Brief regering : Geannoteerde agenda Landbouw- en Visserijraad 7 april 2022

Nr. 1407
BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 29 maart 2022

Door middel van deze brief informeer ik uw Kamer over de Landbouw- en Visserijraad
die 7 april aanstaande plaatsvindt in Luxemburg. Op het moment van schrijven is er
nog geen officiële agenda beschikbaar.

Verwachte agenda Landbouw- en Visserijraad

Gedachtenwisseling over de ontwikkelingen op de landbouwmarkten in relatie tot Oekraïne

Tijdens de komende Landbouwraad zullen de besprekingen worden voortgezet over de situatie
op de Europese landbouwmarkten in relatie tot de situatie in Oekraïne. De Commissie
zal de lidstaten waarschijnlijk informeren over de stand van zaken rond de uitvoering
van de genomen maatregelen die onderdeel zijn van de mededeling voedselzekerheid die
op 23 maart jl. is uitgebracht (zie ook hieronder bij het separate agendapunt hierover).
Onderdeel hiervan vormt de aankondiging van een nieuw tijdelijk crisiskader voor staatssteun
en het afkondigen van twee steunmaatregelen voor de landbouwsector. Dit betreft de
activering van artikel 219 van de Gemeenschappelijke Marktordening voor aanwending
van de landbouwcrisisreserve en het openen van particuliere opslag van varkensvlees.

Bij de toekenning van budgetten vanuit de crisisreserve aan lidstaten heeft de Commissie
zich gebaseerd op de verdeling waarmee lidstaten bijdragen aan de reserve door inhouding
van een deel van de directe betalingen. Voor Nederland is dit bedrag circa acht miljoen
euro. Lidstaten krijgen de mogelijkheid tot 200% nationale cofinanciering. Doel is
voedselzekerheid en de aanpak van marktverstoringen, waarbij activiteiten moeten passen
bij beschreven typen activiteiten: circulaire economie, nutriënten management, efficiënt
gebruik van grondstoffen of milieu en klimaatvriendelijke productie methodes. Het
koppelen van de activiteiten aan lopende subsidieprogramma’s onder het Europese landbouwgarantiefonds
(ELGF) en het Europees fonds voor plattelandsontwikkeling (ELfpo) is eveneens mogelijk.
De maatregelen moeten uiterlijk 30 juni a.s. worden gemeld aan de Commissie en de
betalingen uiterlijk 30 september 2022 zijn gedaan.

De Commissie zal tevens rapporteren over de bijeenkomsten met stakeholders in het
kader van het Europees mechanisme voor paraatheid en respons bij voedselzekerheidscrises
en de bijeenkomsten van de EU referentiegroep voor varkensvlees. Tot slot zal de Commissie
naar verwachting de Raad ook informeren over de stand van zaken over de maatregelen
onder de mededeling energie van 8 maart jl. in relatie tot de landbouw.

De maatregelen zijn reeds aangekondigd en besproken op de vorige Landbouw- en Visserijraad
van 21 maart. Ik heb de stappen van de Commissie verwelkomd en bezie momenteel hoe
de crisisreserve in Nederland gericht kan worden ingezet. Daarbij onderschrijf ik
het belang dat de EU moet blijven inzetten op de noodzakelijke verduurzaming van de
landbouwsector middels de Green Deal en Boer tot Bordstrategie.

Herziening LULUCF-verordening

In het voorstel om de LULUCF-verordening te herzien stelt de Commissie voor om vanaf
2031 de emissies die vallen onder de LULUCF-verordening en de niet-CO2-emissies van
landbouw samen te voegen onder een AFOLU (Agriculture, Forestry and Other Land Use)
beleidspijler. De niet-CO2-emissies van landbouw vallen nu nog onder de ESR, het gaat
hierbij met name om lachgas en methaan. De Commissie stelt voor dat in deze pijler
per 2035 op EU-niveau klimaatneutraliteit wordt gerealiseerd en een netto koolstofput
na 2035. Om dit te bereiken zal de Commissie in 2025 met een impactanalyse en wetsvoorstel
komen, waar nationale doelen onderdeel van zullen zijn. Het kabinet heeft een positieve
grondhouding ten aanzien van AFOLU en kijkt uit naar de gerelateerde juridische voorstellen
en impactanalyse van de Commissie. Nederland brengt momenteel in kaart welke bijdrage
Nederland daaraan kan leveren.

Raadsconclusies Commissie mededeling duurzame koolstofcycli – onderdelen koolstoflandbouw

De Voorzitterschaps- of Raadsconclusies over de Commissie mededeling duurzame koolstofcycli
zullen ter goedkeuring voorliggen, met daarin de onderdelen van de Commissie mededeling
duurzame koolstofcycli die betrekking hebben op koolstoflandbouw. Uw Kamer is eerder
geïnformeerd over de Mededeling Duurzame Koolstofcycli door middel van een BNC-fiche
(Kamerstuk 22 112, nr. 3318). Aangezien op het moment van schrijven nog geen agenda en conclusies beschikbaar
zijn, is nog onduidelijk of het Voorzitterschaps- of Raadsconclusies zullen worden.
In het eerste geval zullen de conclusies niet worden besproken, in het tweede geval
wel. Via het Speciaal Landbouwcomité heeft Nederland inbreng geleverd voor de conclusies,
deze zijn naar tevredenheid verwerkt.

