Brief regering : Onderzoek impact Klimaatakkoord op het MKB

32 813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid

Nr. 423 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 29 juni 2020

Dit kabinet staat ervoor dat Nederland in 2030 het ambitieuze reductiedoel van 49%
CO2-reductie behaalt en dat de transitie voor iedereen haalbaar en betaalbaar moet zijn.
Het kabinet meent dat het Klimaatakkoord een groene basis biedt onder toekomstig economisch
herstel. Economie en duurzaamheid staan niet los van elkaar, maar kunnen elkaar versterken.
Juist nu Nederland terechtkomt in een diepe recessie wordt het van belang daar oog
voor te hebben. Daarbij is een sterk en veerkrachtig mkb voor de Nederlandse economie
van het grootste belang. Daarom heb ik uw Kamer eerder toegezegd de effecten van het
Klimaatakkoord op het mkb inzichtelijk te maken, en hier is ook om verzocht door uw
Kamer via de motie van het lid Yesilgöz-Zegerius c.s. (Kamerstuk 32 813, nr. 350). Met deze brief geef ik hier invulling aan mede namens de Minister van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties, de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat.

Corona en het mkb

De coronacrisis heeft een grote impact op de gehele economie, en zeker op het mkb.
De buffers van ondernemers zijn afgenomen en veel ondernemers zijn op dit moment bezig
met het zoveel mogelijk zeker stellen van de toekomst van hun bedrijf. Het kabinet
heeft verschillende maatregelen getroffen om ondernemers daarin te ondersteunen: ook
onze prioriteit ligt nu bij het beschermen van banen en inkomens. In de brief van
20 mei 2020 over het Noodpakket 2.0 bent u geïnformeerd over de noodmaatregelen voor
de komende maanden en de verwachtingen voor de economie in de fase erna (Kamerstuk
35 420, nr. 38).

De impacttoets is uitgevoerd voordat de coronacrisis begon, en in de uitkomsten is
hier dus geen rekening mee gehouden1. In principe heeft de coronacrisis ook geen directe relatie met de absolute omvang
van de opgave van het mkb zoals deze in de impacttoets voor de komende 10 en soms
zelfs 30 jaar is berekend. Wel heeft de coronacrisis invloed op de mogelijkheden van
individuele ondernemers om hier op korte termijn mee aan de slag te kunnen. De coronacrisis
versterkt kwetsbaarheden voor het realiseren van deze opgave, zoals het gebrek aan
kennis en capaciteit, en beperkt vooral de investeringsruimte van veel ondernemers.
Daarmee wordt het realiseren van de significante opgave waar het mkb voor staat bemoeilijkt.
Het noodpakket van het kabinet kan de genoemde negatieve effecten van de coronacrisis
dempen, maar niet geheel wegnemen. Het effect van de crisis zal voorts per ondernemer
en sector verschillen, waarbij het belangrijk is oog te houden voor met name de kwetsbare
ondernemers. Het kabinet blijft er onverminderd op inzetten dat de transitie richting
2030 en 2050 voor het mkb haalbaar en betaalbaar is. Juist nu zijn die uitgangspunten
extra van belang.

Het kabinet zal de komende maanden nauwlettend monitoren hoe de pandemie en de economie
zich ontwikkelen, en zich richting Prinsjesdag op economisch herstelbeleid beraden.
Het kabinet acht het van belang, zowel voor de transitie als voor banen en werkgelegenheid,
dat publieke en private investeringen zoveel als mogelijk op peil worden gehouden
of worden versneld. Bij dat laatste wordt uitdrukkelijk ook gekeken naar mogelijkheden
op het gebied van het klimaatbeleid, met het oog op groen herstel.

Vervolgstappen

Namens het kabinet ben ik intensief met het mkb in gesprek. Dat gesprek richt zich
op het borgen van een krachtig en vitaal mkb, zodat dit de Nederlandse economie als
groeimotor kan blijven dienen.

Het kabinet ziet in de impacttoets aanknopingspunten om het mkb verder en beter te
ontzorgen bij het realiseren van de klimaatopgave. Centrale elementen zijn daarbij
het waarborgen van goede betrokkenheid van het mkb en specifieke branches bij de uitwerking
van de maatregelen uit het Klimaatakkoord en het benutten van natuurlijke investerings-
en vervangingsmomenten om de komende jaren een economische en duurzame keuze te maken.

