Brief regering : Convenant The Ocean Cleanup

31 409
Zee- en binnenvaart

Nr. 288
BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 6 februari 2023

In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) is afgelopen
jaar onderzocht of The Ocean Cleanup de benodigde voorzorgsmaatregelen neemt die redelijkerwijs
van haar te verwachten zijn om schade aan het mariene milieu als gevolg van de inzet
van hun plastic opruimsysteem op de Grote Oceaan te voorkomen. De aanleiding voor
het onderzoek waren zorgen die in de wetenschappelijke gemeenschap werden geuit over
mogelijk negatieve effecten van het plastic opruimsysteem van The Ocean Cleanup op
het zeeleven. Middels deze brief deel ik het onderzoeksrapport met uw Kamer (zie bijlage 1).

In 2018 heeft de Nederlandse Staat een convenant1 gesloten met The Ocean Cleanup om de activiteiten van The Ocean Cleanup te ondersteunen
en faciliteren onder andere met betrekking tot veilige scheepvaart, het mariene milieu
en het overig gebruik van de volle zee. In dit convenant is onder meer opgenomen dat
schade als gevolg van de inzet van de systemen zoveel mogelijk voorkomen moet worden.
Het convenant is een uiting van de zorgplicht die de Nederlandse staat heeft voor
activiteiten van Nederlandse burgers of rechtspersonen die gevolgen kunnen hebben
op het mariene milieu op volle zee, voortkomend uit het Verdrag van de Verenigde Naties
inzake het recht van de zee. Zowel in nationale als internationale context moet de
Nederlandse overheid kunnen uitleggen wat er wordt gedaan om ervoor te zorgen dat
onder meer Nederlandse bedrijven en organisaties zich houden aan internationale (milieu)regels.

The Ocean Cleanup

The Ocean Cleanup is een Nederlandse stichting die technologieën ontwikkelt om plastic
uit de oceaan te halen. Innovatieve organisaties zoals The Ocean Cleanup worden gesteund,
omdat deze kunnen bijdragen aan het oplossen van de grote milieuproblematiek van plasticvervuiling
in de oceanen.

Juist omdat initiatieven zoals van de The Ocean Cleanup moeten bijdragen aan minder
plastic in de oceanen, is het belangrijk om goed te bekijken wat de impact is van
de plastic opruimsystemen op het mariene milieu. Daarom is bijgevoegd onderzoek ingesteld.

Onderzoek

The Ocean Cleanup onderzoekt zelf de impact van hun opruimsysteem op het mariene milieu
door middel van milieueffectrapportages (MER), in lijn met diens zorgplicht voortvloeiend
uit het convenant. IenW heeft Bureau Waardenburg gevraagd om de MERs en andere onderzoeken
van The Ocean Cleanup onafhankelijk te analyseren en te beoordelen. The Ocean Cleanup
heeft de gelegenheid gehad om te reageren op het rapport dat Bureau Waardenburg heeft
geschreven naar aanleiding van de eerste MER die The Ocean Cleanup heeft uitgevoerd
(zie bijlage). The Ocean Cleanup heeft een aantal aanpassingen doorgevoerd in hun
activiteiten naar aanleiding van de adviezen in dit rapport.

Hierna heeft Bureau Waardenburg het eindrapport opgemaakt.

In het onderzoek wordt geconstateerd dat The Ocean Cleanup de juiste voorzorgsmaatregelen
neemt die redelijkerwijs van haar te verwachten zijn om schade aan het mariene milieu
door hun opruimsysteem in de oceaan te voorkomen. Bureau Waardenburg raadt The Ocean
Cleanup aan om de opruimactiviteiten niet uit te breiden zolang het netto milieuvoordeel
van de opruimactiviteiten niet is aangetoond. Dit sluit aan bij de iteratieve aanpak
van The Ocean Cleanup, waarbij voor iedere nieuwe versie van het opruimsysteem een
nieuwe MER wordt uitgevoerd. Op aanraden van Bureau Waardenburg heeft The Ocean Cleanup
een net environmental benefit analysis (NEBA) uitgevoerd voor de huidige activiteiten.
Deze kosten-batenanalyse laat zien dat het verwijderen van oceaanplastic door het
opruimsysteem van The Ocean Cleanup een groter milieuvoordeel oplevert (o.a. voor
zeezoogdieren, zeeschildpadden, vissen, haaien en vogels) dan de nadelige effecten
van de inzet van het opruimsysteem voor het mariene milieu. Bureau Waardenburg adviseert
de Nederlandse overheid om nauw betrokken te blijven bij de activiteiten van The Ocean
Cleanup. The Ocean Cleanup heeft een reactie gestuurd op dit eindrapport, die ik voor
de volledigheid meestuur aan de Kamer (bijlage).

Vervolg

Het rapport van Bureau Waardenburg geeft inzicht in hoe The Ocean Cleanup invulling
geeft aan haar zorgplicht voor het mariene milieu. Het ministerie volgt graag het
advies op om nauw betrokken te blijven bij de activiteiten van The Ocean Cleanup.
Het convenant tussen IenW en The Ocean Cleanup verloopt later dit jaar na een periode
van 5 jaar. De uitkomsten van het rapport van Bureau Waardenburg zullen worden meegenomen
in de gesprekken met The Ocean Cleanup over een eventuele verlenging en/of herziening
van het convenant.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,
M.G.J. Harbers