Brief regering : Geannoteerde agenda voor de Raad Buitenlandse Zaken van 11 april 2022

Nr. 2479 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 4 april 2022

Hierbij bied ik u de geannoteerde agenda aan voor de Raad Buitenlandse Zaken van 11 april
2022.

De Minister van Buitenlandse Zaken,
W.B. Hoekstra

GEANNOTEERDE AGENDA RAAD BUITENLANDSE ZAKEN VAN 11 APRIL 2022

Op 11 april aanstaande vindt een Raad Buitenlandse Zaken (RBZ) plaats in Luxemburg.
De Minister van Buitenlandse Zaken is voornemens hieraan deel te nemen. Op de agenda
staan de onderwerpen Mali, de Russische agressie tegen Oekraïne en Global Gateway.

Mali

Tegen de achtergrond van de zorgelijke politieke en veiligheidssituatie in Mali en
de humanitaire crisis in de Sahel, spreekt de Raad naar verwachting opnieuw over de
herijking van EU-veiligheidsinzet in de regio. De Sahel is een steeds instabieler
wordende regio dichtbij Europa en een prioritaire regio in het Nederlandse en EU buitenland-
en veiligheidsbeleid. De EU-veiligheidsinzet in de regio, als onderdeel van de geïntegreerde
benadering, is erop gericht verdere destabilisering in de Sahelregio tegen te gaan.
Het voorkomen van mogelijke terroristische dreigingen en beperken van irreguliere
migratiestromen is in het belang van Nederland en Europa en is een gedeelde Europese
verantwoordelijkheid. Gezien de brede en grensoverschrijdende problematiek in de Sahelregio
en het risico dat instabiliteit zich verspreidt naar West-Afrikaanse kuststaten, pleit het kabinet voor een sterkere regionale oriëntatie van de
EU-veiligheidsinzet. Strategische herziening van de GVDB-missies in Mali is voorzien
voor mei dit jaar.

De Raad zal naar verwachting spreken over de ontvangen reactie van de Malinese transitieautoriteiten
op het verzoek van EU Hoge Vertegenwoordiger (HV) Borrell om garanties ten aanzien
van het vrij functioneren van de EU-missies binnen hun mandaat, alsmede waarborgen
ten aanzien van de omgang met en indirecte steun aan milities en private military companies, zoals de Wagner Group. De reactie van de Malinese transitieautoriteiten op het verzoek
van HV Borrell biedt voor het kabinet niet de vereiste garanties voor de EU-missies
ten aanzien van de omgang met en indirecte steun aan milities en private military companies. Het kabinet blijft bij het standpunt dat het in de huidige context onwenselijk is
om door te gaan met het trainen en ondersteunen van het Malinese leger via de EU-Trainingsmissie
in Mali (EUTM Mali) en de Europese Vredesfaciliteit (EPF).

Tijdens de vorige RBZ bereikten lidstaten geen consensus over het al dan niet opschorten
van de activiteiten van EUTM Mali. Gelet op de uiteenlopende visies zullen de lidstaten
hier in aanloop naar de komende RBZ verder over spreken. Inzet van het kabinet is
daarbij om ten minste een akkoord te bereiken over onmiddellijke opschorting van de
meest gevoelige activiteiten van de EU-missies in Mali, zoals gevechtstrainingen aan
het Malinese leger, tot de tussentijdse strategische herziening is uitgevoerd. Ook
ten aanzien van EPF wordt opnieuw gesproken over het formeel opschorten van de EPF
steunmaatregelen aan Mali, die op dit moment tijdelijk zijn opgeschort. De inzet van
het kabinet is erop gericht om voor of tijdens de RBZ een besluit over zowel de EUTM
Mali als EPF steunmaatregelen te nemen.

