Brief regering : Rapport ‘Innovatie inkopen in de publieke sector’

Nr. 119
BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 21 december 2022

Tijdens het commissiedebat Innovatie op 25 mei 2022 (Kamerstukken 32 637 en 33 009, nr. 449) heb ik aan het lid Van der Graaf (ChristenUnie) toegezegd om uw Kamer eind 2022
een inhoudelijke reactie te sturen op de resultaten van de Werkgroep Innovatiegericht
Inkopen1. Conform deze toezegging bied ik uw Kamer hierbij het rapport «Innovatie inkopen
in de publieke sector» van de Werkgroep aan, waarin knelpunten op het gebied van innovatiegericht
inkopen worden benoemd en waarvoor aanbevelingen worden gedaan.

Via innovatiegericht inkopen kan de overheid als grote opdrachtgever met een groot
inkoopbudget haar eigen inkoopkracht inzetten om de ontwikkeling van innovaties in
de markt direct te stimuleren en maatschappelijk gewenste innovaties uit te lokken.
Daarnaast treedt de overheid bij innovatiegericht inkopen vaak op als «first buyer»,
waardoor ook de valorisatie van kennis en innovatie wordt gestimuleerd. Ik zet daarom
in op innovatiegericht inkopen en wil hierbij een aanjagende rol spelen.

Nederland behoort op dit moment tot de top-3 van Europa als het gaat om innovatiegericht
inkopen als percentage van de totale publieke aanbesteding2. Na Finland en Noorwegen is ons land met ongeveer 11,5% innovatiegerichte inkoop
één van de slechts vier «strong performers» in Europa. Desalniettemin blijft ook Nederland
achter bij de Europese doelstelling van 17%. Het is daarom van belang dat we in kaart
brengen welke belemmeringen er bestaan voor inkopende overheidsorganisaties en bezien
hoe we die zoveel mogelijk weg kunnen nemen.

Daarom heb ik de Werkgroep gevraagd om de belemmeringen die overheden (zowel de rijksoverheid
als decentrale overheden) ondervinden bij innovatiegericht inkopen in beeld te brengen.
Hieruit is een breed scala aan knelpunten voortgekomen. Deze zijn verder gedestilleerd
tot drie overkoepelende aandachtspunten:

1) overheden erkennen de potentie van innovatiegericht inkopen vaak nog onvoldoende door
de hele organisatie heen;

2) overheden definiëren voor zichzelf vaak een te abstracte innovatieagenda en een strategie
voor innovatiegericht inkopen wordt gemist;

3) overheden willen de kosten en risico’s die het inkopen van innovatie met zich meebrengt
vermijden.

Om deze belemmeringen aan te pakken en innovatiegericht inkopen beter te faciliteren,
doet de Werkgroep ook een aantal aanbevelingen aan het Ministerie van Economische
Zaken en Klimaat (EZK) en aan inkopende overheden in den brede.

De eerste aanbeveling behelst het opstellen van een strategisch actieplan voor innovatiegericht
inkopen, in lijn met de innovatieagenda’s. Daarnaast adviseert de Werkgroep om meer
voorlichting over en ondersteuning voor innovatiegericht inkopen te bieden. Tenslotte
worden overheden aangespoord om nog meer de samenwerking te zoeken en de initiatieven
die reeds in de praktijk zijn gebracht te verbinden.

De belemmeringen die de Werkgroep in kaart heeft gebracht en de aanbevelingen die
zij doet, geven mij aanleiding om bij de partijen die aan de slag gaan met het ontwikkelen
van de nieuwe Kennis en Innovatie Agenda’s (KIA’s) in het Missiegedreven Innovatiebeleid,
onder de aandacht te brengen dat innovatiegericht inkopen hierbij als integraal onderdeel
moet worden meegenomen. Daarnaast zal ik met PIANOo (het Expertisecentrum Aanbesteden)
en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) in overleg te treden om te bezien
op welke wijze de huidige ondersteuning van innovatiegericht inkopen verbeterd kan
worden. EZK gaat hiertoe in de loop van 2023 samen met deze partijen een aanpak ontwikkelen.
Hierbij zal ook aan de orde komen hoe de samenwerking op het gebied van innovatiegericht
inkopen kan worden verbeterd. Daarmee geef ik invulling aan alle drie de aanbevelingen,
waarbij ik opmerk dat deze aanbevelingen vooral ook actie van individuele inkopende
overheden vergt. Ik zal dit rapport en de aanbevelingen daarin dan ook onder hun aandacht
laten brengen.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat,
M.A.M. Adriaansens