Brief regering : Eindexamen VO 2021: stand van zaken november 2020

Nr. 113 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS EN MEDIA

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 november 2020

Zoals toegezegd tijdens de begrotingsbehandeling OCW van 15 oktober jl. (Handelingen
II 2020/21, nr. 15, debat over de Begroting Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 2021)
informeer ik uw Kamer hierbij over de stand van zaken rond de eindexamens in het voortgezet
onderwijs in het schooljaar 2020–2021. Ik schets in deze brief het proces dat tot
nu toe is doorlopen, de uitbreiding van het maatregelenpakket dat ik op dit moment
inzet en het vervolgproces voor de rest van het schooljaar.

Impact corona op examen 2020–2021

Het coronavirus heeft nog steeds een grote impact op het onderwijs. Daardoor is er
sprake (geweest) van aanpassingen in de vormgeving van het onderwijs en ook van lesuitval.
Dit leidt begrijpelijkerwijs tot vragen over de eindexamens vo in 2021. Daarom ben
ik in de afgelopen periode actief in gesprek gegaan met vertegenwoordigers van leerlingen,
docenten, scholen en ouders uit het vo, vso en het vervolgonderwijs om samen te bepalen
wat de situatie voor eindexamenkandidaten nu is, en om samen scherp te krijgen wat
er ten aanzien van het eindexamen nodig en mogelijk is, op welk moment. Ik heb hierover
gesproken met de volgende partijen: VO-raad, PO-raad, AOb, CNV, FvOV, AVS, LAKS, Ouders
& Onderwijs, LESCO, Simea, Vivis, SPV, landelijk vavo-netwerk, NRTO, MBO Raad, VH,
VSNU, CvTE, inspectie, Cito, DUO(.

Het beeld op dit moment

Over de bredere situatie in het onderwijs komt op korte termijn meer informatie beschikbaar.
Deze informatie is een aanvulling op het beeld dat ik tot nu toe heb opgebouwd in
de gesprekken met de betrokken partijen. Het gaat daarbij om de covid-19 monitor van
de inspectie, de periodieke peiling onderwijscontinuïteit en de rapportage over de
stand van zaken bij het meldpunt schoolsluiting van de inspectie. Er is bij de verschillende
veldpartijen, van leerlingen, tot docenten, scholen en ouders, een breed gedeelde
behoefte om deze informatie te betrekken bij de afweging of het nodig is om maatregelen
te nemen.

Over de situatie in het vmbo is nu al meer inzicht middels het bij deze brief bijgevoegde
specifieke rapport «Op koers? Onderzoek naar inlopen van (onderwijs)achterstanden
in vmbo beroepsgericht onderwijs, oktober 2020»1. Stichting Platforms Vmbo en de VO-raad hebben het initiatief genomen om docenten
en leidinggevenden in het beroepsgericht vmbo te bevragen over de achterstanden bij
deze vakken. Uit de enquête komt naar voren dat veel vmbo-scholen hun beroepsgerichte
programma’s in de bovenbouw niet hebben kunnen uitvoeren zoals ze dat gepland hadden.
Momenteel geeft meer dan de helft van de bevraagde docenten en leidinggevenden aan
dat alle of een aanzienlijk deel van de vierdejaars leerlingen in de beroepsgerichte
leerwegen een achterstand heeft. Dit geldt voor alle leerwegen en profielen. Dit beeld
past bij het beeld dat betrokken veldpartijen al langer schetsen over de specifieke
complexiteit van het kunnen geven van goed onderwijs in beroepsgerichte leerwegen
onder de huidige omstandigheden.

Besluit examinering beroepsgerichte vakken in het vmbo

Zoals hierboven beschreven komt uit het onderzoek van SPV en de VO-raad naar voren
dat er sprake is van brede achterstanden bij de beroepsgerichte vakken in de bovenbouw
van het vmbo. Op basis van de huidige situatie heeft een significant deel van de docenten
twijfels over de haalbaarheid van het centraal schriftelijk en praktisch examen (hierna:
cspe).

Daarom heb ik in goede afstemming met de verschillende partijen, inclusief de MBO
Raad, besloten dat het beroepsgerichte profielvak dit jaar zal worden afgesloten met
een schoolexamen in plaats van een centraal examen. De complete set eindtermen voor
dit vak blijft verplicht, maar zal in het schoolexamen moeten worden getoetst. Door
de vorm van het examen dit jaar op deze manier aan te passen is er meer flexibiliteit
om de afname op een gepast moment te plannen en wordt het tijdsbestek verkleind waarin
lokalen en materialen voor eindexamenkandidaten beschikbaar moeten zijn. In combinatie
met de verruiming van de afnametermijn voor de digitale flexibele examens in het vmbo
ontstaat er aanzienlijk meer ruimte en flexibiliteit voor scholen in de jaarplanning
en kan deze tijd worden benut voor het geven van onderwijs aan zowel eindexamenkandidaten
als leerlingen uit andere leerjaren. Scholen kunnen voor de schoolexaminering wel
gebruik maken van het examenmateriaal van het cspe, dat via het CvTE beschikbaar zal
worden gesteld en ik adviseer scholen om daar ook gebruik van te maken. In samenwerking
met het CvTE stuur ik parallel aan deze brief informatie over deze maatregel aan de
scholen.

De maatregel omtrent het cspe komt bovenop de maatregelen die ik reeds had genomen
om de afname- en aanlevertermijnen te verlengen. Scholen hebben hierdoor meer tijd
om de digitale, flexibele examens in het vmbo-bb en -kb af te nemen. En er ontstaat
meer ruimte om herkansingen voor het schoolexamen in te plannen of om achterstanden
in de examinering bij individuele leerlingen in te lopen.

Vervolg

Met de omzetting van het cspe naar een schoolexamen bied ik verlichting en duidelijkheid
in het beroepsgericht vmbo, waarmee alvast een belangrijke zorg van leerlingen en
docenten wordt geadresseerd. Daarnaast ben ik in overleg met alle partijen, inclusief
de leerlingen, tot de conclusie gekomen dat het beter is om de informatie die in de
komende weken beschikbaar komt af te wachten met het oog op verdere besluitvorming.
In de komende maand, voor de kerst, volgt dan duidelijkheid over de volle breedte
van het eindexamen, de avo-vakken en het staatsexamen. Hierin neem ik ook de bevindingen
van het CvTE mee over de normering voor de centrale examens van 2021. Scholen en leerlingen
kunnen met deze duidelijkheid de onderwijstijd effectief benutten en zich goed voorbereiden
op de examens. Uit de afstemming met partijen uit het veld kwam naar voren dat een
besluit voor de kerstvakantie scholen voldoende ruimte laat om indien nodig pta’s
aan te passen of het schoolexamen anders in te richten. Mochten de ontwikkelingen
rond het coronavirus daar op een later moment in het schooljaar aanleiding toe geven,
zal ik vanzelfsprekend bezien of de dan geldende maatregelen voor de eindexamens nog
voldoende zijn.

De Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media,
A. Slob