Brief regering : Achterbanconsultatie Hervormingsagenda Jeugd van start

Nr. 945
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 17 mei 2023

We zijn verheugd u te kunnen melden dat cliëntorganisaties, professionals, aanbieders,
de VNG en het Rijk hebben afgesproken de Hervormingsagenda Jeugd met positief advies
voor te leggen aan hun achterban.1 Hiermee is een belangrijke, inhoudelijke stap gezet in navolging op het principeakkoord
op de financiën tussen Rijk en de VNG.2 Met deze brief informeer ik u, mede namens de Minister voor Rechtsbescherming, over
het verdere proces en de inhoud van de Hervormingsagenda.

Proces

De achterbanconsultatie van de Hervormingsagenda Jeugd zal een maand duren. Ik heb
er vertrouwen in dat we de Hervormingsagenda voor de zomer definitief kunnen vaststellen,
de volgende fase kunnen ingaan en gezamenlijk, met hernieuwde samenwerking verder
aan de slag kunnen gaan met de implementatie van de noodzakelijke hervormingen in
de jeugdzorg3.

Ik vind het belangrijk dat de stem van jongeren gedurende het gehele traject is gehoord
en ook nadrukkelijk wordt meegenomen in de verdere uitwerking van de Hervormingsagenda
en implementatie. MIND, Ieder(in) en NJR denken mee vanuit het perspectief van jongeren
en hun naasten. Zoals ik uw Kamer al meldde in mijn brief van 18 april jl. heeft de
Nationale Jeugdraad (NJR) – net als het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) – een bijzondere
status in dit proces.4 Zij hebben de afgelopen periode meegedacht vanuit hun specifieke kennis, expertise
en ervaring over de Hervormingsagenda Jeugd, maar hebben geen uitvoerende verantwoordelijkheid.
Deze rol zal NJR gedurende de gehele looptijd van de Hervormingsagenda vervullen.
De komende maanden vervolgt NJR de gesprekken met jongeren over verschillende thema’s
uit de Hervormingsagenda om te weten wat er leeft onder jongeren en geeft op basis
hiervan advies voor de implementatiefase.

Inhoud

Met de Hervormingsagenda Jeugd zetten we belangrijke stappen om de jeugdzorg te verbeteren.
Het is een brede agenda die de volgende grote opgaven in de jeugdzorg en het jeugdzorgstelsel
wil aanpakken, ook om het stelsel houdbaar te maken:

− Waar jeugdhulp nodig is, is deze toegankelijk en beschikbaar voor de meest kwetsbare jeugdigen en gezinnen in de meest kwetsbare situaties: in
de Hervormingsagenda staan voorstellen om te verduidelijken wat jeugdhulp is en wanneer
de overheid aan zet is via een voorgenomen aanpassing van de Jeugdwet en de vertaling
daarvan naar de praktijk.

− Wanneer kinderen en gezinnen jeugdhulp nodig hebben is het van belang dat deze steeds
wordt ingezet met oog voor de situatie van het gezin waarin een jeugdige opgroeit: soms is het beter in te zetten op hulp aan het gezin
in plaats van aan de individuele jeugdige. Er wordt daarom nadrukkelijk verbinding
gemaakt met aanpalende domeinen zoals het onderwijs, de volwassenen-ggz en het verbeteren
van de bestaanszekerheid van gezinnen.

− Jeugdigen en hun ouders kunnen voor jeugdhulp laagdrempelig en dicht bij huis terecht
bij stevige lokale teams die waar nodig ook zelf hulp bieden: de Hervormingsagenda bevat diverse voorstellen
om deze teams te versterken en hierover ook nadere bestuurlijke afspraken te maken
met gemeenten, jeugdhulpaanbieders, cliëntorganisaties en professionals.

