Brief regering : Geannoteerde Agenda Gezondheidsraad 7 september 2022

Nr. 681
BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 26 augustus 2022

Hierbij bied ik u, mede namens de Staatssecretaris van VWS, de geannoteerde agenda
voor de informele EU-gezondheidsraad van 7 september a.s. in Praag aan. Ik ben voornemens
mij ambtelijk te laten vervangen vanwege conflicterende verplichtingen in het buitenland.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
E.J. Kuipers

Geannoteerde agenda van de informele EU-gezondheidsraad, 7 september 2022

Beleidsdebat: Kanker en de implementatie van de Europese Beating Cancer Plan

Inleiding

Op de agenda staat een gedachtewisseling over de conclusies van de Expert Conference
on Oncology van 13 en 14 juli 2022. Het Voorzitterschap wil tevens het gesprek aangaan
over een EU netwerk van Uitgebreide Kankerinfrastructuur (EU Network of Comprehensive
Cancer Infrastructure).

Achtergrond

Het Tsjechische voorzitterschap heeft oncologie tot één van de prioritaire thema’s
gekozen. De inzet van het voorzitterschap is om tijdens de informele Raad steun te
verkrijgen voor een gezamenlijke Call to Action Daarnaast zet Tsjechië zich in om
tijdens de formele EU gezondheidsraad van 9 december a.s. een herziene Raadsaanbeveling
aan te nemen over kankerscreening. Op 13 en 14 juli organiseerde Tsjechië ter voorbereiding
op de informele EU gezondheidsraad een expertbijeenkomst over kanker in Brno. Deze
experts hebben een aanzet gedaan voor een niet-bindende «Call to Action» ten aanzien
van de Europese aanpak op de preventie, screening en behandeling van mensen met kanker.
Het geeft hiermee concrete invulling aan onderdelen van het EU beating cancer plan
zoals dat in 2020 door de Europese Commissie werd gelanceerd. De Expert Conference
heeft opgeroepen tot drie zaken. Ten eerste roept het op om een EU-breed netwerk van
uitgebreide kankerinfrastructuren (Comprehensive Cancer Infrastructures) op te richten
die erkende nationale uitgebreide kankercentra en andere bestaande kankerzorgnetwerken
in de lidstaten verbindt. Het doel is de verbetering van de toegang van patiënten
tot hoogwaardige diagnoses en behandelingen. Ten tweede roept de Call to Action op
om de infrastructuur voor kankergegevens (kankerregistraties) en het gebruik ervan
te verbeteren. Dit moet onderdeel worden van de European Health Data Space, waarvoor
de Europese Commissie een voorstel voor een Verordening heeft gepubliceerd en waarover
in de Raad wordt gesproken. Ook het European Cancer Imaging Initiative, een van de
vlaggenschip projecten van het European Beating Cancer Plan, moet hier onderdeel van
worden. Ten derde roept de Call to Action op om vroege opsporing van kanker te verbeteren,
door onder andere het herzien van de Raadaanbevelingen over kankerscreening uit 2003,
een Joint Action om lidstaten te helpen om deze te implementeren en meer in te zetten
op onderzoek en bewustwording van burgers.

Lidstaten wordt gevraagd om de Call to Action te ondersteunen. Daarnaast wordt gevraagd
welke stappen als eerste zouden moeten worden genomen door lidstaten om de uitgebreide
kankerinfrastructuur op nationaal niveau tot stand te brengen en om gezamenlijke inspanningen
bij de totstandbrenging van een EU-netwerk van uitgebreide kankerinfrastructuren te
ondersteunen.

