Brief regering : Reactie op petitie winkelveiligheid en aanbevelingen aanpak winkeldiefstal

Nr. 623
BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 24 juni 2020

Met deze brief reageer ik op de petitie over winkelcriminaliteit van Detailhandel
Nederland (DHN). Daarmee kom ik mijn bij het AO Criminaliteitsbestrijding op 5 februari
2020 gedane toezeggingen na (Kamerstuk 28 684, nr. 617). Voor mijn reactie op de VVD-notitie «Aanbevelingen voor de aanpak van winkeldiefstal»
verwijs ik naar de brief van 22 november 2019 (Kamerstuk 29 628, nr. 918).

DHN heeft de uitslag van een enquête over winkelcriminaliteit aangeboden1 met een petitie en vraagt daarmee aandacht voor de veiligheid in Nederlandse winkels
en winkelstraten. De geënquêteerde winkeliers wijzen op onveiligheid, die kan variëren
van winkeldiefstal en agressie tot cybercriminaliteit en interne fraude. De cijfers
zijn voor DHN aanleiding om te wijzen op vier specifieke punten:

1. Te blijven investeren in de aanpak van overvallen, plofkraken en mobiele bendes,

2. Ruimte te bieden aan het delen van gegevens tussen ondernemers onderling, politie
en justitie om criminaliteit te voorkomen,

3. Aandacht te houden voor de voortgang van de vereenvoudiging en digitalisering van
de aangifte bij politie, en

4. In de aanpak van cybercriminaliteit aandacht te houden voor de verschillende behoeften
en bedreiging voor grootwinkelbedrijven en mkb-winkeliers.

Ad1 Aanpak overvallen, plofkraken, mobiele bendes

De aanpak van overvallen en plofkraken is onderdeel van de prioriteiten in de lijst
van onderwerpen waarvoor extra aandacht wordt gevraagd binnen de Gemeenschappelijke
Veiligheidsagenda 2019–2022. De aanpak van deze High Impact Crimes kent dus prioriteit.
In het afgelopen decennium is gewerkt aan een integrale aanpak van overvallen en met
resultaat. Vanaf 2009 is het aantal overvallen met 60% gedaald. Mede dankzij de inzet
van het bedrijfsleven, gemeenten en maatschappelijke organisaties. Ook de komende
jaren blijf ik mij hiervoor inzetten. Dit in samenhang met de Taskforce Overvallen,
onder voorzitterschap van burgemeester Aboutaleb. De Taskforce Overvallen monitort
de ontwikkelingen en de voortgang van de aanpak en ondersteunt waar nodig op lokaal
en regionaal niveau de partners. Binnen deze Taskforce zijn ook DHN, Koninklijk Horeca
Nederland, Transport en Logistiek Nederland en de Nederlandse Vereniging van Banken
partners. Tevens voert de Taskforce Overvallen een nieuw actieprogramma uit met nieuwe
maatregelen om de aanpak verder te versterken.

Ten behoeve van de aanpak van plofkraken is er recent met de sector, de Minister van
Financiën en de Nederlandsche Bank gesproken om extra maatregelen te nemen om te zorgen
dat geldautomaten in de toekomst niet meer worden aangevallen. Met de in het overleg
gemaakte afspraken zetten de banken, Geldmaat, DNB, de politie en het Openbaar Ministerie
in op het zoveel als mogelijk voorkomen van plofkraken op geldautomaten, effectievere
heterdaadkracht en het beperken van de enorme schade waarmee plofkraken nu gepaard
gaan.

Mobiel Banditisme staat al sinds enkele jaren prominent op de agenda van het Nationaal
Platform Criminaliteitsbeheersing en de Taskforce Mobiel Banditisme.

De Taskforce ziet op een structurele en integrale aanpak van mobiel banditisme door
publiek-private samenwerking tussen lokaal bestuur, politie, OM, branches en het departement.
Er zijn, binnen het barrièremodel Mobiel Banditisme, vanuit de partners goede initiatieven
ontwikkeld om mobiele dadergroepen het binnen de gehele modus operandi zo lastig mogelijk
te maken. Deze initiatieven worden de komende jaren verder uitgewerkt in samenwerking
met alle relevante partners in het netwerk.

Verder is ten aanzien van gegevensdeling tussen winkeliers en de overheid het Gemeenschappelijke
Informatie Organisatie (GIO) opgericht. Hier onder ga ik hier nader op in.

