Brief regering : Verkenning naar infrastructuurprojecten met een grensoverschrijdende component tussen Nederland, België en Duitsland

Nr. 990
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS EN MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 4 juli 2022

Hierbij sturen wij u de «Verkenning naar infrastructuurprojecten met een grensoverschrijdende
component tussen Nederland, België en Duitsland» van adviesbureau TwynstraGudde. Deze
verkenning vormt een bouwsteen voor het gesprek dat wij met de buurlanden voeren over
onze bredere mobiliteitsopgave.

Aanleiding voor de gesprekken met de buurlanden over grensoverschrijdende mobiliteit
is de potentiële verbinding tussen de Antwerpse haven door Nederland naar het Duitse
Roergebied, de zogenoemde 3RX-verbinding. Deze 3RX-verbinding (Rhein-Ruhr-Rail-connection) is een mogelijk alternatief voor de in onbruik geraakte IJzeren Rijn tussen België
en Duitsland door Weert, Roermond en het natuurgebied Meinweg. Gesprekken over het
reactiveren en opwaarderen van de IJzeren Rijn zijn vanwege onder meer financiële
en vergunningsaspecten niet rond gekomen. Het alternatief 3RX, om tussen Roermond
en Duitsland het bestaande spoor via Venlo te benutten, is in 20181 samen met de partners onderzocht.

De 3RX-verbinding pakt vooralsnog onvoordelig uit voor Nederland. Mogelijk ligt dat
bij onze buurlanden anders. Om voor Nederland stappen te kunnen zetten moet een aantal
voorwaarden worden ingevuld. We zijn op zoek naar een triple win voor alle drie de
landen, waar financiering, inpassing, een positieve kosten-/batenverhouding en bredere
afspraken over andere potentiële projecten met een grensoverschrijdende impact onderdeel
van uitmaken. Daarom willen wij samen met onze buurlanden graag in breder verband
en modaliteit overstijgend de toekomstige mobiliteitsopgave onderzoeken en kansrijke,
nieuwe projecten nader in kaart brengen. Wij hebben het initiatief genomen om hierover
met de buurlanden in gesprek te gaan.

Nederland, België, Vlaanderen, Duitsland en Noordrijn-Westfalen zullen op ambtelijk
niveau spreken over inzichten in onze brede, potentiële grensoverschrijdende mobiliteitsplannen.
Voorbereidend op deze gesprekken hebben wij adviesbureau TwynstraGudde gevraagd om
binnen Nederland breed uit te vragen welke opgaven en potentiële projecten er zijn
waarmee de internationale mobiliteit in de delta verbeterd kan worden. Met de uitkomst
in de hand gaan wij samen met de buurlanden op zoek naar een triple-win2. Grote financiële investeringen in infrastructuur moeten immers lonen en voor alle
betrokken partners baten opleveren. Derhalve is dit het begin van een ingewikkelde
zoektocht met de buurlanden en de verkenning kan daarvoor een bouwsteen zijn. In die
gesprekken zal mogelijk ook samen onderzocht moeten worden of het principe losgelaten
kan worden, waarbij altijd het land de rekening betaalt in welk staatsgebied de infrastructuur
moet worden aangelegd.

Deze verkenning van TwynstraGudde naar infrastructuurprojecten met een grensoverschrijdende
component haalt breed het net op omtrent grensoverschrijdende mobiliteit. Hierbij
is gekeken naar zowel goederen- als personenvervoer over weg, spoor en water. Daarnaast
is ook gekeken naar buisleidingen. Diverse stakeholders op lokaal, regionaal en nationaal
niveau zijn geraadpleegd en het betreft dan ook een breed palet aan potentiële projecten.
Dat leverde in eerste instantie 75 projecten op. Deze lijst met projecten is vervolgens
langs een meetlat van toetsingscriteria gelegd. Hierbij is o.a. gekeken naar financiële
omvang en de ligging van een project op de hoofdstructuur. Dit levert een verkenning
op waarbij uiteindelijk 14 projecten met potentie voor Nederland zijn geïdentificeerd.
Tegelijkertijd is de uitkomst enkel een momentopname. De uitkomst weerspiegelt niet
noodzakelijkwijs de beleidsvoornemens van het kabinet en er is vanuit IenW ook geen
prioritering op aangebracht. Het is daarom belangrijk te vermelden dat de uitkomst
van het rapport niet leidt tot «het wensenlijstje van Nederland», maar vooral bedoeld
is om input te leveren voor de nu startende besprekingen met de buurlanden.

Ook België en Duitsland hebben hun eigen ideeën en wensen. Deze verkenning zal samen
met de inbreng van de buurlanden de basis vormen voor de zoektocht naar een gezamenlijke
agenda, die breder dan alleen de 3RX-verbinding kijkt naar robuuste, toekomstige verbindingen
tussen de Belgisch-Nederlandse delta en het Duitse achterland. De budgettaire kaders
zijn zeer krap en in lijn met het coalitieakkoord betrekken wij waar mogelijk Europese
fondsen bij eventuele investeringen om betere grensoverschrijdende verbindingen te
creëren.

Naast de zoektocht met de buurlanden in het kader van 3RX, zien wij de groeikansen
voor Nederland ook voor een belangrijk deel in de grensregio’s. In Europees perspectief
zijn dit kernregio’s waar volop kansen liggen voor economische activiteiten, werken,
wonen en recreëren. Om dat optimaal te kunnen faciliteren, vinden wij goede grensoverschrijdende
infrastructuur van groot belang. Daar horen bijvoorbeeld ook kortere, regionale grensoverschrijdende
OV-verbindingen bij, die niet voorkomen in het rapport omdat ze in omvang niet vergelijkbaar
zijn met 3RX. Wij zijn hierover veelvuldig in contact met de buurlanden om deze grensoverschrijdende
infraverbindingen te verbeteren.

Wij zien ernaar uit om werk te maken van betere verbindingen met de buurlanden en
zo bij te dragen aan de toekomstige bereikbaarheid van Nederland.

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat,
V.L.W.A. Heijnen

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,
M.G.J. Harbers