Brief regering : Videoconferentie landbouwministers van de EU inzake COVID-19

25 295
Infectieziektenbestrijding

Nr. 1229 BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 24 maart 2020

Het Kroatische voorzitterschap heeft besloten om in plaats van de Landbouw- en Visserijraad
van maart een videoconferentie te organiseren met de landbouwministers van de EU.
Deze videoconferentie vindt plaats op woensdag 25 maart aanstaande. Het voorzitterschap
is voornemens om van gedachten te wisselen over de sociaaleconomische gevolgen van
COVID-19 voor de landbouw- en visserijsector. Aan het begin van de vergadering zal
COPA-COGECA, de belangrijkste belangenbehartiger van Europese boeren, de gelegenheid
krijgen om de ministers en de Commissie toe te spreken over de actuele situatie. Daarna
zal een besloten en informele discussie plaatsvinden met de landbouwministers van
de lidstaten en de Europese Commissie.

Hoewel de Europese Commissie eerder een steunpakket aankondigde met diverse financiële
maatregelen, waaronder versoepeling van de staatssteunmogelijkheden, is het voorzitterschap
van mening dat het pakket van de Europese Commissie met algemene steunmaatregelen
niet afdoende is om de specifieke problemen in de landbouw en voedselproductie het
hoofd te bieden. Het voorzitterschap wil de Europese Commissie daarom vragen om aanvullende
crisismaatregelen te treffen. Daartoe wordt de lidstaten gevraagd om informatie over
de situatie in de diverse sectoren en voorstellen voor wenselijke crisismaatregelen
te presenteren.

Nederland beoordeelt het steunpakket van de Europese Commissie in het algemeen als
positief. Maar er ontbreekt in de mededeling inderdaad aandacht voor de landbouw.
Ik zal het voorzitterschap dan ook steunen in de oproep aan de Europese Commissie
om in ieder geval maatregelen klaar te zetten om snel aanvullend te kunnen ingrijpen
indien noodzakelijk. Vervolgens is het uiteraard wel van belang dat verzoeken om activering
van die maatregelen voldoende onderbouwd zijn.

De situatie in Nederland is zorgelijk in verschillende sectoren, waaronder sierteelt,
aardappelen, zuivel, suiker, eenden, en visserij. Veel sectoren hebben te maken met
plotselinge vraaguitval, dalende prijzen, transport- en logistieke problemen, en wegvallen
van seizoenarbeiders. Zo heeft de sierteeltsector met dramatische dalingen in de omzetten
te maken als gevolg van het wegvallen van belangrijke exportmarkten en ook binnenlandse
vraaguitval. Hoewel dit niet een sector is waar op EU-niveau veel voor geregeld is,
wil Nederland vanwege de urgente en grote problematiek de Europese Commissie vragen
om te voorzien in maatregelen zoals die reeds bestaan voor de groenten- en fruitsector.
Ik denk daarbij aan compensatie voor geleden schade zoals steun voor het doordraaien
dan wel het uit de markt nemen van sierteeltproducten (vergoedingen voor niet-afgezette
producten).

Ook vanuit andere sectoren, zoals de aardappelsector, krijgen we de signalen dat de
situatie zeer ernstig is. Ik zal nauwlettend in de gaten houden waar nog geen maatregelen
zijn getroffen of daar noodzaak voor is om dit wel te doen, en dit ook aan de Europese
Commissie vragen. Dit geldt ook voor de visserijsector, waar de markt voor horeca
en retail in binnen-, en buitenland stagneert. In aanvulling op de eerder genoemde
staatsteunmaatregelen zal ik pleiten om zowel opslag- en stilligsteun vanuit het Europees
Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij mogelijk te maken. Daarnaast wil ik de Commissie
vragen te bekijken of ook de regels voor de uitvoering van het fonds zo kunnen worden
versoepeld dat ondernemers de steun voor lopende projecten niet zien wegvallen.

Ik onderzoek of en hoe we kunnen zorgen dat boeren met liquiditeitsproblemen veel
eerder kunnen beschikken over de middelen die zij aan GLB-inkomenssteun kunnen verwachten
en die zij gewoonlijk pas in december ontvangen.

Verder zal ik de Commissie vragen om de lidstaten maximale flexibiliteit te geven
om af te wijken van de vereisten onder de huidige EU-regels, zoals controles ter plaatse,
waaraan niet kan worden voldaan door overmacht. Dat geldt ook voor het omgaan met
onvolkomenheden in de aanvragen voor directe betalingen, voor zover boeren zich niet
zoals gebruikelijk daarbij kunnen laten ondersteunen door bedrijfsadviseurs.

Tenslotte zal ik aandacht vragen voor de situatie rond de binnengrenzen. Naast uitval
van specifieke vraag wordt de marktverstoring in diverse sectoren versterkt door transportproblemen
en problemen aan binnengrenzen. Een concreet voorbeeld hiervan is het belang van soepele
en tijdige distributie van uitgangsmaterialen zoals zaaizaad en grondstoffen, voor
voedselvoorziening en diervoer. Mede op aandringen van Nederland heeft de Commissie
gisteren in een herzien richtsnoer voor de zogeheten «Green Lanes» duidelijk gemaakt
dat deze Green Lanes voor alle goederen gebruikt kunnen worden. Bovendien onderstreept
de Commissie mede op ons verzoek het belang van soepele doorgang van vers voedsel,
levende dieren, uitgangsmaterialen (incl. zaaizaad), grondstoffen en veevoer. Omdat
het echter uiteindelijk om nationale competenties gaat, zal ik hier bij mijn Europese
collega’s nogmaals aandacht voor vragen.

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
C.J. Schouten