Brief regering : Stand van zaken met betrekking tot de meerkostenregeling gemeentelijke zorg, de specifieke uitkering voor de opvang van ontheemden, de overgang staatsnoodrecht naar reguliere onderbouwing en huisvesting voor Oekraïense ontheemden en andere aandachtsgroepen

36 045 Situatie in de Oekraïne

Nr. 2895 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 25 mei 2022

Door de voortdurende oorlog in Oekraïne zijn volgens de Europese Commissie inmiddels
meer dan 6,3 miljoen mensen hun land ontvlucht. Nog steeds worden de meesten van hen
opgevangen in de buurlanden, maar sommigen van hen reizen verder door binnen de EU,
onder meer naar Nederland.

In deze brief informeer ik uw Kamer over de laatste stand van zaken met betrekking
tot de meerkostenregeling gemeentelijke zorg en de specifieke uitkering voor de opvang
van ontheemden. Daarnaast informeer ik u over de stand van zaken m.b.t. de overgang
staatsnoodrecht naar reguliere onderbouwing en huisvesting voor Oekraïense ontheemden
en andere aandachtsgroepen.

Namens het kabinet ben ik coördinerend bewindspersoon op dit dossier, binnen de bijzondere
crisisstructuur van de Ministeriële Commissie Migratie en Samenleving (MCMS). Gezien
de onderwerpen stuur ik deze brief mede namens de Minister voor VRO en de Minister
en Staatssecretaris van VWS.

Realisatie noodopvangplekken

De gemeenten in Nederland zijn verantwoordelijk voor de realisatie van noodopvangplekken
voor ontheemden uit Oekraine. De veiligheidsregio’s coördineren dit. Eerder heb ik
de gemeenten en veiligheidsregio’s verzocht ernaar te streven op 23 mei 50.000 noodopvangplekken
te realiseren en gezien de aanhoudende instroom van mensen die Oekraïne ontvluchten
en uitwijken naar Nederland dit aantal te verhogen naar 75.000 uiterlijk 23 juni.
Ik heb uw Kamer hierover geïnformeerd op 28 april 2022 (Kamerstukken 19 637 en 36 045, nr. 2886).

Op 23 mei was de realisatie 48.454 noodopvangplaatsen met een bezetting van 81%. Dezer
dagen bereiken de veiligheidsregio’s het aantal van 50.000 noodopvangplaatsen. Het
is een prestatie van formaat die gemeenten en veiligheidsregio’s hier samen met het
Rode Kruis, het Leger des Heils en andere organisaties neerzetten. Omdat de realisatie
van nog meer opvangplaatsen er niet makkelijker op wordt, ben ik met de gemeenten
en veiligheidsregio’s een pakket aan randvoorwaarden overeengekomen die de realisatie
moeten vergemakkelijken. Ter informatie treft u een afschrift van deze afspraken in
de bijlage bij deze brief.

Overgang van staatsnoodrecht naar reguliere onderbouwing

Op 10 mei jl. is uw Kamer geïnformeerd1 inzake de overgang van een nationale crisisstructuur naar een bijzondere crisisstructuur
van de MCMS en de daaronder ressorterende Ambtelijke Commissie Migratie en Samenleving
(ACMS). Zoals ook aan uw Kamer gemeld in het nader rapport bij het wetsvoorstel Voortduringswet,
worden verschillende alternatieven nader uitgewerkt waarmee op structurele wijze in
de benodigde opvang kan worden voorzien, voor zolang dat nodig is. Gelet op de omvang
van deze taak en de zeer grote groep ontheemden uit Oekraïne, is daar enige tijd mee
gemoeid. Hierover wordt uw Kamer nader geïnformeerd.