− We zorgen dat kinderen zoveel mogelijk thuis opgroeien, ook als zij hulp nodig hebben. Om die reden zetten we in op het voorkomen en terugdringen
van uithuisplaatsing: de voorstellen in de Hervormingsagenda sluiten aan bij het reeds ingezette beleid om de residentiële zorg af te bouwen
en in te zetten op kleinschalige woonvoorzieningen.5

− Jeugdigen en ouders kunnen erop vertrouwen dat de zorg die zij ontvangen van goede kwaliteit is en hen daadwerkelijk helpt. Dit vraagt om een stevige kwaliteitsimpuls in de sector: de Hervormingsagenda legt een basis voor een gezamenlijke werkstructuur waarop de sector kan steunen
bij het werken aan kwaliteit, die borgt dat de huidige vrijblijvendheid verdwijnt
en die een cultuur van blijvend leren stimuleert.

− De beschikbaarheid van zorg voor de meest kwetsbare kinderen en gezinnen moet echt
verbeteren en hiervoor versterken we de samenwerking tussen gemeenten, aanbieders en relevante domeinen. In de Hervormingsagenda staan
nu stevige afspraken om de specialistische zorg regionaal en waar nodig landelijk
beter te organiseren, waarbij ook aandacht is voor (het nakomen van) afspraken passend
bij ieders verantwoordelijkheid in het stelsel. Het wetsvoorstel «Verbetering beschikbaarheid
zorg voor jeugdigen» vormt hiervoor de basis en met partijen gaan we aan de slag met
nadere regelgeving.

− Het verminderen van de bureaucratie is voelbaar, juist voor professionals die nu te vaak hun werkplezier verliezen door
de regeldruk. We zetten in op eenvoudigere uitvoering en inkoop, minder administratieve
lasten en aanpak van doorgeschoten marktwerking: in het verlengde van de afspraken
over regionale samenwerking gaat het erom de inkoop, administratie, uitvoering en
verantwoording verdergaand te harmoniseren en standaardiseren met als sluitstuk het
vaststellen van landelijke tarieven voor de specialistische zorg. Daarnaast bevat
de Hervormingsagenda voorstellen voor meer marktregulering rond winst, beperking van
open-house inkoop en verbetering van financiële bedrijfsvoering bij jeugdhulpaanbieders.

− We verbeteren de informatiebasis zodat er meer inzicht komt in het functioneren van het stelsel op de doelen kwaliteit, betaalbaarheid en
toegankelijkheid en de effecten van landelijk, regionaal en gemeentelijk beleid: de
Hervormingsagenda bevat voorstellen om de beschikbare data over het functioneren van
het jeugdhulpstelsel te verbeteren.

− Er wordt werk gemaakt van een beter passend en houdbaar financieringsmodel, waarin de sturingsmogelijkheden, medebewind/beleidsvrijheid, financiële verantwoordelijkheden
en de wijze van financieren in balans zijn. Hierover hebben het Rijk en de VNG reeds
afspraken gemaakt in het principeakkoord van 17 april jl., waar aanbieders, professionals
en cliëntenorganisaties geen onderdeel van zijn. Deze afspraken vormen het financiële
kader van de Hervormingsagenda.

De Hervormingsagenda die partijen gaan gebruiken voor de achterbanconsultatie is te
vinden op de website Voor Jeugd & Gezin.6 Zodra de Hervormingsagenda Jeugd definitief wordt, zal ik uw Kamer hierover informeren.
Met partijen heb ik ook afgesproken de inspanningen en resultaten te monitoren en
elkaar te houden aan afspraken en verantwoordelijkheden.

Tot slot

Ik ben een maatschappelijke dialoog gestart omdat niet alle problemen van jongeren
een jeugdzorg-oplossing vragen. Er is een brede sociale aanpak nodig om onze kinderen
en jongeren te helpen. We zullen met elkaar moeten praten over de enorme maatschappelijke
druk die kinderen en jongeren ervaren en die leidt tot veel (mentale) problemen. En
wat we daar gezamenlijk aan kunnen doen: jongeren zelf, ouders, buurtbewoners, sportclubs,
onderwijs, de overheid. In feite de hele samenleving. De oplossingen voor de toegenomen
druk op de zorg ligt vaak ook buiten de zorg. De komende periode zal ik dat gesprek
voortzetten.

De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
M. van Ooijen