Brief regering : Uitslag eerste financieringsronde Nationale Roadmap Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur

Nr. 229
BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 februari 2023

Met deze brief informeer ik uw Kamer over de uitslag van de eerste investeringsronde
voor de Nationale Roadmap Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur (GWI). Ook
informeer ik uw Kamer over de investeringen in de Open Competitie en in toponderzoek
(«Summit») uit het Fonds voor Onderzoek en Wetenschap.

Nieuwe hoogwaardige onderzoeksinfrastructuren, opwaardering van bestaande infrastructuren
en toegang tot internationale infrastructuren versterken het fundament voor hoger
onderwijs en wetenschap. Hierdoor kunnen Nederlandse onderzoekers excellent onderzoek
(blijven) uitvoeren. Ook wordt Nederland hiermee aantrekkelijker voor onderzoekstalent en verkrijgt Nederland een sterkere positie in Europa en in de rest van de
wereld. Investeringen in grootschalige wetenschappelijke infrastructuur dragen dan
ook bij aan de hoofddoelen uit de beleidsbrief Hoger Onderwijs en Wetenschap.1

Van de jaarlijkse extra investering van € 50 miljoen voor grootschalige wetenschappelijke
infrastructuur uit het Fonds voor Onderzoek en Wetenschap wordt € 10 miljoen besteed
aan het realiseren van een nationaal portfolio van lidmaatschappen van grootschalige
internationale infrastructuren, waardoor de aansluiting van onze nationale kennisinstellingen
bij internationale infrastructuren kan worden versterkt. Medio dit jaar zal ik uw
Kamer hierover verder informeren.

Deze brief gaat over de extra € 40 miljoen, waarmee een inhaalslag en versnelling
van de ontwikkeling van grootschalige wetenschappelijke infrastructuur wordt gerealiseerd,
bovenop het al bestaande budget van € 40 miljoen per jaar. Het kader hiervoor is de
Nationale Roadmap voor Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur (GWI).

De Permanente Commissie voor Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur heeft
namens NWO in 2021 de Nationale Roadmap Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur
(hierna: roadmap) opgesteld om te bepalen waar investeringen in grootschalige wetenschappelijke
infrastructuur nodig zijn om onderzoekers de faciliteiten te bieden om baanbrekend
onderzoek te doen. Over deze roadmap is uw Kamer op 24 september 2021 geïnformeerd.2 De wetenschappelijke infrastructuur op de roadmap betreft bijvoorbeeld telescopen,
experimentele faciliteiten voor materiaalonderzoek, gespecialiseerde instrumentatie,
gespecialiseerde laboratoria, wetenschappelijke onderzoekscollecties en geavanceerde
databases. In het kader van de roadmap zijn onder begeleiding van de Permanente Commissie
vertegenwoordigers van circa 100 infrastructuren met elkaar in gesprek gegaan om gezamenlijk
strategische keuzes te maken en prioriteiten te stellen. Dit bottom-up proces heeft
geleid tot ongeveer 45 wetenschappelijke infrastructuurplannen met de hoogste prioriteit
voor het Nederlandse onderzoek die in de roadmap zijn opgenomen.

Investeringen in dergelijke grootschalige wetenschappelijke infrastructuren gaan de
draagkracht van individuele instellingen en instituten ver te boven. De aanvragen
zijn dan ook afkomstig van consortia van instellingen, die vaak weer onderdeel zijn
van wetenschappelijke infrastructuren in Europees en internationaal verband. De realisatie
van de faciliteiten gebeurt veelal in samenwerking met het bedrijfsleven, als partner
in ontwikkeling en bouw van infra, in de voorhoede van technologieontwikkeling.

NWO heeft jaarlijks structureel € 40 miljoen beschikbaar om te investeren in grootschalige
infrastructuur die onderdeel is van de Nationale Roadmap Grootschalige infrastructuur.
Ze kiest ervoor om de middelen elke vijf jaar via twee rondes weg te zetten. Door
de extra investeringen vanuit het Fonds voor Onderzoek en Wetenschap heeft NWO besloten
in deze ronde € 140 miljoen beschikbaar te stellen. Vijftien grootschalige wetenschappelijke
infrastructuren die op de roadmap staan, hebben een aanvraag ingediend bij NWO. Vervolgens
heeft een onafhankelijke, internationale beoordelingscommissie deze vijftien voorstellen
beoordeeld en een ranking opgesteld. Zij kwam tot de conclusie dat alle aanvragen
van voldoende kwaliteit zijn om voor financiering in aanmerking te komen.

