Brief regering : Maatregelen ProRail in Q1 inzake capaciteitstekort verkeersleiders

Nr. 976 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 6 april 2022

In mijn brief1 van 27 januari 2022 heb ik uw Kamer geïnformeerd over de externe toets op de aanpak
van ProRail met betrekking tot het capaciteitstekort bij de verkeersleiding. Daarbij
heb ik aangegeven dat ik rond het einde van het eerste kwartaal van dit jaar door
ProRail geïnformeerd zou worden over de verdere uitwerking van de aangepaste en aangescherpte
maatregelen naar aanleiding van deze toets. Deze verdere uitwerking heeft als doel
om alle maatregelen in te zetten die ingezet kunnen worden om de werkdruk en de capaciteitstekorten
bij verkeersleiding te verminderen.

ProRail heeft mij hierover per brief geïnformeerd. Deze brief gaat in op de manier
waarop ProRail invulling geeft aan de aanvullende maatregelen die uit de externe toets
gekomen zijn en geeft een stand van zaken bij de al uitgevoerde maatregelen. Daarnaast
heeft ProRail mij ook het externe, onafhankelijk uitgevoerde werkbelevingsonderzoek
bij verkeersleiding aangeboden en haar begeleidend communicatiebericht meegestuurd.
De brief van ProRail en de bijbehorende stukken, treft u als bijlagen bij deze Kamerbrief
aan2.

Zonder treinverkeersleiders rijden er geen treinen in Nederland. Het is daarom belangrijk
dat er voldoende treinverkeersleiders zijn die hun werk prettig en goed kunnen uitvoeren
in een veilige werkomgeving. Ik blijf ProRail daarom aanspreken op de situatie op
de verkeersleidingposten en verwacht stapsgewijs verbeteringen in de werkbeleving
en vermindering van de capaciteitstekorten te zien.

Hieronder ga ik kort in op de inhoud van de door ProRail verzonden stukken.

Aanvullende maatregelen Boston Consulting Group (BCG)

Uit de externe toets die het onderzoeksbureau BCG op het plan van aanpak van ProRail
heeft gedaan om het personeelstekort aan te pakken, kwam naar voren dat de juiste
stappen zijn en worden gezet. Daarnaast kwamen twee aanvullende maatregelen naar voren
om de capaciteitstekorten mogelijk sneller terug te dringen, maar hieraan zijn wezenlijke
uitvoeringsrisico’s verbonden. De aanvullende maatregelen betreffen het (tijdelijk)
versnellen en uitbreiden van de opleidingscapaciteit en/of het samenvoegen van werkplekken.
ProRail geeft aan dat zij besloten heeft om met de laatstgenoemde maatregel aan de
slag te gaan door middel van een onderzoek met medewerkers en de medezeggenschap naar
het anders verdelen van werk op de verkeersleidersposten om de druk op de mensen te
verlagen.

Het versnellen en uitbreiden van de opleidingscapaciteit wordt in het komende kwartaal
nog verder onderzocht. Omdat er in 2021 al veel gedaan is aan de versnelling en capaciteit
van de opleiding, is het verbeterpotentieel hiervan lager. Daarnaast vergen de lopende
veranderingen binnen de interne opleidingsorganisatie volgens ProRail nu al het uiterste
en zal een verbetering ook pas aanzienlijk later in de tijd tot resultaat leiden.

Ten behoeve van het anders organiseren van werk op de verkeersleidingsposten is er
een traject «Anders Werken» opgesteld. Dit heeft als doel om het werk anders te verdelen,
om daarmee capaciteit vrij te spelen die vervolgens kan worden aangewend voor onder
andere pauzes, het kunnen werken aan vakmatige persoonlijke ontwikkeling, project-
en werkwijze ontwikkeling en snipperverlof. ProRail geeft aan dat dit een ingrijpende
maatregel is voor de organisatie, maar dat het ook niet langer houdbaar is om vanwege
het tekort zoveel van de medewerkers te blijven vragen. Zeker niet als de uitkomst
hiervan mogelijk al vóór aankomende zomerperiode voor verlichting kan zorgen. Daarom
voert ProRail dit onderzoek nadrukkelijk uit in samenspraak met de mensen op de post
en de medezeggenschap. De aanpak voor het traject is tot stand gekomen met bijdragen
vanuit de medezeggenschap en is ook onderwerp van gesprek tussen ProRail en de vakbonden.

Over de voortgang op andere maatregelen meldt ProRail onder andere dat meerdere werkplekken
zijn opgeleverd waarmee er bij enkele verkeersleidingsposten op afstand kan worden
bijgesprongen. Ook meldt ProRail dat de opleidingsplekken goed gevuld zijn tot en
met juli 2022 en dat de zittende treindienstleiders een compensatie hebben ontvangen
voor de invoering van de hogere startsalarissen.

Werkbelevingsonderzoek

In opdracht van ProRail en de vakbonden heeft het onafhankelijke onderzoeksbureau
Ngenious sinds oktober 2021 een werkbelevingsonderzoek (nulmeting) bij de verkeersleiding
uitgevoerd en zeer recent afgerond. Het onderzoek laat zien dat er in relatie tot
de werkbeleving bij de verkeersleiding actie ondernomen moet worden. Een deel van
het personeel is namelijk ontevreden en meldt onder meer pestgedrag en discriminatie.
Gelijktijdig biedt dit onderzoek houvast om die actie tot stand te brengen en te monitoren.
Ik vind het goed dat ProRail en de bonden dit proces gezamenlijk hebben opgepakt en
dit onderzoek hebben uitgevoerd. Ik vraag ProRail om dit proces zorgvuldig te benaderen
gezien het om de medewerkers gaat, maar ik vraag ProRail wel om dit te doen met gepaste
spoed.

ProRail gaat de uitkomsten van het onderzoek onder andere per verkeersleidingspost
met medewerkers bespreken. Op basis daarvan formuleert ProRail in gesprek met de vakbonden
de juiste vervolgstappen. Zodra ProRail deze vervolgstappen heeft uitgewerkt, naar
verwachting voor de zomer, zal ik uw Kamer daarover verder informeren.

Ik heb vertrouwen in de aanpak van ProRail om de werksituatie van treinverkeersleiders
te verbeteren en het capaciteitstekort te verminderen. Treinverkeersleiders zijn onmisbaar
voor het laten rijden van de treinen in Nederland. Daarmee is hun werk van groot belang
voor het Nederlandse spoor. Ik blijf de aanpak van ProRail voor het oplossen van deze
problemen dan ook op de voet volgen en ik wil dat ProRail alles op alles blijft zetten om
treinuitval – en daarmee hinder voor reizigers – te voorkomen.

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat,
V.L.W.A. Heijnen