Een van de belangrijkste zorgen van ondernemers die willen verduurzamen is de financierbaarheid
van de benodigde investeringen. De verduurzaming van hun gebouw of hun wagenpark vergt
vaak aanzienlijke bedragen die ondernemers niet zomaar op tafel kunnen leggen. En
zo zij die middelen wel kunnen vrijmaken, vragen de primaire bedrijfsactiviteiten
minstens evenveel financiële aandacht. Dat zegt niet dat de investeringen in verduurzaming
per definitie onaantrekkelijk zijn, immers, wie de investering over langere tijd kan
uitsmeren, met de juiste financiering, kan de energierekening al direct zien dalen.
Het betekent wel dat er nadrukkelijker gekeken moet worden naar het achterliggende
financieringsvraagstuk. Zijn de belemmeringen die ondernemers ervaren bij de financiering
van hun investeringen voor de klimaatopgave vergelijkbaar met de bekende knelpunten
voor mkb’ers op de financieringsmarkt?2 In hoeverre kan het bestaande instrumentarium voor subsidies en de financieringsmarkt
van EZK een ondersteunende rol spelen bij het wegnemen van belemmeringen voor het
mkb als het gaat om de klimaatopgave?

Ik wil de komende periode met MKB-Nederland bezien hoe de initiatieven op dit gebied
specifiek voor klimaatfinanciering bij het mkb verlichting kunnen brengen. Ik wil
daarin de rol van Invest-NL betrekken, aangezien in Invest-NL het doel klimaatfinanciering
en de doelgroep mkb samenkomen. Evenzeer wil ik bezien of en hoe middelen in het kader
van eventuele recovery-fondsen hier bij passen. De verduurzaming in het mkb, waarvoor dertig jaar de tijd
is, biedt op termijn ook bedrijfseconomische kansen. Voldoende financieringsmogelijkheden
is dan een voorwaarde die moet worden ingevuld.

Een andere veelgehoorde zorg van ondernemers is bovendien dat zij het moeilijk vinden
om in te schatten wat het Klimaatakkoord van hen vraagt. Daarom is het van belang
om de informatievoorziening richting ondernemers te verbeteren. Daartoe wordt een
digitale tool ontwikkeld die inzicht geeft in het handelingsperspectief van een ondernemer,
die een ondernemer op laagdrempelige wijze helpt om te bepalen wat in zijn of haar
situatie mogelijke en haalbare maatregelen zijn en welke ondersteuning daarbij door
de overheid wordt geboden. De tool moet gezien worden als een groeimodel: de digitale
tool levert steeds meer gedetailleerde resultaten op zodra de uitwerking van maatregelen
verder gevorderd is. Daarnaast kijken wij samen met MKB-Nederland hoe wij via branches
en regionale organisaties de energietransitie voor het mkb kunnen vergemakkelijken.
Het gaat dan om de ontwikkeling en toepassing van hulptools, waarbij expliciet aandacht
is voor technische (on)mogelijkheden en (off balance) financieringsmogelijkheden.
Verder wil ik met mkb-vouchers ondernemers ondersteunen bij het inwinnen van extern
advies over het volledige potentieel aan CO2-reductiemaatregelen die haalbaar en verstandig zijn voor hun bedrijf.

Over de uitkomsten van de mkb-impacttoets, de acties die het kabinet naar aanleiding
hiervan wil inzetten en het effect van de coronacrisis blijven de verantwoordelijke
bewindspersonen en ik de komende maanden in nauw contact staan met MKB-Nederland en
de brancheorganisaties, met name over de grootste delen van de opgave zoals die in
het onderzoek naar voren zijn gekomen, te weten mobiliteit, de gebouwde omgeving en
de glastuinbouw. De mkb-impacttoets is voor mij de start van een proces. Een proces
dat ik samen met het mkb wil doorlopen. Met enige regelmaat zullen wij de effecten
van de klimaat- en energietransitie op het mkb gaan toetsen, zodat dit als basis kan
dienen voor gesprek. De uitdaging is groot en er ligt voor ons allen veel werk in
het verschiet, maar samen met het mkb wil het kabinet hier een succes van maken.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat,
E.D. Wiebes