Tot slot zouden volgens recente berichtgeving de Malinese transitieautoriteiten en
ECOWAS naar een compromis toewerken ten aanzien van een acceptabel transitietijdpad
naar herstel van de constitutionele orde. In het licht van deze ontwikkelingen is
het belangrijk om geëngageerd te blijven met de Malinese transitieautoriteiten. Het
kabinet blijft steun uitspreken voor ECOWAS.

Russische agressie tegen Oekraïne

De Raad zal spreken over de Russische agressie tegen Oekraïne. Het kabinet blijft
zich inzetten voor het verhogen van de sanctiedruk op Rusland. Tijdens de Raad zal
Nederland daarom pleiten voor verdere maatregelen, evenals de versterking van de implementatie
van bestaande sancties door de lidstaten en het dichten van eventuele loopholes. Wat het kabinet betreft liggen alle opties voor verdere sanctiemaatregelen nog steeds
op tafel, waarbij goed gekeken moet worden naar de leveringszekerheid van energie
in de EU zelf.

Naar verwachting zal ook gesproken worden over mogelijkheden voor aanvullende ondersteuning
aan Oekraïne, waaronder de uitwerking van het EU Solidarity Trust Fund voor Oekraïne, dat tijdens de Europese Raad van 24 maart jongstleden werd aangekondigd.
Daarnaast zal mogelijk gesproken worden over de gezamenlijke Europese diplomatieke
inzet, steun aan de regio, het tegengaan van desinformatie en hoe de EU zich in kan
zetten om de Russische bevolking te bereiken.

De ministers van Buitenlandse Zaken zullen naar verwachting ook opnieuw stiltaan bij
de grote externe effecten van de Russische oorlog tegen Oekraïne. Het kabinet heeft
onder andere zorgen over de effecten op wereldwijde leveringsketens en toenemende
voedselprijzen. Het kabinet zal ervoor pleiten dat de EU zich actief opstelt in de
samenwerking met betrokken internationale (VN-)organisaties, om snel en adequaat te
kunnen reageren op stijgende voedselprijzen of voedseltekorten.

Global Gateway

De Raad zal naar verwachting een gedachtewisseling hebben over de strategische koers
van Global Gateway, oftewel de Europese connectiviteitsstrategie. De strategie beoogt
uiteenlopende EU-programma’s en bestedingen te kanaliseren, inzichtelijker en zichtbaarder
te maken en zo een mondiaal, positief en op waarden gebaseerd aanbod voor connectiviteitsinvesteringen
aan partnerlanden te bieden op een vijftal prioriteitsterreinen. In de periode 2021–2027
wordt gestreefd een bedrag van € 300 miljard te mobiliseren, om bij te dragen aan
het dichten van het toenemende mondiale investeringstekort op het gebied van connectiviteit.
Nederlandse inzet hierbij is het aanbrengen van een duidelijke thematische en geografische
focus en om helderheid te scheppen richting de private sector hoe er aan Global Gateway
bijgedragen kan worden. Het kabinet acht het van belang om nu de vertaalslag te maken
van strategie naar implementatie, door het komende jaar een aantal aansprekende flagship projecten op te zetten om daarmee ook de geloofwaardigheid van de Unie als geopolitieke
speler te versterken.

Het kabinet acht het van belang dat, naast de focus op Afrika, er bij de verdere uitrol
van Global Gateway bijzondere aandacht uitgaat naar de nabuurschapslanden (in het
bijzonder het Oostelijk nabuurschap in de context van de oorlog in Oekraïne) en naar
Azië. Hierbij roept het kabinet ertoe op dat Global Gateway en de vorig jaar verschenen
Indo-Pacific strategie elkaar versterken. Indachtig de geopolitieke actualiteit, ligt
het in de rede om binnen Global Gateway versterkt in te zetten op de thematische prioriteit
energie en klimaat.

Tot slot zal Nederland in het bijzonder aandacht vragen voor de rol van de private
sector en van de internationale financiële instellingen, in het bijzonder de Europese
ontwikkelingsbanken, bij de implementatie van Global Gateway.