Meerkostenregeling Jeugdwet, Wmo, Basistakenpakket Jgz, Rijksvaccinatieprogramma en
prenataal huisbezoek

De verantwoordelijkheid voor de zorg en ondersteuning vanuit de Wmo en de Jeugdwet,
en de uitvoering van het basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg, het Rijksvaccinatieprogramma
en het prenataal huisbezoek uit de Wet publieke gezondheid ligt óók voor Oekraïense
ontheemden bij gemeenten. Als gevolg van de toestroom van Oekraïense ontheemden naar
Nederland maken gemeenten extra kosten ten aanzien van de bovenstaande taken. Het
aantal Oekraïense ontheemden is dusdanig groot in omvang dat dit niet als een onderdeel
van gebruikelijke fluctuaties gezien kan worden. Daarnaast leidt de opvang van Oekraïense
ontheemden tot clustering bij specifieke gemeenten, namelijk in die gemeenten waar
opvanglocaties zijn gerealiseerd.

Het kabinet heeft besloten om gemeenten te compenseren voor de extra kosten in het
jaar 2022 die zij t.a.v. bovengenoemde taken maken. De compensatie wordt vastgesteld
op basis van (een raming van) daadwerkelijke aantallen opgevangen Oekraïense ontheemden.
De komende periode wordt de compensatie en verdeling, in overleg tussen het Rijk en
VNG, nader uitgewerkt.

Bekostigingsregeling opvang ontheemden Oekraïne

Het kabinet heeft besloten de ministeriële regeling opvang ontheemden vast te stellen.
De regeling geldt met terugwerkende kracht vanaf 1/3 met een looptijd van maximaal
zes maanden. Op basis van deze regeling vergoedt het Rijk de gemeentelijke kosten
voor de opvang van ontheemden. De regeling voorziet in het volgende:

• Een normbedrag voor opvang van ontheemden. Het bedrag wordt indien nodig naar boven
bijgesteld op basis van een monitoronderzoek

• Vergoeding op basis van werkelijke kosten voor transitie, verbouwing en realisatie
van gebouwen op basis van – globale – business cases

• Een uitzonderingsbepaling om gemeenten die excessieve kosten hebben gemaakt voordat
de regeling gepubliceerd is te kunnen compenseren op basis van werkelijke kosten.

• Een normbedrag voor vergoeding uitvoeringskosten verstrekkingen (leefgeld) in de POO.

De regeling heeft een looptijd van maximaal 6 maanden. Daarna wordt deze opgevolgd
door een algemene maatregel van bestuur (AMvB). De vergoeding gebeurt op basis van
een Specifieke Uitkering (SPUK) en wordt door gemeenten verantwoord via hun eigen
jaarrekening op basis van de SiSa-systematiek. Hoewel de juridische grondslag wijzigt
streeft JenV naar naadloze continuïteit in de uitvoering van de regeling en de verantwoordingssystematiek.
Met deze regeling is ook de mogelijkheid voor gemeenten om, indien gewenst, een voorschot
aan te vragen geborgd.

Bekostiging particuliere opvang

Om direct acute opvang voor ontheemden uit Oekraïne te kunnen realiseren en het particuliere
aanbod zo veilig mogelijk te laten verlopen heeft het Ministerie van Justitie en Veiligheid
in maart jl. met het Rode Kruis, Vluchtelingenwerk, TakeCareBNB en het Leger des Heils
afgesproken dat deze organisaties de particuliere opvang zouden coördineren en faciliteren.
Hier zijn de partijen direct mee aan de slag gegaan en hiervoor hebben zij direct
kosten gemaakt. Vanwege de acute crisis waar wij mee te maken kregen na de inval van
Rusland in Oekraïne en de noodzaak van urgente besluitvorming konden de aanbestedingsprocedures
niet volledig worden doorlopen. Om huisvesting bij particulieren wel direct mogelijk
te maken, zoals o.a. verzocht door het lid Palland tijdens het vragenuur op 15 maart
jl. (Handelingen II 2021/22, nr. 60, item 2), en ontheemden zo snel mogelijk een opvangplek aan te kunnen bieden zijn er op 24 maart
jl. door middel van een overeenkomst afspraken vastgelegd over de opstart van het
project. De kosten die verbonden zijn aan deze overeenkomst komen neer op 822.660 euro.
Deze waarde ligt boven de Europese aanbestedingsgrens voor overheidsopdrachten van
140.000 euro. Door middel van een «waiver» is er, gezien de urgentie van de situatie.
Door middel van een «waiver» is er, gezien de urgentie van de situatie, formeel besloten
tot deze afwijking van het inkoopbeleid.

