Brief regering : Geannoteerde agenda voor de informele Raad Buitenlandse Zaken Gymnich van 29 en 30 augustus 2019
21 501-02 Raad Algemene Zaken en Raad Buitenlandse Zaken
Nr. 2038 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 23 augustus 2019
Hierbij bied ik u de geannoteerde agenda voor de informele Raad Buitenlandse Zaken
Gymnich van 29 en 30 augustus 2019 aan.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
S.A. Blok
GEANNOTEERDE AGENDA INFORMELE RAAD BUITENLANDSE ZAKEN (GYMNICH) VAN 29 EN 30 AUGUSTUS
2019
Op 29 en 30 augustus vindt in Helsinki de halfjaarlijkse informele Raad Buitenlandse
Zaken plaats, ook wel Gymnich genaamd, naar het Duitse plaatsje Gymnich waar in 1974
de eerste informele Raad Buitenlandse Zaken plaatsvond. Vanwege het informele karakter
worden er geen besluiten genomen. De agenda is als volgt: tijdens een werklunch op
29 augustus zullen ministers van Buitenlandse Zaken tezamen met ministers van Defensie
van gedachten wisselen over hybride dreigingen. Voorts zullen ministers van Buitenlandse
Zaken spreken over de situatie in de Golf. Op vrijdag 30 augustus vinden nog twee
bijeenkomsten plaats: een werksessie over de EU en het Arctisch gebied en een werksessie
over regionale samenwerking met de zes partnerlanden uit de Westelijke Balkan. Na
afloop van Gymnich zal nog een informele lunch plaatsvinden over mensenrechten samen
met de zes Westelijke Balkanlanden en Turkije.
Werklunch Hybride dreigingen
Tijdens de lunch zal het voorzitterschap de belangrijkste bevindingen presenteren
van eerdere Scenario-Based Policy Discussions over hybride dreigingen waaraan de Minister van Justitie en Veiligheid en hoge ambtenaren
van de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie hebben deelgenomen. Deze bevindingen
zullen de lidstaten handvatten geven om hun beleid met betrekking tot het bestrijden
van hybride dreigingen te versterken en uit te breiden.
Het Nederlandse beleid ten aanzien van het bestrijden van hybride dreigingen vindt
voornamelijk plaats onder de noemer «statelijke dreigingen», waar u reeds eerder over
bent geïnformeerd. Bij het tegengaan van hybride dreigingen ligt het accent van de
aanpak de komende periode op de thema’s (1) ongewenste buitenlandse inmenging gericht
op diaspora, (2) het beschermen van democratische processen en instituties en (3)
economische veiligheid.
De Scenario-Based Policy Discussions die de afgelopen maanden plaatsvonden in Helsinki, dienden om de beleidsdiscussie
aan te gaan omtrent het gehele spectrum van hybride dreigingen. Het ging onder andere
om de invloed van disruptieve en nieuwe technologieën, de rol van desinformatiecampagnes
en civiel-militaire samenwerking. Nederland onderschrijft een geïntegreerde benadering
en een maatschappij-brede aanpak met betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld
en de private sector. Nederland steunt daarnaast versterkte EU-NAVO-samenwerking in het tegengaan van hybride dreigingen met een focus op situationeel bewustzijn,
het vergroten van weerbaarheid en het uitbreiden van mogelijke responsopties. De kracht
van EU-NAVO-samenwerking zit in de complementariteit van hun respectieve capaciteiten.
Het European Centre of Excellence for Countering Hybrid Threats in Helsinki waar EU- en NAVO-landen hybride dreigingen bespreken en de NAVO Counter Hybrid Support Teams die NAVO-bondgenoten ondersteunen met hun expertise, zijn enkele voorbeelden van
hoe de EU en NAVO bijdragen aan weerbaarheid tegen hybride dreigingen.
De EU-lidstaten zijn het erover eens dat onderlinge informatie-uitwisseling van essentieel
belang is. Om deze samenwerking te versterken, heeft de EU eerder al de Hybrid Fusion Cell opgericht. Hierdoor is de onderlinge informatie-uitwisseling verbeterd.
Waar het gaat om reacties op hybride dreigingen, is het de vraag hoe in Europees verband
kan worden opgetreden. Juist bij een hybride dreiging zal de opponent waarschijnlijk
bewust onder de juridische grenzen van een gewapend conflict blijven. De gemeenschappelijke
reactie hierop moet enerzijds een geloofwaardig antwoord bieden en anderzijds niet
leiden tot onbedoelde escalatie. Deze discussie wordt naar verwachting de komende
tijd verder gevoerd binnen de EU. Nederland zal hierin een actieve rol blijven spelen.