Ad2 Gegevensdeling

Voor het delen van informatie door en onder winkeliers is in oktober 2018 gestart
met de Gemeenschappelijke Informatie Organisatie (GIO). Door middel van het waarschuwingsregister
GIO wordt (beeld)materiaal en overige informatie van private partijen over winkeldieven
en mobiele bendes geanalyseerd en bewerkt ten behoeve van de opsporing en preventie.
GIO is omkleed met waarborgen die zijn goedgekeurd door de Autoriteit Persoonsgegevens.
Samen met partners uit de Taskforce Mobiel Banditisme werk ik intensief samen om het
gebruik van GIO te versterken en zo mogelijk naar andere branches te verbreden. Zo
wordt op dit moment in het kader van de aanpak van ondermijning en de rol van gemeenten
daarbij, een modelprotocol ontwikkeld. Dat biedt een handvat voor gemeenten om te
beoordelen welke informatie verstrekt mag worden.

Ad3 Aangifte(bereidheid)

De aangiftebereidheid voor (onder meer) winkeldiefstal is flink gedaald. Dit is, zoals
DHN ook aangeeft, een zorgelijke ontwikkeling. Onder andere om de aangiftebereidheid
te vergroten, is de Politie binnen het programma Vernieuwend Registeren bezig met
een lange termijnaanpak voor de vernieuwing en vervanging van de huidige operationele
(verouderde) basisvoorzieningen. Het project Winkeldiefstal is onderdeel van het programma.
In dit project wordt door operationele politiemedewerkers, ketenpartners en winkeliersvertegenwoordigers
gewerkt aan een nieuwe functionaliteit ter ondersteuning van de afhandeling van het
(aangifte)proces rond winkeldiefstal. In het ontwerp van de nieuwe functionaliteit
winkeldiefstal wordt een voorziening opgenomen om een aangifte te kunnen volgen. Om
de aangifte te kunnen volgen zal de ondernemer, naar het zich nu laat aanzien het
zogenoemde E-herkenning moeten hebben. Het harmoniseren van het werkproces zal ook
leiden tot het eenvoudiger maken van koppelingen tussen aangiften uit verschillende
regio’s. Dit jaar wordt gestart met de landelijke uitrol.

Ad4 Aandacht voor cybercriminaliteit

Er blijft binnen JenV, in nauwe samenwerking met onder andere het Ministerie van EZK/DTC,
onverminderd aandacht voor de cyberveiligheid en cyberweerbaarheid in het MKB. Zeker
ook gezien de signalen dat er een toename is van cybercriminaliteit tegen het bedrijfsleven
als gevolg van de corona-crisis.

De eventuele toename is (nog) moeilijk met cijfers te onderbouwen. Niet iedereen doet
aangifte en het is mogelijk dat dit door de corona-crisis nog minder is dan normaal
omdat bedrijven druk zijn zich aan te passen aan de nieuwe omstandigheden.

Sinds vorig jaar hebben de Platforms Veilig Ondernemen (PVO’s) een groot aantal regionale
en lokale congressen georganiseerd voor MKB-ers, welke goed zijn ontvangen en over
het algemeen positief worden beoordeeld. PVO’s blijven deze bijeenkomsten ook dit
jaar (digitaal) organiseren. Daarnaast lopen er, binnen het actieprogramma Veilig
Ondernemen, acties (onderzoek naar ketenafhankelijkheid, human factors en een pilot
naar een regionaal expertisecentrum) om het MKB te versterken. Onlangs heeft JenV,
via het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV), subsidie verleent
aan 14 aanvragers (gemeenten, PVO en regionale samenwerkingsverbanden Veiligheid)
om de cyberweerbaarheid van burgers en het MKB te vergroten. De helft van deze aanvragen
ziet op het versterken van de weerbaarheid van MKB-ers. Doel van deze projecten is
om een stap verder te gaan dan voorlichting door handelingsperspectief te bieden aan
ondernemers. Op dit moment worden de mogelijkheden van de Citydeal verkend door JenV,
EZK/DTC en BZK. Een Citydeal is een samenwerking tussen onder andere Rijk en gemeenten
om bepaalde problematiek integraal aan te pakken. De komende tijd wordt bekeken welke
aanvragers van de 14 CCV-subsidies onderdeel kunnen en willen worden van een Citydeal.
Uw Kamer wordt hierover deze zomer geïnformeerd.

De Minister van Justitie en Veiligheid,
F.B.J. Grapperhaus