Brief regering : Rapport ''Vernieuwde risicotaxatie Ritax 2.0''

Nr. 108
BRIEF VAN DE MINISTER VOOR RECHTSBESCHERMING

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 27 september 2023

Zoals ik u in mijn brief van 25 november 2022 aankondigde, heb ik onderzoek laten
doen naar de invoering van de Ritax 2.0.1 Hierbij bied ik uw Kamer het betreffende evaluatierapport aan. Het onderzoek is in
opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) uitgevoerd.
De Ritax 2.0 betreft een instrument uit het Landelijk Instrumentarium Jeugdstrafrechtketen
(LIJ), dat is bedoeld voor toeleiding naar passende interventies in de jeugdstrafrechtketen.

Het doel van het onderzoek was om door middel van een procesevaluatie van de implementatie
eventuele knelpunten en problemen in kaart te brengen. Het oordeel van de gebruikers
van de Ritax was hierbij van belang. Op basis van deze procesevaluatie kan het gebruik
van de Ritax zo nodig worden verbeterd.

De resultaten van het onderzoek waar ik hierna op inga, zijn zowel voor mijn ministerie
als voor de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) en de jeugdreclassering, de gebruikers
van de Ritax, herkenbaar en bruikbaar.

Achtergrondinformatie

In de jeugdstrafrechtketen ondersteunt het LIJ de ketenpartners bij het verzamelen
en analyseren van informatie over de jongeren en hun leefomgeving. Met behulp van
de instrumenten in het LIJ geven de ketenpartners elkaar inzicht in wat nodig is om
recidive te voorkomen. Onderdeel van het LIJ is het instrument Ritax. Met de Ritax
worden de risico- en beschermende factoren van jeugdige verdachten in kaart gebracht.
Op basis van de risicoscores in de Ritax geeft het LIJ suggesties voor passende gedragsinterventies.
De suggesties van het LIJ sluiten dus in principe altijd aan bij het recidiverisico
en het risicoprofiel van de jongeren. Zo kunnen jongeren naar de passende interventies
worden geleid die deze risicofactoren aanpakken.

De Ritax is in 2021 herzien en verbeterd. De vernieuwde applicatie – Ritax 2.0 – is
in februari 2022 in gebruik genomen door raadsonderzoekers van de RvdK en jeugdreclasseringsmedewerkers
van de gecertificeerde instellingen.

Conclusies evaluatierapport

De onderzoekers concluderen dat de overgang van de Ritax 1.0 naar de Ritax 2.0 over
het algemeen soepel is verlopen. Belangrijk daarbij is dat de overgang door de gebruikers
van de Ritax bij de RvdK en de jeugdreclassering niet als een dusdanig grote verandering
is ervaren, dat er volgens hen echt sprake was van wezenlijke aanpassingen. De Ritax
2.0 wordt als gebruiksvriendelijk ervaren. Knelpunten hebben vooral te maken met (lokale)
ICT-problemen, capaciteitsproblemen en het niet beschikken over de juiste informatie
om bepaalde items te beoordelen.

Aanbevelingen evaluatierapport

Op basis van de resultaten van de evaluatie komen de onderzoekers tot de volgende
aanbevelingen.

• De Ritax 2.0 blijft een omvangrijk instrument en sommige, vooral statische gezinsfactoren
worden nog steeds relatief vaak als onbekend gescoord. Het is aan te raden om na te
gaan of het instrument korter kan, door vooral te kijken naar dynamische risicofactoren
die door interventies te veranderen zijn. Ook is het aan te raden om te onderzoeken
of een onderscheid tussen «onbekend» en «wil informatie niet geven» een verschil maakt
voor het risicoprofiel.

• Aandacht voor het (tijdig) invullen van de Ritax en het nakomen van afspraken, ook
als er sprake is van capaciteitsproblemen en werkdruk, is van belang. De Ritax is
een belangrijk middel om de risicofactoren in kaart te brengen en jongeren toe te
leiden naar interventies. Goede kennis van het achterliggende Risk-Need-Responsivity-model en aandacht voor de omgang met uitkomsten van de Ritax in casusbesprekingen
en teamoverleg zijn hiervoor van belang. Het gebruik van de Ritax is geen doel op
zich, maar een inhoudelijk middel om jongeren goed toe te leiden naar een passende
aanpak.

• Het is van belang dat de RvdK en de jeugdreclassering na het afnemen of actualiseren
van de Ritax, deze tijdig vrijgeven in het systeem van het LIJ, zodat zij elkaars
ingevulde gegevens op tijd kunnen inzien en gebruiken en verder kunnen bouwen op de
informatie die reeds verzameld is. Dit is nodig om het doel van het LIJ om de informatieoverdracht
in de jeugdstrafrechtketen ondersteunen, te bereiken.

Beleidsreactie

Op basis van voortschrijdende inzichten vindt doorlopend doorontwikkeling plaats om
de kwaliteit en het gebruik van de Ritax te verbeteren, zowel door mijn ministerie
als beheerder en eigenaar van het instrument, als door de organisaties die het instrument
inzetten. De resultaten van dit onderzoek bieden hier een bijdrage aan. Mijn ministerie,
de RvdK en de jeugdreclassering gaan met de aanbevelingen aan de slag.

De eerste aanbeveling, die ziet op de vragenlijst en de antwoordmogelijkheden, verdient
nader onderzoek. De komende tijd verkennen mijn ministerie en de RvdK welke gerichte
verbeteringen op dit vlak mogelijk zijn.

De onderliggende aandachtspunten bij de tweede en derde aanbeveling, over het daadwerkelijke
gebruik van Ritax en de onderlinge samenwerking daarbij tussen de ketenpartners, heb
ik onder de aandacht gebracht van de RvdK en de jeugdreclassering. Ik monitor het
gebruik van Ritax en zal uw Kamer uiterlijk in juni 2024 nader informeren over de
stand van zaken.

De Minister voor Rechtsbescherming,
F.M. Weerwind