Huisvesting ontheemden Oekraïne

Er wordt hard gewerkt aan het realiseren van voldoende opvangplekken voor een veilig
tijdelijk verblijf met toegang tot de nodige voorzieningen. Voldoende opvang is nodig
totdat een veilige terugkeer naar de Oekraïne mogelijk is of bestendigd verblijf in
Nederland aan de orde is. Natuurlijk is het de wens is van vrijwel alle Oekraïense
ontheemden om op korte termijn terug te kunnen keren naar een veilig Oekraïne. Helaas
is dat geen vanzelfsprekendheid waar we zomaar vanuit kunnen gaan. Daarom heeft de
Minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening met het instellen van een commissie
voorbereidingen getroffen voor het realiseren van huisvestingsmogelijkheden waarmee
een verblijf van Oekraïense ontheemden voor langere tijd mogelijk wordt gemaakt.

De huisvestingsvraag van Oekraïense ontheemden2 is acuut. Momenteel kunnen veel Nederlanders geen woning vinden die past bij hun
wensen en portemonnee. De urgentie om snel te komen tot meer woningen is dan ook hoog,
in het algemeen, en in het bijzonder voor aandachtsgroepen zoals statushouders, dak-
en thuisloze mensen en starters. Daarbij komt dat de praktijk laat zien dat het voor
gemeenten lang niet altijd makkelijk is opvang voor asielzoekers of huisvesting voor
statushouders te realiseren. Het snel realiseren van voldoende huisvesting, vergt
een breed scala van interventies. Waarbij processen sneller moeten en procedures soepeler.
De meeste effectieve wijze om snel extra woningen te realiseren, is door meer tijdelijke
en flexibele woningen te realiseren op plekken waar nu nog geen woningen (mogen) staan.
Daarnaast moeten leegstaande (kantoor)gebouwen worden getransformeerd tot woningen.

Huisvesting voor Oekraïense ontheemden in combinatie met andere aandachtsgroepen

De (tijdelijke) huisvesting van Oekraïense ontheemden kent een duidelijke samenhang
met de beleidsprogramma’s onder de Nationale Woon- en Bouwagenda (NWBA) Woningbouw
en «Een thuis voor iedereen». Op beide programma’s is de urgentie vergroot.

De huisvesting wordt primair gerealiseerd voor ontheemden, maar is ook inzetbaar voor
andere aandachtsgroepen. De ervaring leert dat de gecombineerde huisvesting van verschillende
aandachtsgroepen een positief effect heeft op participatie, integratie, de leefbaarheid
en het draagvlak in de wijk. De huisvesting die wordt gerealiseerd heeft een bouwkwaliteit
die enkele tientallen jaren kan worden ingezet. Afhankelijk van de behoefte kan de
huisvesting flexibelworden inzet voor verblijf of huisvesting van ontheemden, statushouders,
andere aandachtgroepen of starters op de woningmarkt. Op deze manier ontstaat via
de transformatie van gebouwen en de bouw van flexwoningen een permanente flexibele
schil. Flexwoningen zijn binnen die flexibele schil bovendien ook nog flexibel qua
locatie. De huisvesting voor ontheemden kan zowel worden ingezet voor ontheemden die
beogen langer in Nederland te blijven, als voor ontheemden die korter blijven en waarvoor
het nu gebruikelijk is dat het Ministerie van Justitie en Veiligheid verblijfplekken
realiseert. Deze flexibiliteit beoogt te verminderen dat tijdelijke verblijfplekken
voor ontheemden worden gerealiseerd die na afname van het aantal ontheemden weer worden
afgebroken.

