Brief regering : Bestuursakkoord Ontwikkeling Maritiem Cluster Den Helder

Nr. 34
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 29 juni 2023

Inleiding

Den Helder en de Koninklijke Marine zijn sinds de inrichting van het Nieuwe Diep als
marinehaven in 1782 onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ook met de voorziene modernisering
en de transitie van de Koninklijke Marine (Kamerstuk 36 124, nr. 31) is en blijft Den Helder het fundament van de marine. Defensie investeert de komende
jaren in haar mensen en in het versterken van de gevechtskracht. Dit doet Defensie
niet alleen. Het is mijn overtuiging dat de ontwikkeling naar een moderne Koninklijke
Marine alleen gezamenlijk met de regio kan worden uitgewerkt en uitgevoerd, met oog
voor elkaars belangen. Hiermee ontstaat meerwaarde voor zowel Defensie en meer specifiek
de Koninklijke Marine als de regio Den Helder. Vanuit die overtuiging hebben Defensie,
de provincie Noord-Holland en de gemeente Den Helder de afgelopen tijd toegewerkt
naar een bestuursakkoord waarin het gezamenlijke toekomstbeeld is vastgelegd. Met
deze brief informeer ik uw Kamer over het bestuursakkoord «Ontwikkeling Maritiem cluster
Den Helder».

Start gezamenlijke gebiedsontwikkeling

Sinds 2020 zijn Defensie, de provincie Noord-Holland en de gemeente Den Helder verenigd
in het samenwerkingsverband «Ontwikkeling Maritiem Cluster Den Helder». Het gezamenlijke
doel is de versterking van de economische en sociaal-maatschappelijke structuur van
de regio Kop van Noord-Holland samen met de doorontwikkeling richting een moderne
krijgsmacht in Den Helder. In maart 2022 hebben partijen hierover een intentieverklaring
getekend, wat nu een vervolg krijgt met het bestuursakkoord. In dit akkoord is het
gezamenlijke toekomstbeeld «Voornemen Integraal Ontwikkeling Maritiem Cluster» als
perspectief voor verdere studie en planuitwerking vastgelegd.

Dit gezamenlijke toekomstbeeld vormt het startsein voor de gezamenlijke gebiedsontwikkeling.
De hierin genoemde opgaven kennen verschillende ontwikkelingsfasen. Deze zijn geclusterd
om als basis te kunnen dienen voor uitvoeringsovereenkomsten. Hier kunnen belanghebbende
partijen bij aansluiten en hierin kunnen financiële afspraken worden gemaakt op basis
van rollen en verantwoordelijkheden. Deze gezamenlijke en gebiedsgerichte aanpak sluit
aan bij mijn bestuurlijk voornemen om vlooteenheden met bijbehorende ondersteuning
te concentreren op de Nieuwe Haven in Den Helder, zoals beschreven in het Strategisch
Vastgoedplan van 2 december 2022 (Kamerstuk 36 124, nr. 12).

Met het aangaan van het bestuursakkoord gaan partijen geen investeringsverplichtingen
aan. Deze verplichtingen en de bijdragen van de betrokken partijen volgen bij de uitvoeringsovereenkomsten
die per project (of een combinatie daarvan) zullen worden opgesteld. Het Ministerie
van Infrastructuur & Waterstaat wordt bij de uitwerking betrokken daar waar het de
taken en verantwoordelijkheden van het ministerie betreft. Conform vigerende regels
zal dan over de uitkomsten besluitvorming plaatsvinden. Hierover wordt uw Kamer geïnformeerd
via het Projectenoverzicht uitwerking Strategisch Vastgoedplan waarin jaarlijks wordt
ingegaan op de stand van zaken en de planning van projecten die voortkomen uit het
Strategisch Vastgoedplan.

Meer kaderuimte en betere bereikbaarheid

Dagelijks is er veel verkeer van en naar de Nieuwe Haven, in en rondom het havengebied
en in de stad Den Helder. Samen met betrokken partijen is gekeken naar een betere
bereikbaarheid en doorstroom. De Moormanbrug als belangrijke toegang tot het haventerrein
en de Van Kinsbergenbrug zorgen dagelijks voor verkeersopstoppingen. In overleg tussen
alle betrokkenen zal naar een integrale logistieke oplossing worden gezocht voor een
betere ontsluiting van de Nieuwe Haven, de binnenstad van Den Helder en de veerdienst
naar Texel. Hiermee zetten we tevens in op het creëren van meer kaderuimte voor zowel
civiele als militaire zeegaande schepen en extra ontwikkelruimte voor Defensie en
het civiele havenbedrijf. Financiering van de bereikbaarheid wordt uitgewerkt in uitvoeringsovereenkomsten
tussen de betrokken partijen.

