Brief regering : Geannoteerde agenda voor de Raad Buitenlandse Zaken Handel van 25 mei 2023

Nr. 2660
BRIEF VAN DE MINISTER VOOR BUITENLANDSE HANDEL EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 17 mei 2023

Hierbij bied ik u de geannoteerde agenda aan voor de Raad Buitenlandse Zaken Handel
van 25 mei 2023.

De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking,
E.N.A.J. Schreinemacher

GEANNOTEERDE AGENDA RAAD BUITENLANDSE ZAKEN/HANDEL VAN 25 MEI 2023

Introductie

Op donderdag 25 mei a.s. vindt de formele Raad Buitenlandse Zaken Handel plaats.

Tijdens de Raad zal allereerst worden gesproken over de handelsrelatie tussen de EU
en de VS, met daarbij aandacht voor de Amerikaanse Inflation Reduction Act (IRA) en de volgende bijeenkomst van de EU-VS Trade and Technology Council (TTC). Over de IRA zal de Tweede Kamer, zoals verzocht, separaat nog een brief ontvangen.
Voorts zal de stand van zaken met betrekking tot de handelsbetrekkingen met China
worden besproken. Vervolgens zal de Raad worden geïnformeerd over de voorbereidingen
voor de 13e Ministeriële Conferentie van de WTO (MC13), die in de week van 26 februari 2024 in
Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten, plaats zal vinden.

Tijdens de lunch zal de Raad stilstaan bij de bilaterale handelsrelaties, inclusief
lopende en afgeronde onderhandelingen over handelsakkoorden. Naar verwachting betreft
dit onder andere de onderhandelingen met Mexico, Chili en Kenia.

Handelsbetrekkingen met de Verenigde Staten

Ten aanzien van de Verenigde Staten vormen de IRA en de TTC de hoofdonderwerpen waar
de bespreking van de Raad zich naar verwachting op zal richten.

Zoals ook zal worden aangegeven in de Kamerbrief die u separaat voor het aankomende
Commissiedebat nog ontvangt, zijn de besprekingen tussen de EU en de VS over de IRA
nog gaande. De eerste resultaten laten een gemengd beeld zien. Zo heeft de EU een
betere behandeling gekregen voor elektrische bedrijfsvoertuigen die worden geïmporteerd
uit de EU en wordt onderhandeld over het voldoen aan de vereisten voor een betere
behandeling van elektrische consumentenauto’s uit de EU. Voor andere producten waarvoor
de IRA ondersteuningsregelingen biedt zal verder gesproken worden met de VS. De Raad
zal stil staan bij de uitkomsten van de besprekingen tussen de EU en de VS en het
verdere EU-handelingsperspectief.

Uit de besprekingen tussen de EU en de VS naar aanleiding van de IRA zijn twee nieuwe
initiatieven voortgekomen om tot meer samenwerking te komen in de groene transitie.
Dit zijn het Transatlantic Initiative on Sustainable Trade (TIST) en de Clean Energy Incentive Dialogue (CEID). Het TIST is tijdens de derde bijeenkomst van de Trade and Technology Council (TTC) in december 2022 gelanceerd om groene handel tussen de EU en de VS te stimuleren
en de samenwerking op dit punt te verdiepen. Het tweede initiatief, het CEID, is bedoeld
om te zorgen dat beleid en overheidsinvesteringen van de EU en de VS ten bate van
de groene transitie elkaar versterken. De doelstellingen van beide initiatieven zijn
in lijn met de inzet van Nederland om tot meer trans-Atlantische samenwerking te komen
ten behoeve van de groene transitie. Beide initiatieven zullen verder in TTC verband
uitgewerkt worden. Zo wordt tijdens de aankomende TTC een concreet werkplan voor het
TIST gepresenteerd.

De aankomende vierde bijeenkomst op politiek niveau van de TTC zal op 30 en 31 mei
a.s. plaatsvinden in Zweden. Van de zijde van de EU zijn de Europees Commissarissen
Dombrovskis en Vestager aanwezig, van de zijde van de VS schuiven de Ministers Blinken
en Raimondo en US
Trade Representative Tai aan. Na afloop van de bijeenkomst zal een Joint Statement worden gepubliceerd. Op het gebied van handel zal gesproken worden over beide bovengenoemde
initiatieven, en daarnaast over exportcontrole en investeringsscreening. Op het gebied
van technologie zal onder meer worden gesproken over kunstmatige intelligentie, 6G,
online platformen, en kwantumtechnologie. Nederland steunt het bevorderen van samenwerking
tussen de EU en de VS op deze onderwerpen.