Commissie en uitvoeringsorganisatie versnelling tijdelijke huisvesting

Om zo snel mogelijk huisvesting te realiseren wordt de commissie versnelling tijdelijke
huisvesting ingesteld. De commissie wordt ondersteund door een uitvoeringsorganisatie
bestaande uit extern ingehuurde deskundigen, experts op woningbouw, vertegenwoordigers
van woningmarktpartijen en medeoverheden. De commissie zorgt samen met ondersteuning
van het Ministerie van Binnenlandse Zaken voor de nodige afstemming met mijn departement.
Op die manier blijft de samenhang met programma’s onder de NWBA gewaarborgd alsmede
de samenhang met de activiteiten van de Nationale Opvang Organisatie.

De werkzaamheden van de commissie moeten leiden tot voldoende extra huisvesting op
meerdere locaties. De commissie hanteert in haar advisering een integrale aanpak,
waarbij zij zich onder andere richt op het bestuurlijk aanjagen van huisvestingsprojecten
bij gemeenten en provincies zodat meer gebouwen naar woningen worden getransformeerd
en de realisatie van tijdelijke en flexwoningen wordt versneld, het doorbreken van
impasses door onder meer effecten inzichtelijk te maken aan de hand van financieel,
juridische en planologische haalbaarheidsstudies en investeringsvoorstellen, het agenderen
van knelpunten in onder andere processen, procedures, wetgeving en voorschriften en
het bij elkaar brengen en inzichtelijk houden van vraag naar huisvesting en aanbod
van locaties en bouwcapaciteit op lokaal niveau.

Er is een quickscan uitgevoerd om de ondersteuningsbehoefte van de meest betrokken
partijen bij het zo snel mogelijk realiseren van extra huisvesting in kaart te brengen.
Op basis daarvan zijn de werkzaamheden van de uitvoeringsorganisatie tot stand gekomen.
De uitvoeringsorganisatie richt zich op het systematisch inzichtelijk maken en houden,
het bij elkaar brengen van vraag naar huisvesting en aanbod van locaties en bouwcapaciteit
op lokaal niveau, het maken van investeringsvoorstellen en het uitvoeren van haalbaarheidsstudies
voor beoogde projecten (waarbij gekeken wordt naar juridische, financiële en (steden)bouwtechnische
aspecten), het faciliteren van het besluitvormingsproces bij gemeenten en direct betrokken
organisaties, het zo nodig agenderen van vastgelopen casussen voor het nemen van een
beslissing met doorzettingsmacht en indien nodig het ondersteunen en begeleiden van
gemeenten en betrokken partijen bij de uitvoeringsfase.

Een van de belangrijkste knelpunten voor het realiseren van flexwoningen is de zoektocht
naar locaties. Daar is in de afgelopen periode ook de nodige inzet op gepleegd om
de commissie en uitvoeringsorganisatie een vliegende start te kunnen geven en zijn
voor de start middelen vrijgemaakt. Op korte termijn kunnen zij zich daarom richten
op de ontwikkeling van een aantal grotere locaties waar al contact over is met betrokken
gemeenten en provincies. Over de inzet voor langere termijn en de precieze vormgeving
van de ondersteuning van de commissie vindt momenteel nog besluitvorming plaats en
de Minister voor VRO uw Kamer zo spoedig mogelijk informeren.

De oorlog is onvoorzien en vraagt ook op het volkshuisvestelijk gebied actie van veel
partijen. Door goede samenwerking en een effectieve ondersteuning kan gezorgd worden
voor een goede uitvoering van het programma woningbouw en het programma «Een thuis
voor iedereen» en daarmee voor huisvesting van Oekraïense ontheemden, statushouders,
starters en andere aandachtsgroepen op de woningmarkt. Het kabinet heeft er alle vertrouwen
in dat we hier samen succesvol in zullen zijn en uw Kamer zal periodiek worden geïnformeerd
over de voortgang.

