gebruiksprognose 2025 besproken met de luchthaven Schiphol om zodoende
deze prognose als informatiebron voor de omgeving te verbeteren.

In de evaluatie van de Gebruiksprognose is het in gebruiksjaar 2022 werkelijk opgetreden gebruik van de luchthaven en de milieueffecten daarvan vergeleken met
de verwachtingen in de gebruiksprognose voor het gebruiksjaar 2022. Het jaar 2022
kenmerkt zich door herstel van de luchtvaartsector: het aantal vliegtuigbewegingen
ligt 65% hoger dan in 2021. In de loop van 2022 werden veel reisbeperkingen opgeheven
waardoor mensen weer meer gingen vliegen. Deze reisbeperkingen hebben nog wel een
verstoorde dienstregeling tot gevolg gehad, het gerealiseerde baangebruik wijkt daarom
af van wat eerder werd verwacht. De werkelijk opgetreden milieueffecten zijn binnen
de grenzen voor gelijkwaardigheid gebleven. De evaluatie van de Gebruiksprognose 2022,
de Gebruiksprognose 2024 en de contra-expertise hierop zijn als bijlage bij deze Kamerbrief
toegevoegd.9

Gebiedsagenda NOVEX Schipholregio

De gebiedsagenda die wordt uitgewerkt in de NOVEX Schipholregio heeft inmiddels concrete
resultaten opgeleverd. Zo is de Kamer eerder dit jaar al geïnformeerd over de opheffing
van de reservering voor de Parallelle Kaagbaan en de mogelijkheden die dit onder andere
biedt voor het vergroten van de leefbaarheid van Rijsenhout.10 Inmiddels zijn er tussen Rijk en regio op ruim dertig onderwerpen afspraken over
samenwerking om de leefbaarheid van de Schipholregio in den brede een impuls te geven.
Deze afspraken zijn opgenomen in de zogenaamde Uitvoeringsagenda. De verwachting is
dat hierdoor betere afspraken kunnen worden gemaakt tussen Rijk en regio die sneller
tot resultaat leiden voor omwonenden. De Uitvoeringsagenda is bijgevoegd bij deze
Kamerbrief.11

Grondafhandeling

Op 10 juli 2023 is de Kamer geïnformeerd over het voorgenomen besluit om het aantal
grondafhandelingsbedrijven op Schiphol te beperken tot drie.12 In de Kamerbrief is gesteld dat een definitief besluit dit najaar genomen zou worden.
Dit najaar is dit voorgenomen besluit getoetst door het Adviescollege Toetsing Regeldruk
(ATR) en aangeboden ter internetconsultatie om tot een definitief besluit te kunnen
komen. Helaas duurt het verwerken van het advies van de ATR en de reacties op de internetconsultatie
langer dan verwacht. Naar verwachting kan begin 2024 een definitief besluit genomen
worden. De Kamer zal hierover worden geïnformeerd.

Omgeving

Benoeming interim-voorzitter Maatschappelijke Raad Schiphol

Op 9 oktober 2023 is de Kamer geïnformeerd over het aangeboden ontslag van de voorzitter
van de Maatschappelijke Raad Schiphol (MRS), de heer Van Hijum.13 Dit ontslag is per 15 oktober verleend. Mevrouw M.T. van Haaf is bereid gevonden
om het voorzitterschap van de MRS tijdelijk op zich te nemen. Na positieve gesprekken
met de leden van de MRS, het MRS-bureau en de Raad van Toezicht van de MRS, is mevrouw
Van Haaf per 22 november 2023 benoemd als interim-voorzitter van de MRS. De aanstelling
loopt totdat een opvolger voor de heer Van Hijum is benoemd. De procedure voor een
opvolger van de heer Van Hijum is gestart. Op 5 december 2023 is de bijbehorende vacature
gepubliceerd op de website van de MRS. De planning houdt rekening met een benoeming
van de definitieve opvolging aan het begin van 2024. Zodra deze procedure is afgerond
zal de Kamer hierover worden geïnformeerd.

Omgevingsfonds

In de Luchtvaartnota 2020–205014 staat dat het Rijk Schiphol heeft gevraagd een omgevingsfonds te ontwikkelen, in
lijn met het huidige Leefbaarheidsfonds en samen met andere partijen uit de sector
en de omgeving. Uit dit omgevingsfonds kunnen maatregelen worden betaald die overlast
bij omwonenden verminderen. Het geld uit het fonds kan ook worden gebruikt om de leefbaarheid
in de omgeving van de luchthaven te verbeteren.

Schiphol heeft in april dit jaar aangekondigd tot 2030 in totaal € 70 miljoen (jaarlijks
€ 10 miljoen) beschikbaar te stellen voor een omgevingsfonds als onderdeel van het
8-puntenplan. Hiermee neemt Schiphol de verantwoordelijkheid voor het financieren
van maatregelen die de leefomgeving verbeteren. Schiphol geeft komende tijd nadere
invulling aan het omgevingsfonds en zal daarover het Rijk informeren. Het Rijk levert,
in tegenstelling tot het huidige Leefbaarheidsfonds, geen bijdrage aan het omgevingsfonds.
In lijn met de Hoofdlijnenbrief Schiphol stuurt het Rijk primair op het verminderen
van overlast door aanpassen van regelgeving en het ontwikkelen van normstelling. Incidenteel
kan het Rijk besluiten om bij te dragen aan initiatieven van het omgevingsfonds als
deze de verantwoordelijkheid van het Rijk raken.

Tot slot

De Kamer zal in de eerstvolgende voortgangsbrief Programma Omgeving Luchthaven Schiphol,
voorzien in het voorjaar van 2024, verder worden geïnformeerd over de voortgang binnen
de verschillende trajecten.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,
M.G.J. Harbers