De Permanente Commissie voor Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur heeft
de Raad van Bestuur van NWO geadviseerd de negen hoogst gerankte voorstellen te financieren.
Op 11 januari jl. heeft de Raad van Bestuur van NWO het advies van de Permanente Commissie
voor Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur overgenomen: alle negen voorstellen
kunnen worden gehonoreerd dankzij de reeds bestaande structurele middelen en de € 40 miljoen
die beschikbaar is gesteld uit het Fonds voor Onderzoek en Wetenschap. Met deze investering
is een begin gemaakt met een inhaalslag en versnelling wat betreft investeringen in
grootschalige wetenschappelijke onderzoeksfaciliteiten, over alle wetenschappelijke
onderzoeksterreinen, zowel Sociale & Geesteswetenschappen, Technische & Natuurwetenschappen
en Levens- en Medische wetenschappen.

De uitslag wordt op 20 februari 2023 door NWO gepubliceerd. De gehonoreerde voorstellen
zijn:

− DYNAMIC

Het Nederlandse nationale 14 Tesla MRI-initiatief in de medische wetenschap.

− GW LISA/ET

Trillingen uit het diepe heelal / een nationale infrastructuur voor onderzoek naar
zwaartekrachtsgolven.

− NL-ELT

Het Nederlandse instrumentatiepakket voor de Extremely Large Telescope.

− hDMT INFRA StemCells

Het stimuleren van de ontwikkeling en het gebruik van vooruitstrevende orgaan- en
ziektemodellen die gebaseerd zijn op menselijke stamcellen.

− EPOS-eNLarge

De overbrugging van schalen voor duurzaam gebruik van onze ondergrond.

− LTER-LIFE

Digitale Tweelingen van ecosystemen in een veranderende wereld.

− NL-BioImaging-AM

Geavanceerde microscopie om het leven te begrijpen en ziektes te bestrijden.

− SSHOC-NL

Social Science and Humanities Open Cloud for the Netherlands (SSHOC-NL).

− Δ-ENIGMA

Nederlandse Delta aan de Intensive Care monitor: geïntegreerde infrastructuur voor
observatie, experimentatie en modellering van de rivierdelta’s door het Danubius-NL
consortium.

In de bijlage vindt uw Kamer een nadere toelichting op de gehonoreerde voorstellen.

Investeringen in Open Competitie en toponderzoek «Summit Grant»

Naast deze investeringen in grote wetenschappelijke infrastructuur die bijdragen aan
een gezond en sterk fundament van de Nederlandse wetenschap, wil ik uw Kamer informeren
over nog twee mijlpalen die mogelijk zijn geworden door het Fonds voor Onderzoek en
Wetenschap.

Ten eerste krijgt NWO sinds 2022 jaarlijks € 60 miljoen extra voor haar Open Competitie.
De Open Competitie is een belangrijk instrument dat excellent en ongebonden onderzoek
stimuleert. Het gaat hierbij om onderzoek dat veelbelovende wetenschappelijke ontwikkelingen
voort kan brengen. Daarmee draagt het dit instrument ook bij aan de doelstelling om
ruimte te geven aan divers talent. Met de ophoging kunnen meer kwalitatief hoogstaande
aanvragen worden gehonoreerd. Dit zorgt voor een hogere slagingskans en minder werkdruk
voor onderzoekers.

Ten tweede stel ik, zoals aangekondigd in de beleidsbrief, € 200 miljoen voor een
periode van 10 jaar beschikbaar voor toponderzoek via de zogenaamde Summit Grant.
Hiermee biedt NWO meerjarige onderzoeksfinanciering aan bestaande onderzoeksconsortia
die tot de absolute wereldtop behoren of hier heel dichtbij zitten en de sprong naar
de wereldtop kunnen maken. Nog deze maand opent NWO de call for proposals. Met de Summit Grant wordt onderzoek van uitzonderlijke kwaliteit gefinancierd: het
heeft als doel een wetenschappelijke schaalsprong te realiseren. Daarmee draagt de
Summit Grant bij aan de profilering van het Nederlandse wetenschapsstelsel en wordt
de internationale positie van de Nederlandse wetenschap voor de lange termijn versterkt.

Via deze drie prachtige investeringen in wetenschap creëren we meer rust en ruimte
in het wetenschapsveld.

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
R.H. Dijkgraaf