Spoedwet tijdelijke onderwijsvoorzieningen

Afgelopen maandag is het wetsvoorstel Wet tijdelijke onderwijsvoorzieningen bij massale
toestroom van ontheemden voor behandeling naar de Tweede Kamer gezonden. Met dit wetsvoorstel
wordt beoogd ruimte en richting te geven aan het opzetten en beheren van tijdelijke
onderwijsvoorzieningen waarin, in afwijking van de reguliere onderwijsvoorschriften
in het primair en voortgezet onderwijs, onderwijs aan Oekraïense ontheemden wordt
gegeven.

Budgettaire tabel

In onderstaande budgettaire tabel zijn enkel maatregelen opgenomen waar reeds door
het kabinet toe besloten is, inclusief een raming van het budgettaire beslag. Dit
betekent dat ook maatregelen die reeds in eerdere brieven aan uw Kamer zijn gecommuniceerd
in deze tabel zijn opgenomen. Er zijn andere maatregelen in voorbereiding dan wel
besluitvorming.

Maatregel

Budgettair beslag (mln. euro’s)

Departement

Gemeentelijke en particuliere opvang (GOO en POO)

1.195

JenV

Gereedmaken Rijksvastgoed voor opvang

64

JenV

Uitvoeringskosten Rijksvastgoedbedrijf opvang

1,2

BZK

Verkenning tijdelijke uitvoeringsorganisatie

2

BZK

Subsidieregeling medisch noodzakelijke zorg aan onverzekerden

23

VWS

Tolken

1,6

JenV

Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS)

1,8

VWS

Zorgkosten medische evacuees

24

VWS

Transportkosten medische evacuees

8

VWS

Extra ondersteuning LOWAN en uitvoering

0,6

OCW

Tijdelijke compensatie Oekraïense studenten

2,5

OCW

Nieuwkomersonderwijs

79,3

OCW

Ambulante begeleiding

3

OCW

Leerlingenvervoer

9,2

OCW

Gelijkstelling voorzieningenniveau ontheemden aan asielzoekers

3,2

JenV

Tijdelijke onderwijshuisvesting

136,3

OCW

Veiligheidsregio’s en GGD´en

119

JenV

Oprichting DG OEK en NOO

6,9

JenV

Subsidies NGO's tbv inzet Oekraïne

8,1

JenV

Convertibiliteit Oekraïense hryvnia

0,45

Fin

Rijkdienst voor Identiteitsgegevens t.b.v. BRP

0,54

BZK

Meerkostenregeling gemeentelijke zorg

20,5

VWS

Toelichting Gemeentelijke en particuliere opvang

Deze maatregel betreft de compensatie voor gemeenten voor de realisatie van noodopvangplekken
en verstrekkingen aan ontheemden. Dit bedrag is geraamd voor zes maanden, gezien de
regeling voorzien wordt voor drie maanden met eventueel verlenging met drie maanden
en uitgaande van 75.000 ontheemden. Met deze middelen betalen gemeenten ook de huur
voor het Rijksvastgoed (zie post hieronder). Gemeenten mogen opvanglocaties tot 12
maanden vastleggen, de kostenraming hiervoor wordt meegenomen bij de uitwerking van
bovenstaande regeling. De raming van andere kosten in deze tabel is nog gebaseerd
op 50.000 ontheemden. U wordt in een komende kamerbrief geïnformeerd over de budgettaire
effecten van een instroom van meer dan 50.000 ontheemden op deze andere kosten.

Toelichting gereedmaken Rijksvastgoed voor opvang

Het Rijksvastgoedbedrijf (RvB) zal in overleg met gemeenten bestaand Rijksvastgoed
beschikbaar stellen voor de tijdelijke noodopvang van ontheemden uit Oekraïne. Om
hen een waardig onderkomen en noodzakelijke voorzieningen te bieden, moeten aanpassingen
worden gedaan aan de gebouwen.

Uitvoeringskosten Rijksvastgoedbedrijf opvang

Om de extra werkzaamheden van het RVB mogelijk te maken zijn middelen nodig t.b.v.
projectleiding en juridische/contractuele werkzaamheden.