Handelsbetrekkingen met China

De Raad zal spreken over de handelsbetrekkingen tussen de EU en China. In de recente
speech van Commissievoorzitter Von der Leyen van 30 maart jl. over de toekomst van
de betrekkingen tussen de EU en China benadrukte zij op economisch vlak het belang
van de-risking: geen ontkoppeling van China, maar wel een herbalancering van de economische relaties.

Von der Leyen identificeert hierbij vier actiepunten: 1) De EU-economie en -industrie
meer competitief en weerbaar maken middels bijvoorbeeld de Net Zero Industry Act en de Critical Raw Materials Act; 2) het beter en sneller gebruik maken van het huidige EU-handelsinstrumentarium
waaronder de verordening betreffende buitenlandse subsidies en het nieuwe anti-dwang
instrument; 3) onderzoeken of er behoefte is aan aanvullende instrumenten, waaronder
een mogelijk Outbound Investment Instrument, waarover de Commissie later dit jaar in een Economische Veiligheidsstrategie ideeën
zal presenteren en 4) intensivering van samenwerking met partners, specifiek met G7-,G20-landen,
en landen in de regio die meer geïntegreerd zijn met de Chinese economie en over expertise
beschikken in relatie tot de-risking.

Het kabinet zal in de Raad het voornemen van de Commissie om met een voorstel voor
een Europese Economische Veiligheidsstrategie te komen steunen. Meer Europese samenwerking
en coördinatie op dit vlak zal de open strategische autonomie van de EU bevorderen
en de interne markt weerbaarder maken. Voor wat betreft een mogelijk instrument voor
uitgaande investeringen zal het kabinet het belang onderschrijven van het goed beschermen
van sensitieve technologie, maar tegelijkertijd benadrukken dat eerst het beoogde
doel, de noodzaak en de handhaafbaarheid van een dergelijk instrument zorgvuldig in
kaart worden gebracht.

In haar speech over de EU-Chinarelatie bevestigde Commissievoorzitter Von der Leyen
tevens dat het EU-China Comprehensive Agreement on Investment (CAI) moet worden gerevalueerd in het licht van de bredere Chinastrategie, de veranderde
positionering van China op het wereldtoneel en geopolitieke ontwikkelingen. Het CAI,
waarover eind 2020 een onderhandelaarsakkoord werd gesloten, ligt stil naar aanleiding
van Chinese sancties tegen Europese politici en zorgen over mensenrechtenschendingen
in China. Zoals bekend steunt het kabinet de beslissing van de Europese Commissie
om de besluitvormingsprocedure van het CAI stil te leggen en is er wat betreft het
kabinet geen aanleiding om deze procedure te herstarten.

Wereldhandelsorganisatie: voorbereidingen voor MC13

De Commissie zal de Raad informeren over de voorbereidingen voor de 13e Ministeriële
Conferentie (MC13) van de WTO, die in de week van 26 februari 2024 plaatsvindt in
Abu Dhabi in de Verenigde Arabische Emiraten. Er wordt geen discussie tussen de lidstaten
voorzien tijdens de Raad, gezien de grote mate van convergentie onder lidstaten op
het gebied van de EU-inzet voor MC13.

Het werk aan de EU-inzet voor MC13 loopt uiteraard door, waarbij het kabinet op de
al eerder geschetste prioriteiten in blijft zetten1. Deze prioriteiten vormen het uitgangspunt voor de op te stellen Kaderinstructie
die uw Kamer in de aanloop naar MC13 zal ontvangen. Het is voor het kabinet in de
eerste plaats van belang opvolging te geven aan de afspraken die zijn gemaakt tijdens
de 12e Ministeriële Conferentie. Het kabinet hecht in het bijzonder aan snelle ratificatie
en implementatie van de overeenkomst over visserijsubsidies. Op 19 april jl. heeft
het Europees Parlement ingestemd met de sluiting van het Protocol tot wijziging van
de Overeenkomst van Marrakesh wat betreft de overeenkomst over visserijsubsidies.
De Raad zal naar verwachting medio mei besluiten over de sluiting van het Protocol,
waarna de EU het instrument ter ratificatie van het visserijsubsidieakkoord bij het
WTO-secretariaat kan deponeren. Het akkoord treedt pas in werking nadat twee derde
van de WTO-leden het geratificeerd hebben. Momenteel heeft slechts een handvol leden
dit gedaan. Ook zet het kabinet in op totstandkoming van een vervolgakkoord op visserijsubsidies,
waarin subsidies die bijdragen aan overbevissing en overcapaciteit worden ingeperkt.

