Brief regering : Kabinetsreactie op de NZa-monitor zorgverzekeringsmarkt 2021

Nr. 1130
BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 13 oktober 2021

Bij deze bied ik uw Kamer de monitor zorgverzekeringsmarkt 2021 van de Nederlandse
Zorgautoriteit (NZa) aan1. Jaarlijks voert de NZa een monitor uit die de belangrijkste ontwikkelingen op de
zorgverzekeringsmarkt in kaart brengt.

Kernpunten:

• De NZa gaat dit jaar in de monitor onder ander in op de ontwikkelingen in het polisaanbod
en specifiek op de polissen met beperkende voorwaarden, de mate van concurrentie op
de zorgverzekeringsmarkt en de voorwaarden voor een goed functionerende verzekeringsmarkt.

• Ik onderschrijf de conclusies van de NZa ten aanzien van het belang van een overzichtelijk
polisaanbod, waarbij de polissen écht van elkaar verschillen. Er moet immers voor
verzekerden daadwerkelijk iets te kiezen zijn.

• Vanuit mijn kant start ik verschillende onderzoeken, bijvoorbeeld een onderzoek naar
het polisaanbod vanuit verzekerdenperspectief en de monitor naar het aankomende overstapseizoen,
waarbij ook wordt ingegaan op de informatieverstrekking door verzekeraars. Daarnaast
heeft het verder verbeteren van de risicoverevening mijn continue aandacht.

• Met de NZa roep ik verzekeraars op om het polisaanbod elk jaar kritisch tegen het
licht te houden, vanuit het belang van de verzekerde bij een overzichtelijk en onderscheidend
polisaanbod.

In deze brief schets ik allereerst de voornaamste bevindingen uit de monitor. Vervolgens
zal ik een inhoudelijke reactie geven.

Bevindingen monitor

Ontwikkelingen verzekeringsmarkt:

Ook 2021 was vanwege de COVID-19 pandemie een bijzonder jaar. De NZa staat stil bij
de verantwoordelijkheid die zorgverzekeraars hebben genomen om zorgaanbieders te compenseren
voor de financiële gevolgen van de pandemie, om zo de continuïteit van ons zorgstelsel
te borgen.

De monitor staat stil bij de ontwikkeling van het polisaanbod. Het aantal polissen
is in 2021 gegroeid van 55 naar 572. Hierbij is een afname zichtbaar van het aantal restitutiepolissen en een toename
van het aantal polissen met beperkende voorwaarden. Uit de monitor blijkt eveneens
dat het aantal verzekerden dat kiest voor een polis met beperkende voorwaarden is
toegenomen in 2021 (van 13,1% in 2020 naar 18,4% in 2021).

Mate van concurrentie:

Concurrentie tussen zorgverzekeraars draagt bij aan een passend en betaalbaar zorgaanbod.
De NZa schetst hier enerzijds positieve ontwikkelingen en anderzijds ontwikkelingen
die mogelijk ongewenste gevolgen hebben. De NZa duidt enkele positieve ontwikkelingen
die de betaalbaarheid van zorg ten goede komen en tot meer passende zorg leiden. Zo
geven zorgverzekeraars aan een belangrijke bijdrage te willen leveren aan het stimuleren
van gezondheid en het voorkomen van ziekte voor alle verzekerden. Daarnaast is er
een afname zichtbaar van het aantal signalen over mogelijke risicoselectie.

Anderzijds ziet de NZa signalen dat zorgverzekeraars, als gevolg van de toegenomen
concurrentiedruk, zich in de praktijk richten op jonge en gezonde overstappers. Tot
op zekere hoogte is dit volgens de NZa begrijpelijk, aangezien de groep die bereid
is over te stappen, doorgaans relatief jong en gezond is. In de beeldvorming van consumenten,
en in de marketing door zorgverzekeraars, worden polissen met beperkende voorwaarden
echter ten onrechte neergezet als interessante zorgverzekeringen voor (alleen) jonge
en gezonde verzekerden.

Daarnaast constateert de NZa dat er veel polissen op de markt zijn die inhoudelijk
weinig van elkaar verschillen. Zo zijn er polissen waarbij het belangrijkste verschil
de mate van vergoeding voor niet-gecontracteerde zorg is. Indien er breed gecontracteerd
is, leidt dit in de praktijk echter vrijwel niet tot daadwerkelijke verschillen voor
verzekerden. De NZa acht het ongewenst dat er nieuwe polissen op de markt komen die
nauwelijks onderscheidend zijn. Zeker als deze polissen gericht lijken te zijn op
jonge en gezonde overstappers.

Oproep NZa aan partijen:

De NZa roept zorgverzekeraars op om tot een transparanter polisaanbod te komen. Dit
kan door het verminderen van polissen die weinig van elkaar verschillen. En door alleen
nieuwe polissen op de markt te brengen die echt inhoudelijk verschillen van de al
bestaande polissen. Met een overzichtelijk polisaanbod kunnen verzekerden op meer
dan alleen prijs kiezen. De NZa roept zorgverzekeraars op om verzekerden beter te
helpen bij het maken van een goede keuze. Specifiek richt de NZa zich op de polissen
met beperkende voorwaarden. Deze polissen kunnen voor veel meer verzekerden een passende
keuze zijn, terwijl deze nu gepositioneerd worden als een geschikte verzekering voor
jonge en gezonde mensen.