Verkenning tijdelijke uitvoeringsorganisatie

Dit betreft een verkenning naar een tijdelijke uitvoeringsorganisatie die kan ondersteunen
in het realiseren van tijdige en goede huisvesting voor ontheemden. De bijbehorende
kosten worden gedekt binnen de begroting van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
De uitkomsten van deze verkenning worden politiek gewogen alvorens verdergaande stappen
richting vormgeving van de tijdelijke organisatie worden ondernomen.

Subsidieregeling medisch noodzakelijke zorg aan onverzekerden (SOV)

Ontheemden uit Oekraïne die naar Nederland komen zijn momenteel onverzekerd voor medisch
noodzakelijke zorg. Voor onverzekerden bestaat de SOV-regeling, op basis waarvan aanbieders
gecompenseerd worden voor medisch noodzakelijke zorg die zij aan hen verlenen. Het
kabinet heeft besloten de uitgaven in de SOV voor ontheemden uit Oekraïne generaal
te compenseren t/m het tweede kwartaal van 2022 en raamt het budgettaire beslag hiervan
op 23 miljoen euro.

Tolken

De wet verplicht zorgverleners om begrijpelijk te communiceren met patiënten. Dat
betekent dat bij een taalbarrière een professionele talentolk moet worden ingezet.
Omdat de ontheemden uit Oekraïne niet onder het COA vallen, waar talentolken voor
asielzoekers beschikbaar worden gesteld, wordt gebruikt gemaakt van het inkoopcontract
van JenV om 1,6 miljoen euro hiervoor beschikbaar te stellen.

Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS)

De Europese Commissie heeft haar lidstaten gevraagd te inventariseren hoeveel capaciteit
er in de lidstaat beschikbaar is om medische evacuaties van Oekraïense patiënten uit
EU-buurlanden uit te voeren en de betreffende patiënten op te vangen en zorg en ondersteuning
te bieden. De coördinatie en organisatie hiervan wordt aan Nederlandse zijde uitgevoerd
door het LCPS, onderdeel van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ). Het gaat om
een bedrag van 1,8 miljoen euro voor 6 maanden.

Zorgkosten medisch evacuees

Nederland kan in het tweede kwartaal 2022 maximaal 30 patiënten per dag opvangen en
raamt het budgettaire beslag van de zorgkosten voor medische evacuees op 24 miljoen euro.
De zorgkosten voor de medische evacuees worden vergoed via de SOV-regeling.

Transport medische evacuees

Voor de evacuatie van Oekraïense patiënten uit EU-buurlanden wordt gebruik gemaakt
van een Europees matchingsysteem. Na acceptatie door het ontvangende land, wordt het
transport vervolgens geregeld door het land waar de patiënt zich bevindt voor overplaatsing.
Binnen de EU is afgesproken dat de kosten van transport voor het ontvangende land
zijn. Hiervoor is een bedrag van 8 miljoen euro geraamd.

Extra ondersteuning LOWAN en uitvoering

Via LOWAN (de door OCW gesubsidieerde ondersteuningsorganisatie voor het nieuwkomersonderwijs)
worden scholen ondersteund om kinderen uit Oekraïne zo snel mogelijk les te kunnen
geven. Het ministerie verhoogt de subsidie aan LOWAN-po (via de PO-Raad) en LOWAN-vo
voor extra fte ondersteuning.

Tijdelijke compensatie Oekraïense studenten

Dit betreft een compensatie voor zittende Oekraïense studenten in het studiejaar 2021
– 2022 in het ho en mbo. Deze compensatie loopt via instellingen en bedraagt maximaal
1.000 euro (betreft de kosten voor leefgeld en studie, bedrag conform Nibudnorm) per
student per maand voor in beginsel drie maanden (maart – mei). Dit wordt via een subsidieregeling
aan instellingen uitgekeerd.