Nederlands standpunt

Nederland ziet meerwaarde in het oprichten van een EU-breed netwerk van uitgebreide
kankerinfrastructuren en het verbeteren van de Europese infrastructuur voor kankergegevens.
De onderhandelingen over het wetgevende voorstel voor een European Health Data Space
(EHDS) zijn net begonnen, het kabinet staat in beginsel positief tegenover dat voorstel.
Ook zien we goede mogelijkheden en kansen voor kankergegevens in de EHDS, maar willen
daarmee niet te ver vooruitlopen op de onderhandelingen over de EHDS Verordening.
Europese samenwerking en uitwisseling komt ten goede aan de kwaliteit van zorg voor
de patiënten in de verschillen de EU lidstaten, waaronder Nederland. Het is belangrijk
dat bij het opzetten hiervan zoveel mogelijk synergie ontstaat met bestaande Europese
samenwerkingsnetwerken zoals de European Reference Networks die zich ook deels op
kanker richten.

Nederland ziet tevens het belang in van het actualiseren van de aanbevelingen voor
kankerscreening op basis van de meest recente wetenschappelijke inzichten en steunt
dit initiatief. Nederland heeft momenteel landelijke bevolkingsonderzoeken naar baarmoederhals-,
borst- en darmkanker. Het is aan lidstaten zelf om, aan de hand van de nationale context,
af te wegen en te besluiten over het al dan niet aanbieden van een landelijk bevolkingsonderzoek
voor een betreffende kanker.

Krachtenveld

Er is brede steun in de lidstaten alsook het Europees parlement voor de brede Europese
aanpak van kanker. Hiervoor wordt ingezet op verschillende pijlers, zoals het EU beating
cancer plan, de EU mission on Cancer als onderdeel van Horizon Europe en de activiteiten
onder het Europese gezondheidsprogramma EU4health. Naar verwachting zal er in de verschillen
de lidstaten en het Europees parlement derhalve positief worden gekeken naar een verdere
concretisering van dit plan op de onderdelen zoals in de Call to Action. Op het moment
van schrijven is niet bekend hoe andere lidstaten de Call to Action beoordelen.

Beleidsdebat: Raadsconclusies over vaccineren

Inleiding

Op de agenda staat een gedachtewisseling over vaccinaties en bijdrage van de vaccinatiegraad
aan het voorkomen van ziekte en het verbeteren van de publieke gezondheid.

Achtergrond

Vaccinatie is één van de meest effectieve gereedschappen in het voorkomen van infectieziekten.
Het voorzitterschap is voornemens later in haar voorzitterschap Raadsconclusies voor
te stellen over dit onderwerp, met speciale aandacht voor verhoging van de vaccinatiegraad.
Ter voorbereiding daarvan vraagt zij lidstaten te discussiëren over twee specifieke
thema’s. Allereerst over het tegengaan van desinformatie over vaccinatie. Het voorzitterschap
vraagt ook of lidstaten voorstander zijn van het ontwikkelen van een gemeenschappelijke
vaccinatie kaart gezien het succes van het EU Digitaal Corona Certificaat. Het voorzitterschap
is tot slot voornemens te praten over aankomende dreigingen die met vaccinatie voorkomen
kunnen worden.

Nederlands standpunt

Virussen houden zich niet aan grenzen. De diverse uitbraken van door vaccinatie vermijdbare
ziekten in de wereld tonen het belang van versterking van nationale vaccinatieprogramma’s
en internationale samenwerking op dit vlak. Daarom is er een duidelijke toegevoegde
waarde voor gemeenschappelijke en gecoördineerde Europese preventie, monitoring en
actie, in nauwe samenwerking met het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding
(ECDC) en andere Europese agentschappen. Nederland staat daarom achter de ambitie
van het voorzitterschap om Raadsconclusies voor te stellen op het terrein van vaccinaties.

In het bijzonder onderschrijft het kabinet de aandacht voor terughoudendheid tegenover
vaccins en misvattingen met betrekking tot vaccinatie. Dit sluit ook aan bij de aandacht
die het kabinet heeft voor de terughoudendheid die er in de Nederlandse samenleving
bestaat over het nut en de meerwaarde van vaccinaties. Dit doen we op nationaal niveau
via de aanpak «Vol vertrouwen in vaccinaties».

