Brief regering : Geannoteerde agenda informele Landbouw- en Visserijraad van 13-15 juni 2021

Nr. 1303 BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 4 juni 2021

Via deze brief informeer ik uw Kamer over de agenda van de Informele Landbouw- en
Visserijraad die van 13 tot en met 15 juni aanstaande plaatsvindt in Lissabon. Ik
ben voornemens aanwezig te zijn bij deze Raad.

De signalen van het Portugese voorzitterschap wezen erop dat de Informele Raad niet
door zou gaan vanwege het feit dat het tijdens de Raad van mei niet tot een akkoord
over het GLB is gekomen, om zo ruimte te maken voor verdere besprekingen over het
nieuwe GLB. Daarom is de geannoteerde agenda, die klaar lag voor verzending, niet
naar de Kamer gestuurd. Inmiddels heeft het voorzitterschap laten weten dat de Informele
Raad alsnog doorgaat.

Informele Landbouw- en Visserijraad

De informele landbouw- en visserijraad van 13 tot en met 15 juni 2021 in Lissabon
zal deels bestaan uit werkbezoeken en in het teken staan van de thema’s voedselsystemen,
innovatie en beheer van natuurlijke hulpbronnen en de toekomst van het Gemeenschappelijk Visserijbeleid. Er vindt bij deze raad
geen besluitvorming plaats.

Voedselsystemen, innovatie en beheer van natuurlijke hulpbronnen

Het Portugese voorzitterschap heeft voorafgaand aan deze Raad een discussiepaper verspreid
onder de lidstaten over het voedselsysteem, de uitdagingen waarmee het systeem te
maken heeft en hoe innovatie en beter beheer van natuurlijke hulpbronnen een passend
antwoord hierop kunnen bieden. Klimaatverandering, technologische transities, complexere waardeketens en vergrijzing zijn slechts enkele uitdagingen waarvoor het voedselsysteem
staat. Door middel van het herziene GLB, de Green Deal (incl. Farm to Fork) en Horizon
Europe hoopt de Europese Commissie deze uitdagingen het hoofd te bieden.

Zo moeten strategieën, innovatie-instrumenten en onderzoeksmiddelen binnen Horizon
Europe leiden tot de nieuwe kennis en de ontwikkeling van de juiste oplossingen, bijvoorbeeld
op het terrein van bodemgezondheid en biodiversiteit.

Daarnaast moet een beter beheer van natuurlijke hulpbronnen leiden tot een weerbaar,
veilig en eerlijk voedselsysteem dat tegelijkertijd duurzaam is en dat klimaatverandering
en verlies aan biodiversiteit tegengaat.

Nederland herkent en erkent de uitdagingen waar het voedselsysteem voor staat. In
mijn visie «Waardevol en verbonden» uit 2018 (Kamerstuk 35 000 XIV, nr. 5) ga ik hier uitgebreid op in. Ik ben tevens van mening dat de rol van kennis en innovatie
cruciaal is bij het vinden van de passende antwoorden. Precisielandbouw is hier een
mooi en actueel voorbeeld van; een innovatieve ontwikkeling in de land- en tuinbouw
waarbij verschillende technologie- en kennisvelden bij elkaar komen, zoals digitalisering
en kunstmatige intelligentie, robotisering, agronomie en ecologie. De kern ervan is
dat door het doelgericht verzamelen en verwerken van (digitale) data het mogelijk
wordt dieren of gewassen gedurende de teelt precies op maat de juiste zorg naar tijd
en plaats te bieden. Zo wordt een optimale ontwikkeling van de teelt gerealiseerd
met minder emissies en verspilling van grondstoffen. Daarmee draagt precisielandbouw
direct bij aan kringlooplandbouw en de klimaatdoelen. Ook wordt er intensief gewerkt
aan ontwikkeling en toepassing van innovaties die nodig zijn voor het circulair benutten
van de stikstof en andere nutriënten in de voedselketen, waardoor de emissies naar
bodem en lucht afnemen en aanzienlijk minder of zelfs geen hulpbronnen nodig zijn.

Als het gaat om een beter beheer van natuurlijke hulpbronnen wil ik benadrukken dat
deze grote aanpassingen vragen van de boeren en tuinders en andere ondernemers in
de voedselketen. Net als bij de energietransitie is er veel aandacht nodig voor de
verdeling van lusten en lasten die dit tot gevolg heeft. De in gang gezette intensivering
van het grondgebruik en de import van grondstoffen uit de hele wereldwijd moet sterk
beperkt worden. Dit vraagt van alle belanghebbenden – zowel producenten als consumenten
– een grote bijdrage. Zowel in ander gedrag en gewoonten als het op peil houden van
het verdienvermogen van de ondernemers in de keten die stappen maken naar een natuur
inclusieve kringlooplandbouw of vergelijkbare vormen van duurzame landbouw. Om dit
mogelijk te maken zijn duidelijke doelen en regio specifieke keuzes nodig. Hieraan
verbonden is het gewenst dat ondernemers die leveren op die doelen publiek en privaat
beloond worden.

De toekomst van het Gemeenschappelijk Visserijbeleid

Tijdens het visserij-deel van de bijeenkomst komt de toekomst van het Gemeenschappelijk
Visserijbeleid (GVB) aan bod. Het Voorzitterschap heeft voor de informele Landbouw-
en Visserijraad in juni een discussie over de toekomst van het Gemeenschappelijk Visserijbeleid
(GVB) geagendeerd. Er is vooralsnog geen inhoudelijk document gedeeld ter voorbereiding
op deze discussie. De Europese Commissie heeft aangegeven dat zij niet voornemens
is om een herziening te starten van het GVB en dat de focus de komende jaren vooral
zal liggen op implementatie van het huidige beleid. Ik zal tijdens de discussie in
elk geval aandacht vragen voor de grote uitdagingen waar de visserijsector voor staat,
zoals de gevolgen van Brexit en COVID-19, maar ook alle ruimtelijke ambities die volgen
uit de energietransitie en de biodiversiteitsstrategie. Deze ambities leggen ruimtelijke
beperkingen op aan de visserijsector en het is van belang dat er Europees wordt nagedacht
over deze ruimtelijke effecten op de visserij en passende maatregelen. Daarnaast zal
ik de Commissie vragen om de aanlandplicht, die onderdeel is van het GVB, te evalueren.
Ook zal ik daarbij aangeven dat het belangrijk is na te denken over mogelijke alternatieven
die hetzelfde doel onderschrijven, maar beter uitvoerbaar zijn.

Ik wil tevens benadrukken dat voor de toekomst van de visserijsector verduurzaming
en daarmee innovatie van groot belang zijn, waarvoor de nodige flexibiliteit in regelgeving
belangrijk is.

Tenslotte wil ik in de discussie naar voren brengen dat de aanhoudende onzekerheid
over de gevolgen van Brexit het Gemeenschappelijke Visserijbeleid onder druk zet.
Deze nieuwe werkelijkheid moet nog vorm krijgen. Ik wil daarbij benadrukken dat een
gelijk speelveld tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU van groot belang is.

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
C.J. Schouten