Toelichting Nieuwkomersonderwijs

Nieuwkomers uit Oekraïne in zowel het primair als het voortgezet onderwijs komen in
aanmerking voor de nieuwkomersbekostiging (po circa 11.000 euro per jaar, vo circa
12.300 euro per jaar). Op basis van beschikbare cijfers dient naar verwachting voor
18.000 nieuwkomers met leerplichtige leeftijd nieuwkomersonderwijs georganiseerd te
worden. Dit budgettaire beslag geldt voor de periode van 1 maart 2022 tot 16 juli
2022 (einde schooljaar).

Toelichting Ambulante begeleiding

Een aantal van de Oekraïense leerlingen komen nog op reguliere scholen terecht. Deze
scholen hebben vaak niet de expertise om een nieuwkomersleerling les te geven zoals
een nieuwkomersschool dat wel heeft. Ambulante begeleiding vanuit de nieuwkomersscholen
voor deze reguliere scholen zorgt ervoor dat ook reguliere scholen expertise tot hun
beschikking hebben. Het gaat hierbij om 2 fte voor 15 van de 25 veiligheidsregio’s.
De middelen worden in overleg met de PO en VO raad ingezet en zijn beschikbaar voor
een jaar.

Toelichting Leerlingenvervoer

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het inrichten van leerlingenvervoer. Nieuwkomersonderwijs
wordt zo veel als mogelijk centraal georganiseerd, waardoor de afstand tussen opvanglocaties
en de onderwijsinstellingen kan toenemen. Daarom worden gemeenten gesteund in het
organiseren van leerlingenvervoer voor nieuwkomersonderwijs. Dit betreft een eenmalige
decentrale uitkering voor de periode 1 maart 2022 – 16 juli 2022 (exclusief schoolvakanties).

Gelijkstelling voorzieningenniveau ontheemden aan asielzoekers

Ontheemden hebben recht op hetzelfde voorzieningenniveau als asielzoekers. De Regeling
Medische zorg Asielzoekers (RMA) bevat op bepaalde onderdelen een bredere dekking
dan het basispakket. Het voorzieningenniveau gelijkstellen leidt naar verwachting
tot extra zorgkosten. Tot en met het tweede kwartaal van 2022 worden deze geraamd
op 3,2 miljoen euro. Dit kan budgettair verwerkt worden zodra het uitvoeringscontract
gereed is.

Toelichting Tijdelijke onderwijshuisvesting

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het regelen van voldoende onderwijshuisvesting.
Het plan is om de middelen via een SPUK aan gemeenten te verstrekken. Uitgangspunt
is dat gemeenten zelf de kosten voorschieten en achteraf vergoed krijgen op basis
van gerealiseerde kosten, hierbij geldt een maximumbedrag per leerling. De maatregel
is bedoeld voor het huren van bestaande, soms in de vorm van noodlocaties die op een
schoolplein kunnen worden bijgeplaatst, soms in de vorm van een externe locatie zoals
tijdens corona ook wel is gedaan. Dit budgettaire beslag geldt voor de periode van
1 maart 2022 tot 16 juli 2022 (einde schooljaar). Onderuitputting op budget vloeit
terug naar de schatkist.

Toelichting Veiligheidsregio» s en GGD» en

Voor de bedrijfsvoering en kosten voor GGD en veiligheidsregio’s en gemeenten met
een coördinerende taak moet een systeem voor vergoeding worden opgericht. Het gaat
om kosten die bij reguliere asielzoekers via COA worden gefinancierd. Hieronder vallen
in principe de extra kosten voor regie en coördinatie (een deel van de coördinatie
zit in de reguliere bekostiging) en eerste medische zorg en tolken (die niet al via
een andere route gefinancierd worden). Om de 25 veiligheidsregio’s in de periode van
9,5 maanden (half maart t/m december) te kunnen ondersteunen is een bedrag van ca.
€ 500.000 per maand per regio geschat, wat de 119 mln. maakt. Onderuitputting op budget
vloeit terug naar de schatkist.

Oprichting DG OEK en NOO

Het kabinet heeft besloten tot oprichting van DGOek en NOO. DGOek wordt belast met
beleidscoördinatie, ondersteuning en planvorming ten behoeve van de opvang van Oekraïense
ontheemden. De NOO heeft als taak om bij te dragen aan het realiseren van voldoende
opvanglocaties en het beschikbaar stellen van de benodigde basisvoorzieningen. Voor
de eerste zes maanden heeft dit een budgettair beslag van 6,9 miljoen euro.

