Brief regering : Jaarplan 2021 Belastingdienst, Toeslagen en Douane

Nr. 737 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARISSEN VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 24 november 2020

Hierbij bieden wij u het Jaarplan 2021 Belastingdienst, Toeslagen en Douane 2021 aan1. In drie afzonderlijke onderdelen komen de activiteiten van de Belastingdienst, Toeslagen
en Douane in 2021 aan bod; daarbij wordt inzicht geboden in wat burgers en bedrijven
daarvan gaan merken. Per onderdeel staan de belangrijkste actuele onderwerpen voorop
met de concrete activiteiten die we daarvoor in 2021 gaan uitvoeren. Voor alle drie
de organisaties geldt dat zij tijd en energie steken in de cultuur van hun organisatie
en in het bieden van een veilige en prettige werkomgeving aan hun medewerkers.

Belastingdienst

De Belastingdienst heeft de ambitie de beste Belastingdienst voor Nederland te worden.2 Daarom begint het jaarplan met de twee belangrijkste terreinen waarop de Belastingdienst
in 2021 moet verbeteren en waarvan de aanpak urgent is: een sterkere focus op dienstverlening
en het consistent en consciëntieus implementeren en naleven van wet- en regelgeving
bij het omgaan met risicosignalen en gegevensbescherming. Vervolgens gaat het jaarplan
in op de andere prioriteiten: de focus op fiscale taken, met effectief toezicht en
effectieve opsporing, en de inzet op vakmanschap, cultuur en ICT.

Bij de sterkere focus op dienstverlening is een open oog en oor voor burgers en bedrijven
essentieel; daarom zijn de activiteiten in 2021 gericht op een snelle, betrouwbare
en zorgvuldige behandeling van de belastingzaken van burgers en bedrijven, waarbij
hen deskundige en persoonlijke ondersteuning wordt geboden waar die nodig is.

Eerder dit jaar hebben we helaas moeten constateren dat er binnen de Belastingdienst
sprake is geweest van oneigenlijk of onrechtmatig gebruik van persoonsgegevens. Dit
betreft onder meer de Fraude Signalering Voorziening (FSV). Ook heeft de Autoriteit
Persoonsgegevens ernstige conclusies getrokken over het gebruik van nationaliteit
bij Toeslagen. Hierover hebben wij uw Kamer verschillende keren geïnformeerd, laatstelijk
met onze brief van 13 oktober 2020.3 Met die brief hebben wij het concept plan van aanpak Herstellen, Verbeteren en Borgen
toegestuurd. Er wordt niet voldaan aan wettelijke vereisten, waaronder de Algemene
verordening gegevens (AVG) en noodzakelijke waarborgen rond risico-selectieprocessen
en behandeling van fraudesignalen zijn onvoldoende. Dit heeft potentieel gevolgen
voor burgers en bedrijven. De basis voor het toezicht door de Belastingdienst moet
op orde zijn. In het concept plan van aanpak kiezen wij ervoor om de processen rond
risicoselectie en signalen van mogelijke fraude direct aan te pakken. In het eerste
kwartaal van 2021 moeten de risico’s in deze processen in kaart zijn gebracht, hernieuwde
kaders bekend zijn en de implementatie gestart. Hierbij wordt specifiek aandacht gegeven
aan het gebruik van nationaliteit en projectcode 1043. Dit is van belang omdat de
kans op negatieve effecten voor burgers en bedrijven hier het grootst is.

Toeslagen

Toeslagen werkt in 2021 aan de compensatie van gedupeerde ouders en het herstel van
vertrouwen na de onterechte aanpak van vermeende fraudegevallen in combinatie met
de hardheden in de regelgeving van toeslagen. Voor het compenseren van getroffen ouders
is een aparte organisatie opgericht. Het einddoel van de herstelorganisatie is dat
alle ouders die mogelijk voor herstel in aanmerking komen zich hebben gemeld, zijn
beoordeeld en gecompenseerd of hersteld en waar nodig geholpen om hun leven weer op
de rit te krijgen. Alhoewel een maximale inspanning zal worden geleverd om zoveel
mogelijk ouders in 2021 zekerheid te bieden, zal de hersteloperatie zeker nog in 2022
doorlopen. Het herstel van vertrouwen kan er alleen komen wanneer Toeslagen ook de
huidige dienstverlening verbetert en meer oog heeft voor de gevolgen van het eigen
handelen voor toeslaggerechtigden. De urgentie voor verbeteringen in de uitvoering
van het bestaande toeslagenstelsel is hoog. Daarom is het vernieuwen van de dienstverlening
cruciaal. Drie opgaven staan daarbij centraal: het hanteren van een menselijke maat,
het vergroten van de zekerheid bij het toekennen van toeslagen en adequate handhaving.

Douane

De belangrijkste door Douane in 2021 te zetten stappen zijn: het realiseren van een
combinatie van slimme handhaving en soepele logistiek, het verder ontwikkelen van
Douane als een data-gedreven organisatie, het verder werken aan een integere en professionele
Douane en het opvangen van de gevolgen van Brexit. Wat dat laatste betreft zullen
de effecten zich vooral in het begin voordoen; de mate waarin gevolgen optreden zal
vooral afhangen van de voorbereidingen in het Verenigd Koninkrijk en van de bedrijven
die daarmee zaken doen. En we zullen moeten zien of onze eigen processen de nieuwe
stromen aankunnen. We hebben ons er goed op voorbereid. In de eerste maanden van 2021
zal blijken of die voorbereidingen afdoende waren of dat aanvullende maatregelen genomen
moeten worden.

Douane is een handhavingsorganisatie die als uitgangspunt heeft dat er een evenwicht
wordt bereikt tussen handhaving enerzijds en het vergemakkelijken of ten minste niet
belemmeren van het handelsverkeer anderzijds.

De sterke groei van aangiftevolumes en de verdere digitalisering van de documentenstroom
en het berichtenverkeer rond de grensoverschrijdende handel en het grensoverschrijdende
goederenvervoer vragen om een nieuwe manier van werken, met een centrale rol voor
data en automatisering. Om voldoende toegerust te zijn voor de toekomst, dat wil zeggen
gelijke tred te houden, én om de continuïteit te waarborgen worden in 2021 onder meer
noodzakelijke veranderingen in de ICT doorgevoerd. Douane heeft een cruciale rol in
het beschermen van de samenleving tegen onveilige en ongewenste goederen. De Douanemedewerkers
hebben toegang tot beveiligde terreinen en hebben bevoegdheden die potentieel interessant
kunnen zijn voor mensen uit het criminele circuit. Daarbij zijn de financiële belangen
voor criminelen groot. Daarom krijgt integriteit in 2021 bijzondere aandacht.

Moties en toezeggingen

In de afgelopen maanden is een aantal keren aan uw Kamer aangegeven dat er in dit
jaarplan op en onderwerp zou worden teruggekomen. In de tabel in de bijlage is opgenomen
aan welke moties en toezeggingen met dit jaarplan uitvoering wordt gegeven4.

Tot slot

Over de uitvoering van dit jaarplan zal in juni en oktober 2021 aan u worden gerapporteerd;
in mei 2022 vindt dan de afsluitende rapportage plaats.

Dit jaarplan wordt gelijktijdig naar de Eerste Kamer gestuurd.

De Staatssecretaris van Financiën,
J.A. Vijlbrief

De Staatssecretaris van Financiën,
A.C. van Huffelen