Verweving interactie militairen, stad en economie

Defensie wil haar personeel de werkomstandigheden geven die ze verdient en investeert
in het moderniseren van de legeringsfaciliteiten. Door de legering te verplaatsen
naar buiten het haventerrein realiseert Defensie moderne faciliteiten dichtbij de
binnenstad van Den Helder (op de locatie Buitenveld). Deze locatie biedt een grotere
verwevenheid van militairen met de stad en daarmee is het een stimulans voor het behoud
en de werving van personeel. De verplaatsing creëert daarnaast ruimte op het haventerrein
voor operationeel vastgoed dat in de nabijheid van het water moet komen. Daarnaast
zet Defensie in op het behoud en herbestemmen van (monumentaal) defensievastgoed;
het Paleis en de Maaskampkazerne. In een latere fase werkt Defensie toe naar eventuele
herbestemming van de kazerne Erfprins en de locatie Bassingracht. Naast de verbetering
van het woon- en leefklimaat van defensiepersoneel zet Defensie samen met de regionale
onderwijsinstellingen in op de versterking van het (techniek) onderwijs met bijbehorende
leerlijnen om de onderwijs- en arbeidsmarkt beter op elkaar aan te laten sluiten.

Samenwerking industrie

Afgelopen jaren heeft Defensie ervaring opgedaan in de instandhouding van een deel
van de vlooteenheden samen met de industrie. Deze samenwerking breidt Defensie de
komende jaren uit met het verkennen van de mogelijkheden voor een «Maritime Maintenance
Valley», samen met de regio en de industrie. Hiermee wordt de operationele inzet en
gereedheid van de Koninklijke Marine door de goede instandhouding en ondersteuning
van vlooteenheden en -systemen versterkt. Daarnaast werkt Defensie samen met de provincie
en de gemeente aan de mogelijkheden voor het ontwikkelen van een logistieke -en mobiliteitshub
rond Kooypunt en Kooyhaven. Dit draagt ook bij aan de leefbaarheid in de stad, doordat
(zwaar) verkeer buiten de binnenstad en het haventerrein wordt gehouden.

Waterveiligheid

De Havendijk moet, onder verantwoordelijkheid van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier,
worden versterkt. Defensie en de regio willen samen met het Hoogheemraadschap Hollands
Noorderkwartier de dijkversterking en de aanpak van de kade als één project op elkaar
laten aansluiten, rekening houdend met toekomstige ontwikkelingen en opgaven. De invulling
hiervan wordt in gezamenlijkheid verder uitgewerkt.

Duurzaamheid

Defensie houdt zich uiteraard aan de verduurzamingsopgaven en vergroot daarom het
aandeel zonne-energie op het eigen vastgoed (project «Zon op Daken») en werkt aan
de beperking van de CO2-uitstoot van de vloot. Samen met de gemeente, Woningstichting Den Helder, energie-
en afvalbedrijf HVC en Willemsoord BV wordt gewerkt aan een duurzame oplossing voor
het energieverbruik door een warmtenet te ontwikkelen met gebruik van geothermie.

Tot slot

Het bestuursakkoord is het resultaat van jarenlange constructieve samenwerking tussen
Defensie, de provincie Noord-Holland en de gemeente Den Helder, waarbij de wederzijdse
belangen en opgaven en de kansen van nu en die van de toekomst worden geïdentificeerd.
Andere belanghebbende overheden, organisaties en bedrijven in de regio Den Helder
kunnen zich bij de uitwerking van de uitvoeringsovereenkomsten aansluiten. Voor Defensie
biedt het bestuursakkoord noodzakelijke kansen om de operationele gereedheid te verhogen
en de duurzaamheid en de betaalbaarheid van het vastgoed te verbeteren. Daarnaast
biedt het ons personeel zicht op een betere werkomgeving, carrièreperspectief en een
langduriger regionale binding en wordt toegewerkt naar een stevigere samenwerking
met de maritieme industrie. Tot slot onderschrijft dit proces de wijze waarop Defensie
haar opgaven wil realiseren; gezamenlijk met de regio toewerken naar een invulling
van de opgaven met draagvlak en meerwaarde voor de partijen.

De Staatssecretaris van Defensie,
C.A. van der Maat