Subsidies NGO’s t.b.v. inzet Oekraïne

Voor de ondersteuning van de opvang van Oekraïense ontheemden is de hulp ingeroepen
van verschillende NGO’s. Vluchtelingenwerk Nederland is door JenV gevraagd om ondersteuning
te bieden bij de voorbereiding en bij de opvang van ontheemden. Deze hulpverlening
loopt uiteen van het faciliteren en coördineren van het particuliere hulpaanbod, juridische
ondersteuning, inzet vrijwilligers en activiteiten op de Gemeentelijke Opvanglocaties
voor Oekraïners. De kosten hiervoor worden geraamd op 7,2 miljoen euro. Om particuliere
opvang zo veilig mogelijk te laten verlopen heeft JenV met het Rode Kruis, Vluchtelingenwerk,
TakeCareBNB en het Leger des Heils afgesproken dat deze organisaties de particuliere
opvang coördineren en faciliteren. Voor de opstart en eerste fase van het project
is een opdracht verleend met een budgettair beslag van 822.660 euro.

Convertibiliteit Oekraïense hryvnia

Conform de raadsaanbeveling van de Europese Commissie wordt er een regeling opgezet
voor Oekraïense ontheemden om Oekraïens contant geld (hryvnia's) om te kunnen wisselen
voor euro's. Om de regeling in Nederland in werking te kunnen laten treden is naar
verwachting een bedrag oplopend tot maximaal € 23,3 mln. nodig om de valuta te kunnen
opkopen. Hier staat tegenover dat deze valuta verkocht zullen worden. Hierdoor komt
de gesaldeerde reeks voor deze uitgaven op 0. Volgens de raadsaanbeveling dienen geen
transactiekosten in rekening te worden gebracht. De uitvoeringskosten, onder andere
transactiekosten en verwerkingskosten, worden geschat op € 0,45 mln.

Rijksdienst voor Identiteitsgegevens BRP

De Rijksdienst voor Identiteitsgegevens ontvangt een bijdrage voor haar werkzaamheden
in verband met het registreren van ontheemden uit Oekraïne in de Basisregistratie
Personen (BRP).

Meerkostenregeling gemeentelijke zorg

Als gevolg van de toestroom van Oekraïense ontheemden naar Nederland maken gemeenten
extra kosten ten aanzien van de Wmo, Jeugdwet, het basistakenpakket van de Jeugdgezondheidszorg,
het Rijksvaccinatieprogramma en het prenataal huisbezoek. Het kabinet heeft besloten
om gemeenten te compenseren voor extra kosten in het jaar 2022 die zij t.a.v. bovengenoemde
taken maken. De compensatie wordt vastgesteld op basis van (een raming van) daadwerkelijke
aantallen opgevangen Oekraïense ontheemden. De komende periode wordt de compensatie
en verdeling, in overleg tussen het Rijk en VNG, nader uitgewerkt.

Budgettaire verwerking

Uw Kamer ontvangt hiertoe een (Incidentele) Suppletoire Begroting van de betreffende
departementen.

Internationaal

Over de ontwikkelingen op het internationale vlak, informeren we uw Kamer nader in
het kader van de Geannoteerde Agenda voor de JBZ-Raad van 9 en 10 juni aanstaande.

Conclusie

Tot slot wil ik blijven benoemen dat de ontwikkelingen op het gebied van migratie
en aangrenzende werkvelden zich ten gevolge van de oorlog in Oekraïne razendsnel opvolgen,
zowel op nationaal, Europees als internationaal niveau. Dat heeft tot gevolg dat het
beeld zeer snel verandert en het kabinet zich daar continu op dient aan te passen.
Ik blijf mij, samen met mijn collega’s, inspannen om uw Kamer tijdig en adequaat te
informeren.

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, E. van der Burg