Het digitaliseren van gezondheidsgegevens, waaronder vaccinatiegegevens, kan helpen
bij het verlenen van betere zorg. Daarom zetten wij in Nederland in op betere registratie
en gegevensuitwisseling van gezondheidsgegevens tussen zorgverleners en burgers, met
als doel burgers inzage te geven in de eigen vaccinatiegegevens. Dit gebeurt onder
andere door het ontsluiten van vaccinatiegegevens naar Persoonlijke Gezondheidsomgevingen
(PGO’s). Op dit moment is de meerwaarde van een gemeenschappelijke Europese vaccinatiekaart
niet evident. Het kabinet wacht verdere uitwerking en eventuele voorstellen voor een
gemeenschappelijke Europese vaccinatiekaart af en zal deze – indien aan de orde –
zorgvuldig in overweging nemen. Eventuele standpunten zullen te zijner tijd met uw
Kamer worden gedeeld.

De grootste gezondheidsdreigingen die mogelijk voorkomen kunnen worden met vaccinatie
zijn nieuwe opkomende virussen of mutaties van reeds voorkomende virussen. Het is
van essentieel belang dat wij daar goed op voorbereid zijn. Covid-19 en apenpokken
zijn twee recente voorbeelden hiervan.

Krachtenveld

Diverse lidstaten hebben te maken met een dalende vaccinatiegraad. Het initiatief
tot Raadsconclusies van het voorzitterschap sluit aan bij onder andere de Raadsaanbevelingen
die onder het Oostenrijks voorzitterschap eind 2018 zijn aangenomen en de uitkomsten
van de Europese Joint Action on Vaccination (2017–2021). Naar verwachting zullen de
lidstaten ook hun waardering voor het initiatief kenbaar maken.

Beleidsdebat: De crisis in Oekraïne en de impact daarvan op volksgezondheid in de
Unie

Inleiding

Het voorzitterschap heeft een gedachtewisseling geagendeerd over de impact van de
Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne op het Oekraïens gezondheidsstelsel.

Achtergrond

Het voorzitterschap is voornemens te spreken over hoe zorgbehoevende Oekraïners op
een veilige wijze terug kunnen keren naar Oekraïne wanneer dit aan de orde is. Het
gesprek zal zich verder richten op de wederopbouw van Oekraïne en hoe de verschillende
lidstaten en de EU zich hiervoor inzetten.

Nederlands standpunt

Nederland staat solidair met Oekraïne. Zoals reeds aangekondigd door de Minister voor
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking in de Stand van zaken Oekraïne brief
van 6 juli jl., (Kamerstuk 36 045, nr. 105) beraden we ons hoe we het beste steun kunnen verlenen. Dit zal gewogen worden aan
de hand van de expliciete verzoeken die wij mogelijk zullen ontvangen van de Oekraïense
autoriteiten en moeten passen in een internationaal gecoördineerde aanpak van de wederopbouw.
De wederopbouw van de gezondheidszorg in Oekraïne is onlosmakelijk verbonden aan de
terugkeer van zorgbehoevende Oekraïners naar Oekraïne. De Minister voor BHOS heeft
de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland reeds opdracht gegeven publiek-private platforms
op te richten om de Nederlandse inzet op het gebied van het maatschappelijk middenveld
en het bedrijfsleven verder te coördineren, ook op het gebied van gezondheidszorg.
VWS zal actief onderdeel zijn van dit platform en zich inzetten voor het betrekken
van niet alleen het bedrijfsleven, maar ook de gezondheidssector in den brede, waaronder
zorgverleners, voor het delen van expertise. Een goede overdracht is onderdeel van
kwalitatief goede zorg en wordt door de zorgprofessionals geregeld

Krachtenveld

Europa staat als geheel solidair met Oekraïne. Naar verwachting zullen de lidstaten
dit ook kenbaar maken in hun interventies. Het belang van Europese en mondiale coördinatie
in de wederopbouw van Oekraïne wordt ook breed gedeeld.