Werksessie over de situatie in de Golf
Ministers zullen spreken over de situatie in de Golf regio. Gelet op de incidenten
die de afgelopen maanden hebben plaatsgevonden, waaronder aanvallen op zes olietankers
in mei en juni en het in beslag nemen van een Britse olietanker door Iran in juli,
zullen de ministers van gedachten wisselen over maritieme veiligheid in de regio.
Uw Kamer is op 15 juli jl. (Kamerstuk 29 521, nr. 384) geïnformeerd dat het kabinet de wenselijkheid en mogelijkheid onderzoekt om bij
te dragen aan een verhoging van de maritieme veiligheid in de Golfregio. Het kabinet
acht het van belang dat de commerciële scheepvaart conform het internationaal zeerecht
op een veilige manier gebruik kan maken van de vaarroutes in het gebied. Bovendien
steunt het kabinet onverminderd het nucleaire akkoord met Iran, JCPOA.
Werksessie over de EU en het Arctisch gebied
De ministers zullen een brede discussie voeren over de Arctische regio, één van de
prioriteiten onder het Finse EU voorzitterschap. De ontwikkelingen in het Arctisch
gebied volgen elkaar – als gevolg van klimaatverandering, technologische vooruitgang
en globalisering – in hoog tempo op: het noordpoolgebied raakt steeds meer toegankelijk
voor het ontplooien van (economische) activiteiten, zoals scheepvaart, grondstoffenwinning
en toerisme. Dit leidt weer tot toenemende internationale belangstelling, van zowel
Arctische als niet-Arctische staten, en daarmee tot een veranderende geopolitieke
omgeving. Over de gevolgen van deze ontwikkelingen in relatie tot veiligheid is uw
Kamer op 5 juli jl. per brief (Kamerstuk 35 000 V nr. 82) geïnformeerd.
Het Fins voorzitterschap zet in op het vergroten van de EU-betrokkenheid bij de regio
en het versterken van het EU Arctisch beleid. Het kabinet steunt de positie van het
Fins voorzitterschap. Het is van belang dat kansen en uitdagingen die gepaard gaan
met het veranderende noordpoollandschap in EU-verband worden gemonitord en geadresseerd.
Het kabinet zal tijdens Gymnich het belang van een integraal EU Arctisch beleid uitdragen,
waarbij de in juli jl. door het European Political Strategy Centre (onderdeel van de Europese Commissie) gepubliceerde strategische notitie1 een belangrijk aanknopingspunt vormt. Hierin zullen ook geopolitieke en economische
ontwikkelingen en veiligheid aan bod moeten komen. Hiernaast zal het kabinet aandacht
vragen voor de drie kernpunten van de Nederlandse Polaire Strategie (Kamerstuk 34 300 V, nr. 58): duurzaamheid, wetenschappelijk onderzoek en internationale samenwerking. Ook zal
het kabinet conform staand beleid naleven van internationaal recht bij toenemende
activiteiten in het Arctisch gebied onderstrepen.
Werksessie over regionale samenwerking met Westelijke Balkan
De ministers zullen met de collega’s van de zes Westelijke Balkan landen (Servië,
Bosnië-Herzegovina, Noord-Macedonië, Kosovo, Montenegro, Albanië) spreken over regionale
samenwerking. Nederland moedigt regionale samenwerking aan, zoals op de terreinen
van migratie, veiligheid, energie-connectiviteit en handel. NL acht een effectief
functionerende rechtsstaat in de Balkan landen daarbij van groot belang. Het Nederlandse
beleid ten aanzien van EU-toetreding van de Westelijke Balkanlanden blijft daarbij
strikt en fair.
Informele lunch over mensenrechten
Na afloop van Gymnich organiseert het Finse voorzitterschap een informele lunch over
mensenrechten als hoeksteen van het Europese Gemeenschappelijk Buitenland en Veiligheidsbeleid
(GBVB). Nederland verwelkomt deze discussie om tot een sterkere EU-inzet voor de bescherming
van mensenrechtenverdedigers te komen. De Minister van Buitenlandse Zaken zal de gelegenheid
aangrijpen om namens het kabinet nogmaals een pleidooi te houden voor de noodzaak
van een EU-mensenrechtensanctieregime.
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
S.A. Blok, minister van Buitenlandse Zaken
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.