Daarnaast zet het kabinet in op een ambitieuze inzet in Genève inzake WTO-hervormingen.
Hervorming en herstel van het geschillenbeslechtingssysteem per 2024 – zoals overeengekomen
tijdens MC12 – is hierbij een prioriteit. Ook hecht het kabinet aan een ambitieuze
inzet op aangescherpte regels voor een mondiaal gelijk speelveld, in het bijzonder
op het gebied van industriële subsidies. Daarnaast is verdere integratie van duurzaamheid
en milieu in de WTO-agenda een belangrijk speerpunt. Het kabinet is ook voorstander
van verdere plurilaterale samenwerking in de WTO waar een multilateraal verdrag niet
haalbaar is, bijvoorbeeld in de vorm van een plurilateraal akkoord op E-commerce.
Ten slotte ziet het kabinet belang in het versterken van de bijdrage van WTO-afspraken
aan wereldwijde voedselzekerheid, het openhouden van internationale voedselmarkten
en het verduurzamen van de mondiale landbouw.

Rapport over de WTO-conformiteit van productiestandaarden

In opdracht van het kabinet is vorig jaar een onderzoeksrapport opgesteld dat de juridische
haalbaarheid van productiestandaarden ten behoeve van milieubescherming en arbeidsrechten
onderzoekt. Het rapport spitst zich toe op een juridische analyse van de WTO-regels
en bevat een aantal conclusies en beleidsaanbevelingen. De analyse en aanbevelingen
worden onder andere meegenomen bij het opstellen van de Kaderinstructie voor de dertiende
Ministeriële Conferentie van de Wereldhandelsorganisatie die ook met uw Kamer gedeeld
zal worden. Het kabinet verwelkomt de ambitie van de beleidsaanbevelingen en wijst
tegelijkertijd op het complexe krachtenveld binnen de WTO op dit beleidsgebied. Het
rapport, een samenvatting en een reactie worden als bijlage meegezonden met deze geannoteerde
agenda.

Lunch: Bilaterale handelsakkoorden

De Raad zal tijdens de lunch spreken over de stand van zaken van de in onderhandeling
zijnde bilaterale handelsakkoorden. De Commissie zal naar verwachting met name stil
staan bij de onderhandelingen met Australië, Indonesië, India en Kenia. Het interim-Economisch
Partnerschapsakkoord met Kenia kan naar verwachting op relatief korte termijn voor
besluitvorming aan de Raad worden voorgelegd. Datzelfde geldt voor twee akkoorden
waarover de onderhandelingen al zijn afgerond, te weten de mogelijke akkoorden met
Mexico en Chili. De Commissie zal ook stil staan bij de besprekingen met de Mercosur
landen over een additioneel instrument bij het in 2019 bereikte onderhandelingsresultaat.

Een geactualiseerde versie van de voortgangsrapportage handelsakkoorden met een overzicht
van de lopende onderhandelingen is bijgevoegd bij deze geannoteerde agenda. Ten aanzien
van het bereikte akkoord met Nieuw-Zeeland heeft de Tweede Kamer separaat een appreciatie
ontvangen op 11 mei jl.2 Zoals in de Kamerbrief met kabinetsappreciatie aangekondigd, laat het kabinet onderzoek
uitvoeren naar de economische effecten van een aantal handelsakkoorden, waaronder
met Nieuw-Zeeland. Het eerste deel van dit onderzoek met de voorlopige resultaten
t.a.v. het akkoord met Nieuw-Zeeland is te vinden op Rijksoverheid onder de titel
Expected economic effects of the EU Free Trade Agreement with New Zealand3. Dit akkoord wordt naar verwachting medio juni voorgelegd ter besluitvorming in de
Raad.

Zoals bekend zet het kabinet in op een actief handelsbeleid, waarin handelsakkoorden
een belangrijk instrument zijn. Handelsakkoorden kunnen bijdragen aan het vergroten
van de economische weerbaarheid en slagvaardigheid van de EU en zorgen voor verbeterde
markttoegang voor ondernemers. Bovendien faciliteren handelsakkoorden de diversificatie
van handelspartners en mitigeren daarmee de risico’s van strategische afhankelijkheden.
Het kabinet zal, conform de eerder toegezonden kamerbrief4, bepleiten dat een mogelijk EU-Mercosur akkoord een integraal associatieakkoord blijft.