Presentatie en mogelijke gedachtewisseling over mededeling voedselzekerheid

Op verzoek van de Europese Raad van 10 en 11 maart jl. heeft de Commissie op 23 maart
jl. een mededeling uitgebracht waarin ze haar korte termijn plannen presenteert in
antwoord op de voedselmarktverstoringen als gevolg van de invasie van Oekraïne en
de gevolgen daarvan voor Europese producenten en consumenten, de Oekraïense en mondiale
voedselzekerheid en de Oekraïense landbouw. De nu volgende beschrijving is een eerste
inzet op hoofdlijnen. In het verslag van de Landbouw- en Visserijraad volgt een korte
meer definitieve reflectie op de mededeling.

De mededeling stelt maatregelen voor langs de lijnen van reeds gepresenteerde of aangekondigde
voorstellen omtrent mondiale voedselzekerheid, betaalbaar en behoud voldoende voedsel
in de EU, waaronder het ondersteunen van de markt en de boeren (zie voor mijn inzet
hierop hierboven bij het agendapunt over landbouwmarkten), en de focus op een duurzaam
en weerbaar Europees voedselsysteem.

Ik onderschrijf het uitgangspunt van de Commissie om de transitie naar een weerbaar
en duurzaam, voedselsysteem onverminderd voort te zetten. Dit om voedselzekerheid
ook in de toekomst te kunnen garanderen. De situatie in Oekraïne legt de Europese
afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, kunstmest, diervoeder en grondstoffen bloot
en wat de noodzaak tot een versnelde transitie alleen maar onderschrijft. De Commissie
herhaalt in deze mededeling nog een keer wat het ook in de van Boer tot Bordstrategie
heeft opgenomen en wat ik deel: het is noodzakelijk om risicovolle landbouw input
te reduceren en tegelijkertijd alternatieve, duurzamere input mogelijk te maken. Nederland
kan daarom de maatregelen van de Commissie ondersteunen die de afhankelijkheid van
geïmporteerde input moeten verminderen, zoals de inzet van het EU handelsbeleid, alternatieve
en hernieuwbare brandstoffen voor kunstmestproductie, duurzaam beheer visstanden,
uitbreiding van teelt van plantaardige eiwitten en innovatie. Tegelijkertijd ben ik
met de Commissie in gesprek om ook het gebruik van dierlijke mest toe te staan. Voor
mijn pleidooi hiervoor in de Landbouw- en Visserijraad van 21 maart jl. (Kamerstukken
21 501-32 en 36 045, nr. 1408) was veel steun, maar we zijn er nog niet. Ook zal ik de Commissie vragen naar de
stand van zaken van het aangekondigde Integrated nutriënt management Action Plans
(INMAP). Wij willen daarover met de Commissie in gesprek. Verder bevestigt de mededeling
nog eens dat de EU voedselzekerheid niet in het geding is. Wel is er sprake van stijgende
voedselprijzen en zijn er kwetsbaarheden in het systeem. Ik ben blij met de aandacht
in de mededeling voor voedselzekerheid in de meest behoevende landen buiten de EU,
voor ondersteuning van Oekraïne, voor schuldverlichting en het voorkomen van voedsel
exportrestricties, voor ondersteuning van derde landen in hun transitie naar weerbare
en duurzame voedselsystemen en voor de extra aandacht van het thema voedselzekerheid
in multilaterale fora.

Gezondheidssituatie en werkzaamheden vogelgriep (AOB)

Er wordt in de Europese Unie veel gesproken over de langdurige en hevige vogelgriepepidemie.
Er zijn in bijna alle lidstaten uitbraken bij pluimvee en ook zijn veel wilde vogels
en enkele zoogdieren besmet. Frankrijk, Hongarije en Nederland zetten in op onderzoek
naar vaccinatie als één van de mogelijkheden om op langere termijn de vogelgriepdreiging
het hoofd te kunnen bieden. Ik wil graag in de EU een strategische en constructieve
discussie over het voorkomen en bestrijden van vogelgriep. Een van de maatregelen
die daaraan kan bijdragen is preventieve vaccinatie.

Seminar «The epidemiological surveillance platforms» (AOB)

Frankrijk zal onder dit punt verslag doen van het seminar «The epidemiological surveillance
platforms» dat Frankrijk in het kader van het EU-voorzitterschap op 22 maart 2022
heeft georganiseerd. Frankrijk heeft aan de hand van presentaties van een drietal
Franse surveillance-programma’s de vraag gesteld hoe de EU tot verdere samenwerking
op het gebied van surveillance kan komen, met in gedachten het streven naar een One
Health benadering. One Health houdt in dat gezondheid van mens, dier en milieu in
samenhang wordt bezien en dat er wordt gestreefd naar een balans tussen deze drie.
Ook platforms en programma’s uit andere lidstaten werden gepresenteerd. Zo heeft het
RIVM een presentatie gegeven over de wijze waarop in Nederland voedselveiligheid wordt
gemonitord.

Ik onderschrijf het belang van een One Health aanpak en kan daarom in de LVR aangeven
zeer bereid te zijn om binnen de EU onze ervaring en kennis te delen en open te staan
voor samenwerking. Zo zal ik met de surveillance op varkens-influenza, die dit jaar
nog van start zal gaan in Nederland, de samenwerking met Frankrijk opzoeken.

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
H. Staghouwer