De NZa roept verzekeraars op om deze polissen niet alleen actief onder de aandacht
te brengen bij jonge en gezonde verzekerden, maar juist ook bij verzekerden die zorg
gebruiken, omdat deze polissen ook voor hen passend kunnen zijn.

Ook roept de NZa zorgverzekeraars op hun informatievoorziening te verbeteren. De NZa
werkt aan een herziening van de regeling informatieverstrekking en verwacht dat dit
daarbij gaat helpen. De focus komt meer te liggen op de bruikbaarheid van de informatie
die verzekeraars verstrekken voor de consument.

De NZa wijst op het belang van een goed werkende risicoverevening en noemt daarbij
specifiek het onderzoeken van structurele over- en ondercompensaties. Zulk onderzoek
blijft nodig om zoveel mogelijk te voorkomen dat verzekeraars zich inspannen om voor
hen gunstige groepen verzekerden aan te trekken.

Beleidsreactie op de NZa monitor zorgverzekeringsmarkt 2021

Een overzichtelijk polisaanbod:

Ik vind het belangrijk dat er voor verzekerden echt iets te kiezen valt op de zorgverzekeringsmarkt.
Nagenoeg gelijke polissen dragen niet bij aan een onderscheidend polisaanbod en maken
dat het voor een verzekerde onnodig ingewikkeld is om een zorgverzekering te kiezen.
Daarom ondersteun ik de oproep van de NZa voor een overzichtelijk en onderscheidend
polisaanbod. Want dan valt er voor verzekerden écht wat te kiezen.

Het polisaanbod heeft daarom ook mijn voortdurende aandacht. Momenteel wordt een onderzoek
opgestart dat in kaart brengt hoe de polismarkt eruitziet en welke poliskenmerken
verzekerden daadwerkelijk als onderscheidend zien. Ik verwacht de resultaten van dit
onderzoek in het voorjaar van 2022 en zal deze te zijner tijd met uw Kamer delen.

De NZa geeft aan signalen te ontvangen dat verzekeraars polissen met een hoog vergoedingspercentage
voor ongecontracteerde zorg soms positioneren als «meest gekozen», terwijl in feite
geen sprake is van een recente actieve keus door verzekerden. Ik ben het eens met
de NZa dat hierdoor onterecht het beeld kan ontstaan dat andere polissen een minder
verstandige keuze zijn. Ook de constatering van de NZa dat een polis met beperkende
voorwaarden voor meer verzekerden dan jongeren en gezonden interessant kan zijn, vind
ik interessant. Een polis met beperkende voorwaarden hoeft daarbij niet bij voorbaat
een lagere premie te hebben dan een polis zonder beperkende voorwaarden. Ik vind het
belangrijk dat verzekerden zich goed (laten) informeren voordat zij een keus maken
voor een polis. Er zijn immers verschillen tussen polissen met beperkende voorwaarden
en ook heeft elke verzekerden andere behoeften en wensen voor een zorgverzekering.
De zorgverzekeraar kan door goede informatieverstrekking verzekerden inderdaad helpen
om een goede keuze voor een polis te maken. In het kader van informatieverstrekking
door de verzekeraars merk ik op dat ik hier in de monitor naar het komend overstapseizoen
aandacht aan ga besteden. In deze monitor wordt onder andere stilgestaan bij de vraag
in welke mate de verzekeraar sturend is in de keuze voor een polis door de verzekerde.
Ook de resultaten van dit onderzoek verwacht ik in het voorjaar van 2022.

Risicoverevening:

Ik onderschrijf het belang dat de NZa schetst van een goed werkende risicoverevening.
Het verder verbeteren van de risicoverevening heeft mijn voortdurende aandacht. In
mijn brief van 9 september jl.3 heb ik de verbeteringen in de risicoverevening geschetst die het komend jaar worden
doorgevoerd. Zoals in die brief is toegelicht, helpen deze verbeteringen te voorkomen
dat het om financiële redenen aantrekkelijk is om een veelvoud aan polissen in de
markt te brengen. Door het uitvoeren van verschillende onderzoeken wordt continue
gewerkt aan het nog verder verbeteren van de risicoverevening. Komend jaar zijn daarbij
de onderzoeken naar groepen waarvoor de risicoverevening (nog) onvoldoende compensatie
biedt prioritair. In dat kader vindt, zoals de NZa ook meldt, ook een onderzoek plaats
naar het verband tussen het vereveningsresultaat, onder andere op het niveau van individuele
polissen, en de kenmerken van de verzekerdenpopulatie. Dit onderzoek is onlangs opgestart.

Tot slot

Ik onderschrijf de conclusies die de NZa trekt en de oproep die de toezichthouder
aan diverse partijen doet. Zoals hierboven beschreven lopen er verschillende initiatieven
vanuit het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gericht op de ontwikkelingen
in het polisaanbod en een goed werkende risicoverevening. Ook zet de NZa in op verbetering
van de informatievoorziening door de herziening van hun regelgeving. Ik roep zorgverzekeraars
op het polisaanbod kritisch tegen het licht te houden. Tot slot wijs ik verzekerden
erop dat zij kunnen bezien of hun huidige polis nog bij hen past, en dat zij vanaf
medio november kunnen overstappen naar een andere polis bij hun huidige zorgverzekeraar
of naar een andere zorgverzekeraar, wanneer zij zo’n polis beter passend vinden dan
de huidige polis.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
H.M. de Jonge